Slovenski četnici
Slovenski četnici su bili slovenski pripadnici Jugoslovenske vojske u otadžbini, koji su djelovali u drugom svjetskom ratu.
Tijekom ratnih godina 1941.-1945. u Sloveniji su protiv partizana ratovale postrojbe Bele Garde, slovenski domobrani i slovenski četnici koji su često nazivani Plava garda, "plavogardejci", iako sebe nisu nazivali tim terminom. To je bio dio poražene vojske Kraljevine Jugoslavije (VKJ) koji su djelovali po uputama izbjegle vlade u Londonu i bili potčinjeni generalu Draži Mihailoviću.
Cilj je bio očuvati monarhiju i ideja Jugoslavije, uz potporu zapadnih saveznika.
Zapovjednik slovenskih četnika bio je pukovnik Jaka Avšič. Kada je pukovnik Avšič sredinom 1941. prešao u partizane, zapovjednik slovenskih četnika je postao četnički vojvoda Karl Novak, koji je kasnije unaprijeđen u čin potpukovnika.
U opširnom izvještaju koji je jula 1943. poslala Jovanka Krištof, obavještajka Draže Mihailovića u Sloveniji i bliska suradnica Karla Novaka, navodi se kako je došlo do imenovanja slovenskih četnika:
Koncem dec. 42 g. napravila je b.g. [Bela garda — prim.] sa Talijanima veliko hapšenje u Ljubljani. Među uhapšenicima bio je velik broj nacionalista. S tim je pojačano ogorčenje prema b.g. Ta hapšenja je vodio Dr Šmajd, koji je bio šef zatvora... Pošto su mnogi znali da sarađujemo sa klerikalima, to je samo štetilo našem pokretu. Tvrdili su da je Kolben [major Karl Novak — prim.] komandant bele garde i izdao naređenje za hapšenje. Naročito su to iskoristili komunisti u propagandi. Četnike su kasnije prozvali plava garda.[1]
1943. godine Novak je otišao u Italiju kao predstavnik generala Mihailovića za vezu sa zapadnim saveznicima.
Plava garda tokom cijelog rata nije uspjela da okupi više od 300 četnika, koji su bili najprije pod talijanskom, a potom pod komandom njemačkih štabova i ustanova.[2] Uglavnom su djelovali kao doušnici i diverzanti.
Literatura uredi
- Pavle Borštnik, Pozabljena zgodba slovenske nacionalne ilegale, Ljubljana, 1998
- Katja Zupanič, Četništvo na Štajerskem, diplomska naloga, Maribor, 2000
- Marijan F. Kranjc in Slobodan Kljakić, Plava garda – poveljnikovo zaupno poročilo, Pro-Andy, Maribor, 2006
- Slobodan Kljakić i Marijan F. Kranjc, Slovenački četnici, Filip Višnjić, Beograd, 2006
- Metod M. Milač, Resistance, imprisonment & forced labor : a slovene student in World War II˝,New York : P. Lang, 2002
- Metod M. Milač, Kdo solze naše posuši : doživetja slovenskega dijaka med drugo svetovno vojno, Prevalje, Kulturno društvo Mohorjan, Celje, Mohorjeva družba, 2003