Radio drama

Radio drama je oblik audio priče koja se prenosi putem radio talasa. Kako nema vizualnu komponentu, radio drama se oslanja na dijalog, muziku i zvučne efekte kako bi pomogla slusaocu da stekne sto bolji utisak o priči.

Početak

Radio drama je nastajala još u kafanama, gde bi se okupila grupa ljudi slušajući šaljive priče i anegdote rečitih pojedinaca. Kasnije su ove kafane preimenovane u kabaree, u kojima su glumci izvodili posebno pripremljene repertoare. Upravo ovakva vrsta pozorišta je bila idealna za radio. Dvadesetih godina prošlog veka u svetu je već počelo eksperimentalno izvođenje radio drama. U februaru 1922. godine celi Brodvejski mjuzikli, sa originalnom postavom koja izvodi delo, su emitovane iz studija kao radio drame. Počeli su da se koriste razni zvučni efekti, što je još više pomoglo popularizaciji ove vrste umetnosti.

Najpoznatija radio drama je verovatno Rat Svetova, adaptacija Orsona Velsa iz 1938. godine, koja je veliki broj američke publike ubedila da je počela invazija Marsovaca. Drama je kasnije izvođena i na drugim kontinentima, gde je postigla slične rezultate, što mnogo govori o popularnosti radija u to vreme.Sve do četrdesetih godina prošlog veka, ovaj oblik zabave je bio među najpopularnijim u svetu. Nakon toga, popularizacija televizije je sve više ugrožavala popularnost radija.

Radio drama danas

Radio drama u Srbiji postoji i danas uglavnom kao dio programa Radio Beograda i RTS-a koja se emituje u ustaljenim terminima programske šeme. Poslednjih pedest godina u Radio Beogradu je arhivirano oko 4000 radio drama za odrasle i oko 1000 drama za decu, dok se sada proizvodi oko 100 drama i 400 repriza godišnje. Za dela dramske produkcije, Radio Beograd je osvojio brojne nagrade na festivalima Prix Italia, Premios ondas, Prix Monte Carlo, Prix Japan, Urtna Price, Prix Muflon itd. Dramski program predstavlja jedan od temelja nacionalnog radija.

Radio drama se slabije javlja na komercijanim radio programima u Srbiji. Smatra se kao oblik već sada zastarelog vida zabave, što je uslovljeno pojavom televizije.

U nekim delovima sveta, radio drama je i dalje popularan oblik zabave. Možda i najbolja osobina radio drame jeste relativno jeftina produkcija, koja omogućava eksperimentisanje sa delima nepoznatih autora. Baš kao što je radio drama koristila uspeh pozorišne predstave kao referencu za popularnost na radiju, tako televizija i film ponekad koriste uspeh radio drame za adaptaciju istoimenog dela na filmskom platnu i TV ekranima. Tako je Autostoperski Vodič u Galaksiju prvo adaptiran za radio dramu, a nakon velike popularnosti, koja je osigurala povraćaj uloženih sredstava, snimljen je i visokobudžetni film. Takođe, skupe serije kojima popularnost opada na televiziji, ponekad se nastavljaju na radiju, čime su troškovi u velikoj meri redukovani. Jedan od možda najvećih proizvođača radio drama je Britanski radio BBC, koji proizvodi oko hiljadu drama godišnje. Još jedna od pogodnosti radio drame je ta da glumci i nakon velikog broja godina mogu da glume iste uloge, sa obzirom da se glas ne menja u velikoj meri. Ova pogodnost je korištena na BBC-jevim popularnim dramama kao Doctor Who, Dad’s Army, Sapphire & Steel, The Tommorow People i Thunderbirds.

Danas se često prodaju transkripti radio drame na audio CD-u ili u mp3 formatu. Novi momenat u radio drami počinje razvojem novih tehnologija dvadeset prvog veka. Stvaranjem internet radija, radio stanice su proširile krug slušalaca. Kao audio forma predstave, radio drama ne zahteva vizuelnu pažnju, i pored niskobudžetne produkcije, ta činjenica je omogućila i dalji opstanak ovog vida umetnosti.

Vanjske veze

Radio drama na Wikimedijinoj ostavi

• Audio Theater.com - Information on who is working in the medium now and resources for those who want to get started.
• The Big Broadcast Old Time Radio - Apple iTunes Podcast.
• DramaPod Arhivirano 2007-12-28 na Wayback Machine-u - Podcast audio drama directory.
• Scenario Productions CBC radio Drama from 1940s-1960s.
• Theatre of the Mind Arhivirano 2018-01-11 na Wayback Machine-u at the National Film and Sound Archive.
• The Well-tempered Audio Dramatist - A treatise on writing, producing, performing and directing audio plays in the 21st century.
• Wireless Theatre - Free downloadable audio plays, comedy etc.
• Drame BBC radija koje mozete poslusati preko interneta
• Sema dramskog programa Radio Beograda Arhivirano 2007-06-22 na Wayback Machine-u