Prostrel (biljka)
Ovaj članak je je siročić, jer je za njega vezano samo nekoliko ili nijedan članak. Molimo ubacite linkove na srodne članke; sugestije. (oktobar-листопад 2010) |
Prostrel (sirištara, sirištarka, mala lincura, mali srčanik; lat. Gentiana cruciata) je biljka iz porodice lincura (Gentianaceae). Poreklo imena vrste je od lat. cruciatus = krstast, ukršten.
| Prostrel | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | Plantae |
| Porodica: | Gentianaceae |
| Rod: | Gentiana |
| Vrsta: | G. cruciata |
| Dvojni naziv | |
| Gentiana cruciata L. | |
Opis biljke uredi
Rizom je kratak, debeo i sa njega se žbunasto račvaju koreni. Stablo je negranato visoko 10 - 40 (60) cm, izrasta iz licne rozete. Listovi su na stablu unakrsno raspoređeni i gusto ga pokrivaju. U gornjem delu stabla su jajastog do lancelastog oblika i osnovama srastaju u kratke rukavce. Cvetovi su najčešće četvoročlani, mada se ređe sreću i petočlani. Sakupljeni su pršljenasto u pazuhu listova na vrhu stabla, a mogu biti i pojedinačni (ređe se sreće ta pojava). Čašica i krunica su zvonaste, ali je krunica tri puta duža od čašice. Prašničke kesice su slobodne i na kratkim prašničkim koncima. Plod je čahura, a seme je alipsoidnog oblika i crne boje.
Stanište uredi
Može se naći na pašnjacima, livadama, šikarama, po obodu šuma planinskog i subalpinskog pojasa.
Upotreba uredi
Čitava biljka je gorka pa se u narodu koristi kao zamena za žutu lincuru. Upotrebljava se cela biljka u fazi cvetanja (Gentianae cruciatae herba) i koren (Gentianae cruciatae radix).
Literatura uredi
- Gostuški, R: Lečenje lekovitim biljem, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
- Grlić, Lj: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, August Cesarec, Zagreb, 1986.
- Djuk, A, Dž: Zelena apoteka, Politika, Beograd, 2005.
- Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
- Jančić, R: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Beograd, 2004.
- Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
- Kojić, M, Stamenković, V, Jovanović, D: Lekovite biljke jugoistične Srbije, ZUNS, Beograd 1998.
- Marin, P, Tatić, B: Etimološki rečnik, NNK Internacional, Beograd, 2004.
- Mindel, E: Vitaminska biblija, FaMilet, 1997.
- Mišić Lj, Lakušić R: Livadske biljke, ZUNS Sarajevo, ZUNS Beograd , IP Svjetlost, 1990
- Stamenković, V: Naše neškodljive lekovite biljke, Trend, Leskovac
- Tucakov, J: Lečenje biljem, Rad, Beograd, 1984.