Savez cionista Jugoslavije
Savez cionista Jugoslavije (SCJ), je bila organizacija jugoslavenskih Jevreja osnovana 1919 godine u Zagrebu uspostavom Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca tj. Kraljevine Jugoslavije.
| Savez cionista Jugoslavije (SCJ) | |
| Datum osnivanja | 1919. |
|---|---|
| Datum prestanka rada | 1941. |
| Sedište | Zagreb Beograd |
| Zvanični jezik | srpskohrvatski |
| Područje bavljenja | Kraljevina Jugoslavija |
Vođeni cionističkom idejom, jugoslavenski Jevreji su istupali sa zahtjevom da Jevreji budu priznati kao narodna manjina Kraljevine Jugoslavije u kontekstu zasjedanja Pariške mirovne konferencije. Pritom su jevrejske organizacije tražile da se zemljama nasljednicama Austro-Ugarske Monarhije nametne jednaka takva obveza.[1] Glavne cionističke ideje na prostoru Jugoslavije nisu stvorene ovdje, već potječu izvana, donosili su ih studenti nakon završetka studiranja u europskim metropolama gdje su se susretali s cionističkim idejama.[2] U Kraljevini Jugoslaviji rad su nastavila stara i nova socijalno–humanitarna i sportska društva, te organizacije. Ova društva su se razvijala pod snažnim uticajem cionističkih ideja. Krajnji, glavni i zajednički cilj ovih društava, bez obzira na njihov karakter, je bilo pripremanje omladinaca za odlazak u Palestinu, odnosno vaspitavanje i formiranje mladih ljudi koji će biti sposobni da u Palestini rade i izgradjuju novu zemlju.[3] Dr. Aleksandar Licht, istaknuti zagrebački Jevrej, je uvelike pomogao osnivanje SCJ-a, gdje je u početku služio kao tajnik izvršnog odbora, a potom kao predsjednik. Među prvacima cionističkog pokreta na području hrvatskih zemalja unutar Kraljevine Jugoslavije su bili: dr. Hugo Spitzer, Aleksandar Licht, rabin Gavro Schwarz, dr. Lavoslav Šik, Hugo Bauer i dr.[2] Jedan od članova Izvršnog odbora Saveza je bio David Albala, ugledni beogradski liječnik i političar.[4] SCJ je prestao postojati okupacijom Kraljevine Jugoslavije tokom Drugog svjetskog rata. Nakon završetka rata u novoformiranoj FNR Jugoslaviji tj. SFR Jugoslaviji su bez uspjeha ostali napori da se oživi SCJ. Unatoč tome što su im vlasti SFR Jugoslavije pripomogle u obnovi Saveza jevrejskih opština Jugoslavije (SJOJ), jugoslovenskim Jevrejima je jedino bilo zabranjivano da održavaju kontakte sa Svetskom cionističkom organizacijom. Jugoslavenski Jevreji, pristalice cionističke ideje su se, pri organiziranju Alija, prvi osjetili pozvanim da se prijave za iseljenje, tako da je u SFR Jugoslaviji, poslije 1952 godine, ostao živjeti veoma mali broj pristalica cionističke ideje.[3]
Reference uredi
- ↑ Židovi: Židovi u Hrvatskoj. Hrvatska enciklopedija. Preuzeto 15. 10. 2015
- ↑ 2,0 2,1 Institut društvenih znanosti "Ivo Pilar"; Ljiljana Dobrovšak; Prvi cionistički kongres u Osijeku 1904. godine; stranica 479-495; god. 37, broj 2, Zagreb, 2005.
- ↑ 3,0 3,1 Mladenka Ivanović; Jevreji i Jugoslavija 1918 - 1953. godine; stranica 1-19; Beograd.
- ↑ Aleksandar Nećak, 2011, str. 6, 7
Literatura uredi
- Nećak, Aleksandar (2011). Znameniti Jevreji Srbije, Beograd: Savez jevrejskih opština Srbije. ISBN 978-86-915145-0-1