The Long Good Friday
The Long Good Friday (sh. Dugi Veliki petak, u Jugoslaviji prikazan pod naslovom Crni petak za gangstere) je britanski gangsterski film snimljen u režiji Johna Mackenzieja i premijerno prikazan 1980. godine, poznat kao jedno od klasičnih ostvarenja žanra, odnosno najvažnijih naslova britanske kinematografije svog vremena.
| The Long Good Friday | |
|---|---|
 | |
| Režija | John Mackenzie |
| Producent | Barry Hanson |
| Scenario | Barrie Keeffe |
| Uloge | Bob Hoskins Helen Mirren |
| Muzika | Francis Monkman |
| Fotografija | Phil Meheux |
| Studio | Black Lion Films HandMade Films Calendar Productions |
| Distribucija | Paramount British Pictures |
| Datum(i) premijere | 8. 1980
|
| Trajanje | 114 min. |
| Jezik | engleski |
| Budžet | £930,000 |
Protagonist, koga tumači Bob Hoskins, je Harold Shands, londonski gangsterski bos koji nastoji postati "legitimni" poslovni tajkun kroz partnerstvo sa američkom mafijom. Radnja prikazuje kako upravo u vrijeme posjeta američkog mafijaša (koga glumi Eddie Constantine) njegovi ljudi i lokali postaju metama atentata i bombaških napada, te je prisiljen otkriti identitet i motive napadača prije nego što mu propadne posao.
Film je izazvao veliku pažnju zbog toga što je klasične žanrovske motive iskoristio u kontekstu tada aktualnih političkih i ekonomskih zbivanja koja su uključivala nedavni ulazak Britanije u Evropsku ekonomsku zajednicu i krvavi Sjevernoirski sukob. Originalno je snimljen 1979. godine, ali su problemi sa distribucijom, odnosno svađa sa producentima koji su se bunili zbog navodne glorifikacije IRA-e odgodile premijeru godinu dana. Film je zbog burnih događaja u prvim godinama mandata Margaret Thatcher dobio na težini, ali je od socio-političkog komentara danas daleko poznatiji po nastupu Boba Hoskinsa, kome je uloga Harolda Shanda bila jedna od rijetkih glavnih uloga u karijeri, te kojom se nametnuo kao britanska filmska zvijezda.
Uloge uredi
Glavne uloge uredi
- Bob Hoskins – Harold Shand
- P. H. Moriarty – Razors
- Helen Mirren – Victoria
- Dave King – Parky
- Bryan Marshall – Harris
- Derek Thompson – Jeff
- Eddie Constantine – Charlie
- Paul Freeman – Colin
- Stephen Davies – Tony
- Brian Hall – Alan
- Paul Barber – Errol the Ponce, policijski doušnik
Manje uloge uredi
Mnogi od glumaca koji su se pojavili u malim, neimenovanim ulogama, su kasnije postali slavnik.
- Karl Howman – policijski detektiv koji se voli družiti sa kriminalcima
- Kevin McNally – viđen u baru u Belfastu
- Pierce Brosnan – IRA-in egzekutor
- Daragh O'Malley – IRA-in egzekutor
- Alan Ford – član Shandove bande
- Gillian Taylforth – mlada žena koja pronalazi zaštitara prikovanog za pod u skladištu
- Dexter Fletcher – dječak koji traži novac kako bi čuvao Harodov automobil
Izvori uredi
Vanjske veze uredi
- The Long Good Friday na sajtu IMDb
- The Long Good Friday na Rotten Tomatoes-u (en)
- The Long Good Friday na AllMovie-u (en)
- The Long Good Friday na stranici Screenonline Britanskog filmskog instituta
- Criterion Collection essay by Michael Sragow