Sultanat Gornja Jafa
| |||||||||||||||||||||||||
Sultanat Gornja Jafa (arapski: سلطنة يافع العليا = Saltanat Jafi al-Ulja, engleski: Sultanate of Upper Yafa) bio je vazalna feudalna država Britanskog Carstva koja je postojala od 1894 do 1967 godine na jugu Arapskog poluotoka istočno od luke Aden kao dio Protektorata Aden. Danas je teritorij ovog bivšeg sultanata dio jemenske Muhafaze Lahidž.
Prijestolnica ovog Sultanata bio je Madžabah. U okviru ovog malog Sultanata bili su i slijedeći podređeni šeikati; Busi, Dhubi, Hadrami, Maflahi i Mausata.
Historija uredi
U ovom planinskom zabačenom dijelu Jemena od 18. st. vlada plemenski klan Harhari iz plemena Jafa koji su nosili naziv - šeik. Oko 1800 tadašnji šeik Kahtan ibn Umar ibn Salih, uzeo je naslov sultana i postao vladar pet manjih podređenih plemenskih šeikata, koji su nastanjivali ovaj kraj još od antičkih vremena): Busi, Dhubi, Hadrami, Maflahi i Mausata.
Kako se Britansko Carstvo namjeravalo dobro učvrstiti u važnoj strateškoj luci Aden, i osigurati pozadinu te svoje krunske kolonije. Zbog toga je od kraja 19. stoljeća počelo sklapati Ugovore o zaštiti s lokalnim plemenskim liderima, oni bi dobili vlast u svojoj vazalnoj državi, a zauzvrat su morali ući u britansku kolonijalnu političku tvorevinu Protektorat Aden, koja je Britancima omogućavala kontrolu nad cijelim teritorijem.
Tako je i Sultanat Gornja Jafa sklopio Ugovore o zaštiti s Britancima 1904 godine[1] i postao dio Protektorata Aden. Međutim Britanska prisutnost u ovom nedostupnom planinskom kraju bila je samo simbolička, oni praktički sve do 1944. nisu uopće dolazili u taj kraj.
Sultanat Gornja Jafa je bio 1960-ih jedini član dotadašnjeg Protektorata Aden iz zapadnog dijela Jemena koji se odbio priključiti novosvorenoj britanskoj kolonijalnoj tvorevini Federaciji Arapskih Emirata Juga, i tako izazvao pravu krizu. Uz njega su stala i njehova četiri šeikata, jedino se Šeikat Muflihi odcijepio od Sultanata i priključio u Sultanatu Donja Jafa i tako ušao u Protektorat Aden. Kriza je razriješena tako što se 1963 godine Sultanat Gornja Jafa priključio udaljenom Južnoarapskom Protektoratu s kojim nije ni graničio. [1]Međutim ni to stanje relativne nezavisnosti Sultanata Gornja Jafa nije dugo potrajalo, jer je posljednji sultan ove feudalne države Muhamed ibn Salih ibn Umar, svrgnut s vlasti 29. novembra 1967. [1] i pobjegao iz zemlje tad je osnovana Narodna Republika Južni Jemen, koja se ujedinila s Sjevernim Jemenom 22. maja 1990 u današnju državu Republiku Jemen.
Sultani Sultanata Gornja Jafa uredi
- Ali ibn Ahmed ibn Harhara,- oko 1730. - 1735.
- Ahmed ibn Ali Al Harhara,- oko1735. - 1750.
- Salih ibn Ahmad Al Harhara,- oko1750. - 1780.
- Umar ibn Salih Al Harhara,- oko1780. - 1800.
- Od 1800. nose naslov sultana Sultanata Jafa
- Kahtan ibn Umar ibn Salih Al ,- oko1800. - 1810.
- Umar ibn Kahtan ibn Umar Al,- oko 1810. - 1815.
- Kahtan ibn `Umar ibn Qahtan Al,- oko 1815. - 1840.
- Abd Alah ibn Nasir ibn Salih Al,- oko 1840. - 1866
- al-Husein ibn Abi Bakr ibn Kahtan,- 1866. - 1875.
- Muhamed ibn Ali ibn Salih ibn Ahmed,- 1875. - 28. april1895.
- Kahtan ibn Umar ibn al-Husein Al,- 1895. - 1903.
- Salih ibn Umar ibn al-Husein Al,- 4. novembar 1903. - 1913.
- Umar ibn Kahtan ibn Umar Al Harhara,- 1913. - 1919.
- Salih ibn Umar ibn al-Husein Al,- 1919. - 1927.
- Umar ibn Salih ibn Umar Al Harhara,- 1927. - 1948.
- Muhamed ibn Salih ibn Umar,- 1948. - 29. novembar 1967. [1]
Pogledajte i ovo uredi
Bibliografija uredi
- Paul Dresch: A History of Modern Yemen.Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2000. (en)
- R.J. Gavin: Aden Under British Rule, 1839.-1967. (en)
- Tom Little: South Arabia: Arena of Conflict. London: Pall Mall Press, 1968. (en)
- WorldStatesmen - Države Protektorata Aden
