Predsjednik Republike Srpske
Predsjednik Republike Srpske je poglavar Republike Srpske, jednog od dva državnopravna entiteta koji čini Bosnu i Hercegovinu.
Bosna i Hercegovina |
Članak je dio serije: |
|
Druge države |
Aktuelni predsjednik Republike Srpske je Milorad Dodik; ostvarivši 368.210 glasova na Opštim izborima u Republici Srpskoj 2022. od novembra 2022. godine Dodik služi svoj treći predsjednički mandat. Sjedište predsjednika je u Palati Republike Srpske, zgradi nekadašnje Hipotekarne banke iz 1936, u Ulici bana Milosavljevića 4, u Banjoj Luci.
Nadležnosti
urediPredsjednik Republike Srpske:
- predstavlja Republiku Srpsku;
- predlaže Narodnoj skupštini kandidata za predsjednika Vlade;
- predlaže Narodnoj skupštini kandidate za predsjednika i sudije Ustavnog suda na predlog Visokog sudskog i tužilačkog savjeta;
- ukazom proglašava zakon u roku od sedam dana od dana njegovog usvajanja u Narodnoj skupštini. U tom roku predsjednik Republike može zahtijevati od Narodne skupštine da ponovo odlučuje o zakonu. Predsjednik Republike je dužan da proglasi zakon koji je ponovo usvojen u Narodnoj skupštini;
- daje pomilovanja;
- dodjeljuje odlikovanja i priznanja utvrđena zakonom;
- obavlja poslove iz oblasti bezbjednosti i odnosa Republike Srpske sa drugim državama i međunarodnim organizacijama;
- ukazom, na predlog Vlade, postavlja i opoziva šefove predstavništava Republike Srpske u inostranstvu i predlaže ambasadore i druge međunarodne predstavnike Bosne i Hercegovine iz Republike Srpske;
- obrazuje savjetodavna tijela i stručne službe za obavljanje poslova iz svoje nadležnosti;
- može, pošto sasluša mišljenje predsjednika Vlade i predsjednika Narodne skupštine, da odluči da Narodna skupština bude raspuštena;
- može tražiti od predsjednika Narodne skupštine Republike Srpske sazivanje sjednice Narodne skupštine Republike Srpske;
- ima pravo predlaganja zakona, drugih propisa i opštih akata;
- može, bez ograničenja, pokrenuti postupak za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti pred Ustavnim sudom;
- može da podnese predlog da se pristupi promjeni Ustava Republike;
- saziva i predsjedava sjednicama Senata kao savjetodavnog tijela najviših ustavnih institucija Republike Srpske;
- određuje koji će ga potpredsjednik Republike zamijenjivati u slučaju privremene spriječenosti da obavlja svoju funkciju;
- obavlja i druge poslove u skladu s Ustavom.
Mandat
urediPredsjednik Republike ima dva potpredsjednika iz različitih konstitutivnih naroda. Predsjednika i potpredsjednike Republike biraju građani neposredno i tajnim glasanjem na vrijeme od četiri godine. Isto lice može biti izabrano za predsjednika i potpredsjednika Republike najviše dva puta uzastopno.
Predsjednik Republike i potpredsjednici Republike direktno se biraju sa liste kandidata za predsjednika Republike Srpske, tako što je za predsjednika izabran kandidat koji ostvari najveći broj glasova, a za potpredsjednike su izabrani kandidati iz druga dva konstitutivna naroda koji imaju najveći broj glasova iza izabranog predsjednika Republike.
Odnos s Vladom
urediPredsjednik Republike Srpske:
- predlaže kandidata za predsjednika Vlade u roku od deset dana od dana usvajanja ostavke, izglasavanja nepovjerenja ili prestanka mandata prethodnoj Vladi zbog raspuštanja ili skraćivanja mandata Narodne skupštine;
- ako ocijeni da je došlo do krize u funkcionisanju Vlade predsjednik Republike može, na inicijativu najmanje dvadeset poslanika Narodne skupštine i pošto sasluša mišljenje predsjednika Narodne skupštine i predsjednika Vlade, da zatraži od predsjednika Vlade da podnese ostavku. Ukoliko predsjednik Vlade odbije da podnese ostavku, predsjednik Republike ga može razriješiti;
- može da traži od Vlade da izloži stavove o pojedinim pitanjima, od značaja za Republiku, da sazove sjednicu Vlade i stavi na dnevni red pitanja iz njene nadležnosti;
- za vrijeme ratnog stanja i vanrednog stanja, kojeg proglase institucije BiH, ako Narodna skupština ne može da se sastane, na predlog Vlade, ili po sopstvenoj inicijativi i nakon što sasluša mišljenje predsjednika Narodne skupštine, predsjednik Republike donosi uredbe sa zakonskom snagom o pitanjima iz nadležnosti Narodne skupštine i imenuje i razrješava funkcionere koje bira, odnosno imenuje i razrješava Narodna skupština.
Potpredsjednici Republike Srpske
urediRepublika Srpska ima i dva potpredsjednika, po jednog iz reda druga dva konstitutivna naroda. Trenutni potpredsjednici su: Josip Jerković (Hrvat) i Ramiz Salkić (Bošnjak).
Popis predsjednika Republike Srpske (1992-)
uredi- Radovan Karadžić (7.4. 1992 - 19.7. 1996) (SDS)
- Biljana Plavšić (19.7. 1996 - 4.11. 1998) (SDS/SNS RS) (izbačena iz SDS u julu 1997. i formirala SNS RS)
- Nikola Poplašen (4.11. 1998 - 2.9. 1999) (SRS RS) (smijenjen odlukom Visokog predstavnika 5.3. 1999; smjenjivanje izvršeno 2.9. 1999)
- Mirko Šarović (26.1. 2000 - 28.11. 2002) (SDS) (nepriznat kao predsjednik od strane Visokog predstavnika sve do 16.12. 2000)
- Dragan Čavić (28.11. 2002 - 9.11. 2006) (SDS)
- Milan Jelić (9.11. 2006 - 30.9. 2007) (SNSD)
- Rajko Kuzmanović (9.12. 2007 -15.11. 2010) (SNSD)
- Milorad Dodik (15.11. 2010 - 19.11. 2018) (SNSD)
- Željka Cvijanović (19.11. 2018 - 15. 11. 2022) (SNSD)
- Milorad Dodik (15.11. 2022 - ) (SNSD)