Prvi južnoosetijski rat
Rat u Južnoj Osetiji 1991-1992. godine, također poznat i kao Prvi južnoosetijski rat bio je oružani sukob koji se za vrijeme i neposredno nakon raspada SSSR vodio između gruzijskih vojnih i paravojnih formacija sa jedne, te osetskih separatističkih formacija samoproglašene Južne Osetije sa druge strane. Svoj je uzroke imao u višedecenijskom gruzijsko-osetijskom sukobu, odnosno sovjetskoj administrativnoj podjeli Osetije na sjeverni dio koji se nalazio u sastavu sovjetske Rusije i južni dio, koji je bio Južnoosetijske automnomne oblasti u sastavu sovjetske Gruzije. Nakon što su se za vrijeme Glasnosti u Gruziji vlast preuzeli radikalni gruzijski nacionalisti, južnoosetijske vlasti su u septembru 1990. proglasile Južnoosetijsku Sovjetsku Demokratsku Republiku sa ciljem da je zadrže u SSSR-u ili ujedine sa Sjevernom Osetijom; gruzijske vlasti su na to reagirale 14. decembra ukidanjem Južnoosetijske autonomne oblasti. Pokušaji gruzijskih vlasti da tu mjeru sprovedu su doveli do niza oružanih incidenata koji su sa vremenom eskalirali u oružane sukobe između gruzijskih vlasti i separatista. Obje strane su bile relativno slabo opremljene, obučene i nedisciplinirane, a što je dovodilo do brojnih primjera nasilja i etničkog čišćenja. Separatistima su osim sunarodnjaka iz Sjeverne Osetije pomoć pružile i paravojne formacije Konfederacije gorskih naroda Kavkaza; od kraja 1991. je Gruzija, osim sukobom sa Južnim Osetima bila opterećena i sukobom sa Abhazima ali i vlastitim građanskim ratom. Sukob je okončan sporazumom iz Sočija 24. juna 1992. kojim su se, uz posredovanje ruskog predsjednika Jeljcina sve strane dogovorile na primirje koje bi nadgledale zajedničke mirovne snage. Dotada je manji dio Južne Osetije, uglavnom područja sa gruzijskom većinom, ostao pod nadzorom gruzijskih vlasti. Takva je situacija ostala sve do rusko-gruzijskog rata 2008. godine kojim su gruzijske snage protjerane sa sve teritorije separatističke republike.
| Južnosetijski rat | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment Gruzijsko-južnoosetijskog sukoba | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 Južna Osetija
strani dobrovoljci: |
 Gruzija
| ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
| Torez Kulumbegov Znaur Gasijev Oleg Tezijev Alan Džiojev Valerij Hubulov Gri Kočijev |
Zvijad Gamsahurdija Dilar Habuliani Eduard Ševarnadze Tengiz Kitovani Džaba Ioseliani | ||||||||
