Romanija
Za ostale upotrebe, v. Romanija (razvrstavanje).
Romanija je planina u istočnoj Bosni, oko 10 km istočno od Sarajeva.
| Romanija | |
|---|---|
 Pogled na Romaniju | |
| Nadmorska visina: | 1 652 [1] |
| Mesto: |  BIH
|
| Venac: | Dinaridi |
| Koordinate: | 43°51′N 18°40′E / 43.850°N 18.667°E |
| Topo. mapa: |   Romanija Pozicija Romanije na karti Bosne i Hercegovine |
Geografske karakteristike uredi
Romanija se prostire jugozapadno od Sokoca, sjeveroistočno od Pala i istočno od Sarajeva. Na jugu graniči sa planinom Jahorina, a na istoku sa Glasincem.
Najviši vrh planine je Veliki Lupoglav sa nadmorskom visinom od 1 652 m. [1]Na južnoj strani, iznad Pala, nalazi se Novakova pećina[1], čiji je naziv vezan za hajduka Starinu Novaka. Na zapadnoj strani, iznad Mokrog, su Crvene stijene. [1]
| Crvene stijene | |
|---|---|
IUCN kategorija III (spomenik prirode) | |
 | |
| Lokacija | Bosna i Hercegovina |
| Najbliži grad | Pale, Glasinac |
| Površina | 0,151 km² (0 mi² ) |
| Osnivanje | 2023.[2] |
| Upravitelj | JP šumarstva "Šume Republike Srpske", Šumsko gazdinstvo Jahorina Pale i Šumsko gazdinstvo Romanija Sokolac |
Zaštićeno područje uredi
Crvene stijene su najmarkantniji oblik reljefa na Romaniji, kao reprezentativan primjer pretežno vertikalnih stjenovitih litica visokih više od 100 metara. Terenskim istraživanjima registrovano je 300 taksona vaskularnih biljaka, od kojih je 10 endemično za Balkansko poluostrvo. Od pojedinačnih stabala, ističe se breza ispod sipara, koja je neobične građe, kore i staništa, te crni bor, izuzetnog položaja na litici, habitusa i staništa.[3]
Proglašene su za zaštićeno područje, slijedećih karakteristika:[4]
- zaštićeno je područje od februara 2023. godine.[2]
- IUCN kategorija zaštićenog područja: III - Spomenik prirode
- režim zaštite III stepena na cijeloj površini
- površina: 15,1 ha
- upravljač: Šumsko gazdinstvo Jahorina Pale i Šumsko gazdinstvo Romanija Sokolac
- mjesto: Pale, Sokolac
Via Ferrata Sokolov Put na Romaniji je osigurani planinarski put odnosno staza po Crvenim stijenama, uređene čeličnim pomagalima, namjenjena svima, pogotovo onima bez prethodnog alpinističkog iskustva. Ime je dobila po staništu sokolova na stijenama.[5] Dužina ove ferate iznosi 350 m i sa dva viseća mosta predstavlja jedinstvenu atrakciju u Bosni i Hercegovini.[6]
Etimologija uredi
U bukvalnom prevodu Romanija znači Zemlja Rimljana. [1]To ime je vjerojatno nastalo u ranom srednjem vijeku dolaskom Slavena i Avara početkom 7. vijeka na ove prostore. Oni su porušili rimske gradove i sve tragove Romejskog carstva, a romanizirano stanovništvo iz tih naselja povuklo se na Romaniju, i nastavilo slobodno živjeti sa svojim stadima. Njih su ostali stanovnici vremenom nazvali Vlasi, a planinu po njima Romanija, jer su oni sebe zvali Romanji.[7]
Historija uredi
U Drugom svjetskom ratu Planina Romanija bila je centar partizanskog otpora, protiv ustaško - njemačko - talijanskih snaga.
U vreme raspada Jugoslavije, septembra 1991. godine, proglašena je Srpska Autonomna Oblast Romanija (SAO Romanija). U novembru 1991. ova oblast je spojena sa novoformiranom oblašću SAO Birač i nazvana je SAO Romanija-Birač. Oblast je postala deo Srpske Republike Bosne i Hercegovine 1992. godine.
U najnovijem Ratu u Bosni Romanija je bila jedno od najvećih uporišta bosanskih Srba i njihove vojske, a Pale su sve do 1996 bile i glavni grad Republike Srpske i čvrsto uporište Radovana Karadžića.
-
SAO Romanija u septembru 1991.
-
SAO Romanija u novembru 1991.
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „Romanija – zemlja Rimljana” (hrvatskosrpski). SARAJEVO.co.ba. Pristupljeno 24. 10. 2012.
- ↑ 2,0 2,1 „Odluka o zaštiti spomenika prirode Crvene stijene”. Službeni glasnik Republike Srpske, broj 18, 24.02.2023.. Pristupljeno 10.03. 2023.
- ↑ „SPOMENIK PRIRODE Crvene stijene Romanije stavljene pod zaštitu (VIDEO)”. Srpska info. Pristupljeno 10.03. 2023.
- ↑ „Crvene stijene na Romaniji postale spomenik prirode (FOTO)”. Mondo. Pristupljeno 10.03. 2023.
- ↑ „Crvene stijene na Romaniji: Mjesto gdje se ukrštaju istorijske legende i netaknuta priroda (FOTO)”. Mondo. Pristupljeno 10.03. 2023.
- ↑ „Via Ferrata “Sokolov put” Romanija”. Turistička organizacija grada Istočno Sarajevo. Pristupljeno 10.03. 2023.
- ↑ „I Vlasi o Morlacchi, i latini delle alpi dinariche” (talijanski). ilbenandante. Arhivirano iz originala na datum 2014-06-06. Pristupljeno 2. 09. 2012.
