Praznik (film)
Praznik je jugoslovenski crno-beli igrani film iz 1967. godine. Režirao ga je Đorđe Kadijević, kome je to bio celovečernji debi i koji je zajedno sa Aleksandrom Petkovićem napisao scenario. Poznat je kao jedno od prvih ostvarenja jugoslovenske kinematografije koja je zbivanja iz Drugog svetskog rata prikazivala na način, koji je, doduše, implicitno, odudarao od službenog režimskog stava, pa se zbog toga ponekad smešta u ostvarenja tzv. Crnog talasa. Muzička numera koja se provlači kroz čitav film je srpska narodna pjesma Na Uskrs sam se rodila.
| Praznik | |
|---|---|
| Režija | Đorđe Kadijević |
| Producent | Milovuk Aleksić |
| Scenario | Đorđe Kadijević Aleksandar Petković |
| Uloge | Jovan Janićijević Burduš Anka Zupanc Dušan Janićijević Bata Živojinović |
| Fotografija | Aleksandar Petković |
| Montaža | Ajša Sofić Vuksan Lukovac |
| Studio | Kino klub Beograd |
| Datum(i) premijere | 1967. |
| Trajanje | 83 min. |
| Zemlja |  SFR Jugoslavija |
| Jezik | srpskohrvatski |
Radnja uredi
Radnja se dešava za vrijeme Drugog svjetskog rata i govori o dilemi kako sačuvati narod usred njemačke okupacije i ideoloških podjela. U srpskom selu na Badnji dan 1943, kapetan JVuO odlazi u grad na proslavu, a komanadu prepušta svom zamjeniku naredniku Katiću. Nijemci obaraju američki avion, a četnici prihvataju dvojicu oborenih polota. Čitavo selo vjeruje da su američki saveznici poslali delegaciju. Uskoro u selo u pratnji dolazi Nedićev major koji traži kola i izručenje američkih pilota. Pošto narednik Katić odbija izručenje pilota, a seljaci odbijaju da daju kola, Nedićev major ubija seoskog starješinu Nikolu. Ovo izaziva gnjev četnika koji streljaju majora i hapse njegova dva vojnika. Katić u strahu da će uhapsiti pilote, naređuje da skinu pilotske uniforme. Pošto u selu niko ne govori engleski, četnici vjeruju da su saveznici njima poslali delegaciju, dok poloti misle da su među partizanima. Iz predostrožnosti, četnici zatvaraju pilote, koji tokom noći bježe iz sela. Idućeg dana na Božić, Katić odlučuje da zarobljene nedićevce preobuče u američke uniforme i likvidira. Vidjevši šta će se desiti, okuplja se čitavo selo, a gazda Stevo moli da ne kolju zarobljene nedićevce. Ubrzo nakon što su nedićevci likvidirani, u selo dolazi kapetan Stojadinović sa Nijemcima, koji su u međuvremenu zarobili prave pilote. U svom raportu kapetanu, narednik izvještava o tome kako su američki piloti stradali prilikom pokušaja bjekstva. Nijemci napuštaju selo, a kapetan koji je shvatio da to nisu piloti, pred čitavim selom dovodi u pitanje narednikovu odluku o likvidaciji zarobljenih nedićevaca. Pred ogorčenim selom koje traži da se pred njih izvede narednik Katić, kapetan drži govor o tome kako su nepotrebno stradala četiri čovjeka: „Ja sam danas hteo da vam čestitam praznik. Da ga zajedno provedemo, da zaigramo, zapevamo, a evo šta se dogodilo, zlo i naopako. Od juče u selu padoše četiri čoveka, crn nam praznik osvanuo. Na praznik pade krv.“
Uloge uredi
| Glumac | Uloga |
|---|---|
| Jovan Janićijević Burduš | narednik Katić |
| Anka Zupanc | Sinđelija |
| Dušan Janićijević | Manola |
| Velimir Bata Živojinović | Nedićev major |
| Dragomir Felba | gazda Stevo |
| Janez Vrhovec | kapetan Stojadinović |
| Rastko Tadić | Miloje |
| Dušan Bajčetić | |
| Miloš Kandić | Seljak |
| Zaim Muzaferija | Nikola, starješina sela |
| Tomanija Đuričko | Nikolina žena |