Srednji kineski jezik
Srednji kineski jezik (kin. 中古漢語; zhōnggǔ Hànyǔ) odnosi se na kineski jezik govoren tokom južnih i sjevernih dinastija i Sebe, Tang i Song dinastija (6. - 10-og. veka). Izraz „srednji kineski jezik“, za razliku od starokineskog i savremenog kineskog jezika, se obično koristi u kontekstu istorijske kineske fonologije, koja nastoji rekonstruisati izgovor kineskog jezika koji se koristio tokom tih vremena.
srednjokineski | |
---|---|
中古漢語 | |
Države | Kina |
Regije | Srednjovekovna Kina |
Izumro | Razvio se u proto-mandarinski i ostale kineske dijalekte osim Min |
Jezična porodica | sino-tibetanski |
Pismo | Pečatno pismo, Činovničko pismo, Kaišu, Polukurziv, Travnato pismo, Pagspa, Hangul |
Službeni status | |
Službeni | Južne i Severne Dinastije, Suj dinastija, Tang dinastija, Song dinastija |
Jezični kodovi | |
ISO 639-1 | – |
ISO 639-3 | ltc |
Srednji kineski se može podeliti u dva doba. Ranije doba, uopšteno nazvan rani srednji kineski, i kasnije doba, zvan kasniji srednji kineski. Prelazna tačka između ranog i kasnog srednjeg kineskog jezika, se smatra da je tijekom srednje Tang dinastije i naznačen je fonološkim razvojima. Na primer, u knjizi rima Ćijejin, bilabijalni inicijali [p pʰ b m] su prikazani, ali nije bilo labiodentalnih inicijala kao f i v, koji se mogu naći u Đijin. Ovo ukazuje da je promena zvuka u izgovoru kineskog se dogodila u četiri veka nakon pojave Ćijejin.
Rekonstrukcija
urediRekonstrukcija srednjeg kineskog jezika od različitih savremenih lingvista malo se razlikuje, i razlike su male i prilično nesporne, pokazajući da srednja kineski fonologija je sada prilično dobro razumljiva i prihvaćena. Kineski nije pisan pomoću alfabetnog pisma, i govor dakle ne može biti izveden direktno iz pisanja. Govor srednjeg kineskog, dakle, mora biti zaključen iz nekoliko izvora:
- Modernog jezika. Kao što indoevropski prajezik može biti rekonstruiran iz savremenih indoevropskih jezika, tako srednji kineski može biti rekonstruiran (uvjetno) od savremenih kineskih jezika (npr. Beifanghua (mandarinska grupa), Vu, Min ili kantonski).
- Sačuvan izgovor kineskih karaktera poznajmljenog kineskog vokabulara koji su preživele u ne-kineskim jezicima kao što su japanski, korejski i vijetnamski.
- Klasična kineska poezija iz srednjeg kineskog doba.
- Transliteracija stranih riječi u kineskim karakterima. Na primer, reč „Dravida“ su preveli verski pisci u niz karaktera 达罗毗荼 koje se sada čitaju u Putunhua (mandarinski) kao /ta35 luo35 phi35 thu35/ (pinjin: Dáluópítú). Ovo predloži da mandarinski /uo/ (pinjin: -uo) je moderni refleks drevnog zvuka sličnog /a/, i da mandarinski ton /35/ je refleks antičkih zvučnih suglasnika. Obe ove činjenice mogu biti potvrđene kroz usporedbu modernih kineskih dijalekta.
- Knjige rima (ili rečnici rima). Drevni kineski filolozi posvećali su veliku količinu truda u saževanju kineskog fonetskog sustava kroz rime ili knjige rima. Nastala je obilna količina kineskih poezija za vrijeme dinastije Tang, sa stihovima u krutoj strukturi koji su se oslanjali na rim i ton zadnjih karaktera u liniji poezije. Srednji kineski jezik koji se sačuvan u knjigama rima su glavna pomoć autorima u sklapanju poezije. Rečnik rima Ćijejin (pisan 601. godine) je naš najstariji učvršćen zapis fonologije kineskog izgovora, bez pomoći fonetskih slova, ali indeksiran je pod strogim redosledom ton, rim, i prvi glas sloga. Samo fragmenti ili nepotpune kopije su bili poznati prije nego slučajnog otkrića jedne verzije iz Tang dinastije u pećini u Dunhuangu. Kasnije proširene rečnike rima kao što su iz jedanaestovečne dinastije Sung Guangjin i Đijin su preživjeli do danas. Ovo su u suštini produžene verzije Ćijejina, i sve dok Dunhuangovog otkrića, Guangjin je bio baza od koga srednji kineski jezik je rekonstruiran.
Rekonstruisana fonologija
urediSrednjokineski jezik je ima tri vrste zapornika: zvučni, bezvučni i bezvučni aspiratan. Slogovi mogu se završiti za zapornicima. Srednjokineski jezik je imao više samoglasnika nego svoji potomci, kao što je /æ/, koji se spojio u slične foneme kasnije. Afrikatni i frikativni šuštavci su imali tri nivoa razlikovanja kao što je to na mandarinskom.