Stiren
Stiren (vinil-benzen, cinamen, stirol, etenbenzen, fenetilen, stiropol) je organski jedinjenje koje pripada grupi aromatičnih ugljovodonika.[6][7] Njegova hemijska formula je C6H5CH=CH2. Pod normalnim uslovima, on je uljasta tečnost koja lako isparava. Ima slatkast miris ako je čist, mada zbog primjesa njegov miris može da bude neugodan. Stiren je međuproizvod u proizvodnji važnog sintetičkog materijala polistirena (stiropora).[8]
| Stiren | |||
|---|---|---|---|
| |||
| |||
Fhenileten | |||
| Naziv po klasifikaciji | Etenilbenzen | ||
| Drugi nazivi | Vinil benzen; cinamen; stirol; fenileten; diareks HF 77; stirolen; stiropol; vinilbenzen | ||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 100-42-5 
| ||
| PubChem[1][2] | 7501 | ||
| ChemSpider[3] | 7220
| ||
| UNII | 44LJ2U959V
| ||
| KEGG[4] | |||
| ChEBI | 27452 | ||
| ChEMBL[5] | CHEMBL285235
| ||
| RTECS registarski broj toksičnosti | WL3675000 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | C8H8 | ||
| Molarna masa | 104.15 g/mol | ||
| Agregatno stanje | bezbojna uljasta tečnost | ||
| Gustina | 0.909 g/cm³ | ||
| Tačka topljenja |
-30 °C, 243 K, -22 °F | ||
| Tačka ključanja |
145 °C, 418 K, 293 °F | ||
| Rastvorljivost u vodi | < 1% | ||
| Indeks prelamanja (nD) | 1.5469 | ||
| Viskoznost | 0.762 cP at 20 °C | ||
| Struktura | |||
| Dipolni moment | 0.13 D | ||
| Opasnost | |||
| Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS) | MSDS | ||
| Opasnost u toku rada | zapaljiv, toksičan | ||
| NFPA 704 |
 3
2
2
| ||
| R-oznake | R10 R36 | ||
| S-oznake | S38 S20 S23 | ||
| Tačka paljenja | 31 °C | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Srodna aromatična jedinjenja | Etilbenzen | ||
|
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Istorija uredi
Manje količine stirena se mogu prirodno naći u nekim biljkama, kao i mnogim prehrambenim proizvodima poput voća, povrća, oraha, pića i mesa. Proizvodi se u velikim količinama iz benzena i etena preko međuproizvoda etilbenzena. U Americi tokom Drugog svjetskog rata dramatično je povećana njegova proizvodnja stirena za potrebe vojne industrije, usled porasta potražnje za sintetičkom gumom. Pošto molekul stirena ima vinilnu funkcionalnu grupu sa dvostrukom vezom, on ima sposobnost formiranja polimera.
Reference uredi
- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ Joanne Wixon, Douglas Kell (2000). „Website Review: The Kyoto Encyclopedia of Genes and Genomes — KEGG”. Yeast 17 (1): 48–55. DOI:10.1002/(SICI)1097-0061(200004)17:1<48::AID-YEA2>3.0.CO;2-H.
- ↑ Gaulton A, Bellis LJ, Bento AP, Chambers J, Davies M, Hersey A, Light Y, McGlinchey S, Michalovich D, Al-Lazikani B, Overington JP. (2012). „ChEMBL: a large-scale bioactivity database for drug discovery”. Nucleic Acids Res 40 (Database issue): D1100-7. DOI:10.1093/nar/gkr777. PMID 21948594.
- ↑ Clayden Jonathan, Nick Greeves, Stuart Warren, Peter Wothers (2001). Organic chemistry. Oxford, Oxfordshire: Oxford University Press. ISBN 0-19-850346-6.
- ↑ Smith, Michael B.; March, Jerry (2007). Advanced Organic Chemistry: Reactions, Mechanisms, and Structure (6th izd.). New York: Wiley-Interscience. ISBN 0-471-72091-7.
- ↑ Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. 2005.
