Saborna crkva u Mostaru
Saborna crkva u Mostaru je bila saborni hram eparhije zahumsko-hercegovačke Srpske pravoslavne crkve u periodu od 1873. do 1992. godine. Bila je najveća crkva na Balkanu do kraja 19-og vijeka.[1]
IstorijaUredi
Sagrađena je 1873. godine i predstavljala je jedan od simbola grada Mostara. Nalazi se na lokaciji Brankovac.[1] Velelepna, monumentalna i živopisna crkva posvećena Svetoj trojici bila je jedan od najviših i najlepših pravoslavnih hramova na Balkanu. Hram je potpuno srušen u ratu 1992. godine.[2] Hram je 15. juna 1992. granatiran a onda zapaljen, a nedugo potom i miniran od strane muslimana pripadnika HOS-a.[3]
Saborni hram Svete trojice građen je u periodu od 1863. do 1873. godine. Novac za gradnju dao je srpski živalj Mostara i okoline. Veliki prilog poslao je sultan Abdul Aziz, a deo novca darovan je iz Carske Rusije. Graditelji crkve bili su hercegovac Spasoje Vulić i poznati neimar Andrej Damjanov.
Hram je Bazilikalne osnove, sa malim i malobrojnim otvorima, nadogradnja je vizantijskog stila sa šest nejednakih kupola na visokim ostakljenim tamburima, koji su osvijetljavali unutrašnjost. Zvonik koji je građen ubaroknom stilu, atike sa gotičkim i orijentalnim šiljcima i bogata plastika oko otvora, bile su stilske karakteristike Crkve Svete trojice u Mostaru.
Spoljne mere crkve u osnovi su 26 x 45m, visina centralne kupole je 30m, a visina zvonika sa krstom je 45m. U unutrašnjosti crkve dominirali su elementi u bogatom pozlaćenom duborezu, impozantni oltar sa 44 ikone, klasicistička ulja na platnu, kružno stepenište sa propovednicom i svečana prestola za vladiku i sveštenike. Krajem 20. veka, centranu kupolu i južni zid oslikali su grčki freskoslikari. Velika trodelna kamena kapija, delo arhitekte Momira Korunovića, izvedena je početkom 20. veka u stilu nacionalno-romantičarskog ekspresionizma.
Slava Saborne crkve u Mostaru je Praznik Pedesetnice (Silazak Svetog duha na apostole).[4]
Obnova hramaUredi
Obnova Crkve Svete trojice započeta je 2010. godine.[5] U crkvi je 1888. sahranjen mitropolit Leontije Radulović čije su mošti pronađene 2010. prilikom obnove crkve.
IzvoriUredi
- ↑ 1,0 1,1 "Intervju: Gost: Vladika zahumsko-hercegovački i primorski Grigorije (06,50 min)" (sr). Radio televizija Republike Srpske. 21. 8. 2011.. http://rtrs.tv/av/player.php?id=14442&x=1. Pristupljeno 21. 8. 2011..
- ↑ Srpska pravoslavna crkva: Eparhija zahumsko-hercegovačka i primorska ((sh))
- ↑ "Sjećanje na Srbe stradale u dolini Neretve" (sr). Radio-televizija Republike Srpske. 15. 6. 2012.. http://rtrs.tv/vijesti/vijest.php?id=63478. Pristupljeno 16. 6. 2012..
- ↑ Srpska pravoslavna crkva: Slava Saborne crkve u Mostaru ((sh))
- ↑ Počela obnova Saborne crkve u Mostaru
