Red podvezice
Najplemenitiji red podvezice (engleski: Most Noble Order of the Garter), je engleski viteški red kog je osnovao kralj Edward III. 1348., kao najviše rangiranu britansku čast (i stalež), koju pojedinac može dobiti za državničke i vojničke zasluge.[1]
| Najplemenitiji red podvezice Most Noble Order of the Garter | |
|---|---|
 | |
| Zemlja |  Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Titule | Vitez pratioc (Knight Companion) |
| Osnivač | Edward III. |
| Trenutni poglavar | Elizabeta II |
| Osnivanje | 1348. |
Historija uredi
Budući da su najraniji zapisi o redu uništeni u požaru, danas je historičarima teško shvatiti njegovu originalnu svrhu, čak i takve sitnice kao što je simbolika njihova znakovlja, ili mota. Jedna od teorija se oslanja na tezu da je Edward III. na taj način želio oživjeti legendarni arturov Okrugli stol.[1]
Red je navodno osnovan da obilježi (ne)zgodu sa bala, kad je Edwardovoj partnerici na pod pala plava podvezica (njome se na bedru pričvršćivala čarapa). Kad su se prisutni promatrači počeli cerekati, Edward je galantno podigao podvezicu i stavio je na vlastitu nogu, izgovorivši pritom na francuskom glasovitu rečenicu, koja je postala moto reda - Honi soit qui mal y pense (Stid bilo onog tko ima loše primisli).[1]
Kralj je predstavio Red podvezice velikom svetkovinom sa tada popularnim viteškim turnirom, ali identitet dame koja je tim činom ušla među besmrtnike ostao je tajan. Neki misle da se radilo o Joani, kraljevoj rođaci iz Kenta, ili Katharine Grandison, grofici od Salisburyja, ali postoje i indicije da se radilo o njegovoj ženi Philippi od Hainaulta.[1]
Orginalno srednjovjekovni članstvo reda, sastojalo se od engleskog kralja i Princa od Walesa, uz njihovih 12 pratioca, po uzoru na tadašnje turnire. Od tih vremena do danas se malo tog promijenilo, red se i danas sastoji od kraljice, njezina muža vojvode od Edinburgha, Princa od Walesa i njihovih 24 viteza pratioca (ne računajući u njih kraljičine sinove i dame s podvezicama). Broj članova je proširen krajem 18. i početkom 19. vijeka uključujući supernumerarije kao što su članovi kraljevske porodice (poznati kao Royal Knights Companion) i nekih drugih odabranih linearnih potomaka kralja Georgea I, uz njih to su i stranci (znani kao ekstra vitezi). Jedna od konstanta koja se poštuje do današnjih vremena, je - da su trenutačni monarh i Princ od Walesa uvijek članovi reda. [1]
Karakteristike uredi
Kao jedan od najuglednijih i najekskluzivnih viteških redova, Red podvezice ima samo jedan čin, a to je Vitez pratioc (Knight Companion). Kroz red je prodefiliralo mnogo slavnih osoba, ali su brojni članovi i izgubili taj status. Trideset i šestorici vitezova je čak odrubljena glava, a Henry VIII je osobno zaslužan za njih šest.[1]
Tokom Drugog svjetskog rata, grbovi i mačevi - vanjskih vitezova; japanskog cara Hirohita i talijanskog kralja Vittoria Emanuelea III su uklonjeni iz kapelice reda.[1] Ponekad se desilo i da su nominirani kandidati odbili tu počast, kao što je to napravio 1945. Winston Churchill nakon što je njegova partija izgubila na izborima, izjavivši pritom Teško da bih mogao prihvatiti Red podvezice od kralja, nakon što su mi građani dali Red noge u guzicu, Churchill je ipak popustio, pa je primljen u red 1953.[1]
Ispočetka su postojeći vitezovi birali nove viteze, ali je danas imenovanje novih viteza isključivo vezano za britanskog monarha. Kad kandidat uđe u red - postaje vitez, a time dobija pravo na korištenje titule - Sir i pravo da si nakon imena doda akronim KG (Knight of the Garter - vitez podvezice).[1] U usporedbi sa ostalim britanskim viteškim redovima, vitezi Reda podvezice su rangirani iznad Vitezova reda čička (Knights of the Thistle), ali obadva reda kao najstariji uživaju gotovo identični ugled. Vitezi podvezice i čička imaju status nosioca ordena Velikog viteškog križa (Knights Grand Cross) pa stoga imaju privilegiju da i njihovi simpatizeri mogu nositi njihove grbove.[1]
Red danas ima pet oficira, to su redom; prelat (koji je uvijek Biskup Winchestera), kancelar, sekretar (to je od vladavine Charlesa I - dekan Windsora), kralja grbova (Garter King of Arms) i portira crne palice (Gentleman Usher of the Black Rod). [1] Kako je Sveti Georgije zaštitnik reda, to je Đurđevdan (23. april) praznik reda. U Zamku Windsor nalazi se kapela Svetog Georgije kojom se red služi, u njoj svaki vitez dobija vlastitu nišu u kojoj se nalazi njegova zastava, šljem i štit sa grbom. Zastave i šljemovi se uklanjaju nakon smrti pojedinog viteza, ali štit sa grbom ostaje, tako da se danas u njoj nalazi jedna od najboljih evropskih kolekcija historijskog heraldičkog dizajna. Najstariji među njima vjerojatno datira iz 1390.[1]
Svaki vitez dobija i orden reda, koji ima oblik osmokrake zvijezde sa prikazom podvezice i ispisanim motom na njoj, u sredini koje je križ Svetog Georgija, uz orden ide i ogrlica sa manjom medaljom na kojoj je lik Svetog Georgija i zmaja. Orden se nakon smrti člana, vraća redu.[1]
