Sedimentacija
Sedimentacija – u hemiji – je pojava da se čestice u suspenziji, pri izdvajanu iz tečnosti u kojoj su raspršene, talože do kraja protiv barijera. Nastaje zbog njihovog kretanja kroz tečnost u odgovoru na sile koje na njih djeluju: ove snage mogu se javiti zbog gravitacije, centrifugalnog ubrzanja ili elektromagnetizma. U geologiji, sedimentacija se često koristi kao suprotnost eroziji, tj. terminanom kraju transporta sedimenata. U tom smislu, to uključuje i prestanak transporta, saltaciju ili stvarni transport vučenog nanosa. Taloženje je padanje suspendiranih čestica kroz tečnost, a sedimentacija je prestanak procesa taloženja.
Sedimentacija može se odnositi na objekte različitih veličina, u rasponu od velikih stijena u tekućim vodama do suspenzije prašine i polena čestica u ćelijama, suspenzije u rastvorima jedne molekule, kao što su proteini i peptidi. Čak i male molekule raspolažu dovoljno jakom silom da proizvedu značajnu sedimentaciju.
Termin sedimentacija koristi se obično u geologiji za opisivanje taloženja sedimenata što rezultira u formiranju sedimentnih stijena, ali se također koristi i u raznim područjima hemije i ekologije opisivanje kretanja često manjih čestica i molekula. Ovaj proces se koristi u biotehnološkoj industriji da se ćelije odvoje iz medija u u kojem su kultivirane.
Eksperimenti
urediU sedimentacijskom eksperimentu, primijenjena sila ubrzava čestice ka krajnjem ubrzanju na kojem postignuta sila je upravo poništena suprotstavljenom silom otpora.
Za dovoljno male čestice (zakon Reynoldsov broj), sila otpora varira linearno s krajnjim ubrzanjem, tj. (Stokeov tok), gdje f ovisi samo o svojstvima čestice i okolne tekućine. Slično tome, primijenjena sila uglavnom varira linearno s nekim dvojnom konstantom (ovdje označena kao q) koji zavisi samo od svojstva čestica, . Dakle, to je uglavnom moguće definirati kao koeficijent sedimentacije koji zavisi samo o svojstvima čestice i okolne tečnosti. Stoga, mjerenje pokazatelja s može otkriti osnovne osobine čestica.
U mnogim slučajevima, kretanje čestica je blokirano tvrdim granicama; rezultirajuća akumulacija čestica na granici naziva se talog. Koncentracija čestica na granici se protivi difuziji čestica.
Sedimentaciju jedne čestice pod gravitacijom opisuje Mason-Weaverova jednadžba, koja ima jednostavno tačne rješenje. Koeficijent sedimentacije s u ovom slučaju iznosi: , where je plovna masa. Sedimentaciju jedne čestice pod centrifugalnom silom opisuje Lammova jednadžba, koja isto tako ima tačno rješenje. Koeficijent sedimentacije s iznosi
- , gdje je plovna masa. Međutim, Lammova jednadžba razlikuje se od Mason-Weaverove jednadžba jer centrifugalna sila zavisi od radijusa početka rotacije, dok u Mason-Weaverovoj jednadžbi gravitacija je konstanta. Lammova jednačina ima i dodatne uvjete, jer se odnosi na sektor – u obliku ćelije, dok je Mason-Weaverova jednadžba jednodimenzijska.
- Klasificacija sedimentacije
- [1]
- Tip 1 sedimentacije odlikuje se česticama koje padaju diskretno stalnom brzinom taloženja ili pojednostavljeno – taloženjem minerala koji su bogati željezom. Oni se talože kao individualne čestice i ne stvaraju pahuljice ili se spajaju sa drugim tokom taloženja. Primjer: pijesak i šljunak.
- Tip 2 sedimentacija je obilježena česticama koje flokuliraju (pahuljiče) tokom taloženja i zbog toga se njihova veličina i brzina taloženja stalno mijenjaju. Primjer: stipsa (alaun) ili koagulacija željeza.
- Tip 3 sedimentacija također je poznat kao zona sedimentacije. U ovom procesu čestice su asa visokom koncentracijom (više od 1000 mg/L) tako da imaju tendenciju da se talože kao masovna i posebno jasna zona i mulj zone gdje su prisutne. Zona taloženja se javlja u omekšavanju kreča, sedimentaciji, aktivnom taloženju mulja i zgušnjivačima mulja.
Geologija
urediU geologiji, sedimentacija je odlaganja (depozicija) čestica iz tečnosti. Za suspendirana opterećenja, ovo se može izraziti matematički, pomoću Exnerove jednadžbe, a rezultati u formiranju depozita reljefa i stijena koje čine sedimentni zapis. Neželjeni povećani transport i sedimentacija suspendiranih materija naziva se mulj, što je glavni izvor zagađenja u plovnim putevima u nekim dijelovima svijeta.[2][3] Klimatske promjene takođe utiču na stope siltacija.[4]
Hemija
urediU hemiji, sedimentacija se koristi za mjerenje veličine velikih molekula (makromolekula), gdje je proširena sila gravitacije centrifugalnom silom u centrifugama.
Povezano
urediReference
uredi- ↑ Coe, H.S.; Clevenger, G.H. (1916). „Methods for determining the capacities of slime-settling tanks”. Transactions of the American Institute of Mining and Metallurgical Engineers 55: 356.
- ↑ „Siltation & Sedimentation”. blackwarriorriver.org. Arhivirano iz originala na datum 2009-12-21. Pristupljeno 2009-11-16.
- ↑ „Siltation killed fish at Batang Rajang - Digest on Malaysian News”. malaysiadigest.blogspot.com. Pristupljeno 2009-11-16.
- ↑ U.D. Kulkarni. „The International Journal of Climate Change: Impacts and Responses » Rate of Siltation in Wular Lake, (Jammu and Kashmir, India) with Special Emphasis on its Climate & Tectonics”. The International Journal of Climate Change: Impacts and Responses. Arhivirano iz originala na datum 2017-03-18. Pristupljeno 2009-11-16.