Srbi u Americi
Srbi u Americi su građani Sjedinjenih Američkih Država koji se izjašnjavaju da su srpskog porijekla.
Demografija uredi
Broj Srba u Americi uredi
Prema proceni iz 2005. 1.023.993 Amerikanaca se izjasnilo kao Srbi. U metropolitanskom području Čikaga živi najveći broj Srba u Sjedinjenim Američkim Državama. Ovo se može videti u velikom broju crkvenih kompleksa, kao što je crkva svetog Simeona Mirotočivog koja se nalazi u istočnom delu Čikaga i manastir Nova Gračanica koji se nalazi u gradiću Treće jezero. Ostale bitne zajednice Srbo-Amerikanaca se nalaze u Milvokiju (u Viskonsinu), Bafalu, Klivlendu, Detroitu, Indijanapolisu, Pitsburgu, Los Anđelesu kao i u Južnoj Kaliforniji (u gradu San Dijegu), Finiksu (od osamdesetih godina dvadesetog veka), te u Grinsboru (od devedesetih godina dvadesetog veka). Mnogi Srbi u Americi su se izjasnili kao Jugosloveni. U Americi ima 359.254 koji se izjašnjavaju kao Jugosloveni.
Prema prvim rezultatima popisa iz 2020. u ovoj zemlji ima 193,844 Srba. Ovaj broj je za nekih 18,000 veći od onog sa poslednjeg cenzusa 2011.godine. Naime, prema zvaničnim podacima sa popisa koji je održan 2010. godine a čiji su rezultati objavljeni godinu dana kasnije, u Americi su se kao Srbi izjasnili nešto više od 176 hiljada građana. Od pomenutih 96 posto su belci, a 4 posto mešane rase. Muškarci čine 52% populacije, a žene 48%. Skoro 20 posto je ispod 20 godina starosti, a 62% su radno sposobni (18-65), a 18% su penzioneri. Oženjeno ili udato je 65%, a ukupno ima 82,491 domaćinstvo. Muškaraca samaca je 15%, a žena samaca 17%. Prosečno brojno stanje domaćinstva je 2,34, a porodice 3.02. Razvedenih je 11%, a nikad udavanih ili ženjenih 28%. Od Srba preko 25 godina srednju školu završilo je 21%, višu/fakultet 27%, fakultet 28%, master i doktorat 20%, a samo 4% ima manje od srednje škole. Žene za dva posto imaju više završenih fakulteta nego muškarci. Dede i bake vrlo retko žive sa unucima (1.8%), ali ih često čuvaju 39%. Srba invalida je 10% od ukupnog broja. Od ukupnog broja Srba, u Americi je rođeno 127,041 ili 66%, a van Amerike 66,803 (od toga su američki državljani 47,376, a bez državljanstva je 19,427). Od rođenih van Amerike 22% je došlo 2010. i kasnije, 26% između 2000-2009, a 52% pre 2000. Najveći broj su poreklom iz Evrope, iz Kanade je 2.5%, a iz Okeanije, Azije, Afrike i Latinske Amerike 1.7% ukupno. Engleski je glavni jezik za 60% Srba, i neki drugi jezik govori 40% Srba, slabo govori engleski 11% Srba. Radno sposobnih Srba preko 16 godina je 160,271, od toga je zaposleno 99,269, a 27% radi od kuće. Od zaposlenih po glavnim zanimanjima Srbi su najčešće menadžeri, u biznisu ili se bave naukom i umetnošću (54%), 12% su uslugama; prodaju i kancelarijske poslove radi 17%, prirodne resurse, građevinu i održavanje radi 6%, a proizvodnjom i transportom se bavi 11%. Od vrsta industrije najveći broj je u obrazovanju, zdravstvu i socijalnim uslugama (24%), od ostalih značajnijih, 13% su profesionalci u nauci, menedžmentu i administraciji, 11% posto u industrijskoj proizvodnji, 9% u maloprodaji, 8% u transportu, a 4% u državnoj administraciji. U privatnom sektoru radi 80%, u državnom 14%, a 6% su samozaposleni. Prosečna godišnja zarada po srpskom domađinstvu u Americi je $84,607, na 51,057 porodica srednja zarada po porodici je $114,022, dok je srednja zarada bračnih parova po porodici $121,553. Zarada po glavi stanovnika od ukupnog broja Srba je $50,262, muškarci u proseku zarađuju oko $20,000 više od žena. Privatno zdravstveno osiguranje ima 79% Srba, 27% ima državno, a 6% nema nikakvo. Kao vlasnici u stanovima i kućama živi 71% posto Srba, dok su 27% podstanari. Srednja vrednost kuće ili stana je $316,900, srednji iznos mesečnih troškova kuće ili stana sa kreditom je $1,826, a bez kredita $588. Srbi iznajmljuju ukupno 23,430 stanova ili kuća, a srednji mesečni iznos rente koju plaćaju je $1,385.[1]
Istorija uredi
Srbi u Klivlendu uredi
Srbi u Klivlend dolaze u dva navrata, početkom 20. veka i posle Drugog svetskog rata. Lazar Krivokapić, koji je bio Srbin iz Crne Gore, koji je ovde došao 1893.je ostao zapamćen kao prvi Srbin u Klivlendu.
Srbi u Kaliforniji uredi
U drugoj polovini 19. veka, većina Srba u Kaliforniji je živela u manjim gradovima, ali su se kasnije počeli seliti u veće gradove.
Srbi u Kaliforniji su formirali društveno-kulturne organizacije, crkve i škole, zajednice i parohije. Oni su u početku bili ujedinjeni sa Rusima i Grcima i na taj način su bili deo mešovite pravoslavne parohije. Ruskim duhovnicima nije smetalo to što je srpska parohija imala različite običaje od njih kao npr. jezik, tradiciju, krsnu slavu i sl.
Danas, najveći broj Srba u Kaliforniji živi u Los Anđelesu.
Srbi u Čikagu uredi
Čikago se smatra srpskim uporištem u Americi.
Godine 1872. u Čikago stiže prvi Srbin, Ivan Vučetić. Prva srpska organizacija u Čikagu, „Obilić“, osnovana je davne 1878. Već 1893. je održana prva srpska parada u Čikagu na aveniji Mičigen. Mihajlo Pupin je živeo u Čikagu.
Godine 1930. u Čikagu je živelo 40.000 – 60.000 Srba, dok ih danas po nekim procenama ima i do 130.000.