Rudnici žive Almaden i Idrija
Almaden i Idrija su gradovi u Španiji i Sloveniji, u kojima su se svojevremeno nalazila dva najveća rudnika žive u Evropi. U Almadenu se živa vadila počevši od antičkg doba, dok je rudnik u Idriji otvoren 1480. god.[1]
| Baština žive. Almaden i Idrija | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
.jpg) | |
 Slovenija Španija | |
| Registriran: | 2012. |
| Vrsta: | Kulturno dobro |
| Mjerilo: | ii, iv |
| Ugroženost: | no |
| Referenca: | UNESCO |
Svjetska baština uredi
Rudnici su 2012. godine upisani na UNESCO-ov popis mjesta svjetske baštine[2]
Živa je relativno rijedak metal, čija je upotreba dugo bila nezamjenjiva u raznim tehničkim, hemijskim i industrijskim procesima. U velikim količinama i tokom dugog perioda proizvodio ga je mali broj rudnika širom svijeta, od kojih su dva najveća donedavna bila u Almadenu u Španiji i Idriji u Sloveniji. Lokacije svjedoče o interkontinentalnoj trgovini živom između Evrope i Amerike tokom vijekova. Kontrola vađenja žive omogućila je kontrolu tržišta, koje je vrlo brzo postalo interkontinentalno po obimu zbog svoje odlučujuće uloge u vađenju srebra iz ležišta u Novom svijetu.
Teški metal, koji je tečan na sobnoj temperaturi i ima vrlo specifična hemijska i fizička svojstva, živa je takođe zagađivač, opasan po zdravlje ljudi. Na dva lokaliteta nalaze se tehnički ostaci velikog broja rudarskih okna, te njihove galerije i površinski objekti, sa artefaktima koji su specifični za vađenje ruda koje sadrže živu; oni također uključuju značajne urbane, monumentalne i infrastrukturne elemente te materijalne i simboličke materijale povezane sa životnim stilovima i društvenom organizacijom vađenja žive.
Izvori uredi
- ↑ „Spomenici upisani na listu svjetske baštine u Sloveniji”. UNESCO: Svjetska baština. Pristupljeno 19. 11. 2022.
- ↑ „Almaden i Idrija, baština žive - br.1313”. UNESCO: Svjetska baština - whc.unesco.org. Pristupljeno 9. 2. 2023.(en)
