Pravoslavlje u Italiji
Pravoslavlje je u Italiji druga po veličini verska denominacija u savremenoj Italiji. Ukupan broj pravoslavnih hrišćana u zemlji je, prema popisu iz 2012. godine, 1,4 miliona ljudi (oko 2,3% stanovništva).[1]
Pravoslavne u Italiji većinom čine ekonomski migranti iz istočne Evrope: Rumuni, Rusi, Ukrajinci, Srbi a drugi, iako pravoslavna tradicija u ovoj zemlji ima veoma dugu istoriju.
Istorija uredi
Hrišćanstvo je na teritoriji današnje Italije prisutno od antičkog doba. Na ovim prostorima jevanđelje su propovedali antiohijski misionari između 40. i 60. godine. Pravoslavna crkva se posebno iz tog doba pominje sveštenomučenika Markijana, prvog episkopa Sirakuze (30.oktobar/12.novembar) i sveštenomučenika Pankratija, episkopa Tavromenijskog sa Sicilije (9./22. jul). Da se hrišćanstvo brzo širilo potvrđuju i Dela apostolska (Del 28:12-13), kao i svedočanstvo mučeništva svete mučenice Agatije Katanske (5./18. februar), svetog mučenika Filadelfa iz Lentinija (10./23. maj) i svete mučenice Lucije iz Sirakuze (13./26. decembar) i mnogih drugih.[2]
Proces postepenog formiranja podele hrišćanstva na istočni (pravoslavni) i zapadni (katolički) obred, nakon podele carstva na Istočno i Zapadno rimsko carstvo 395. godine, nije imalo uticaja na južnu Italiju, gde je Istočno Rimsko Carstvo povratilo kontrolu, tokom osvajanja cara Justinijana, početkom VI veka. Istočni obred je u celini bio dominantan oblik hrišćanstva u južnoj Italiji i Siciliji u periodu od VI-XV veka, zahvaljujući prisutnosti grčkog stanovništva od početka antičkog doba. Uprkos gubitku Sicilije u IH veku i njegovoj postepenoj islamizaciji, pravoslavna tradicija nastavila da opstaje na severozapadu ostrva. Neka unutrašnja područja južne Italije (na primer Bari) bili su pod kontrolom Vizantije sve do 1071. godine.
U prvoj polovini VI veka prepodobni Ilarion Veliki je dugo boravio na Siciliji. U tom periodu se širi monaštvo koje dostiže neverovatan razvoj: u X veku je samo u Kalabriji bilo više od hiljadu manastira. Period između IV i X veka je bio najplodniji. Među mnogobrojnim poznatim svetiteljima Pravoslavne crkve pominju se Sveti Grigoriji Akragantski iz Agriđenta na Siciliji (23. novembar/6.decembar), Sveti Lav Katanski (20.februar/4.mart), prepodobni Josif Himnograf iz Sirakuze (4./17. april) – najveći himnografa Pravoslavne crkve, i sveti Metodije patrijarh Carigradski koji je 843. godine u vreme ikonoboračkih careva bio veliki branilac ikona.
23. avgusta 1054. nakon raskola, rimski papa započinje prvi “krstaški pohod” na pravoslavnu crkvu. Južnu Italiju zauzimaju Normani i ona postaje potčinjena Papskoj državi. Čitavi gradovi su bili sravnjeni sa zemljom (Bari, Nikozija…) ili su svi stanovnici bili iseljeni i prognani u rezervate koji su formirani u najizolovanijim oblastima Apenina. Drugi “krstaški pohod” je počeo 30. marta 1282. i trajao je gotovo sto godina: svi pravoslavni episkopi su bili ubijeni ili prinuđeni da prihvate uniju. Hiljade i hiljade stanovnika je prebeglo u Grčku – među njima je bio i prepodobni Nikifor Isihasta koji je na Atosu bio duhovni učitelj svetog Grigorija Palame. U XIV veku su se pravoslavni, koji su nekad sačinjavali većinsko stanovništvo južne Italije, sveli na četvrtinu.
Nakon prvog pada Carigrada 1204. u šoku od krstaša i Mlečana, pravoslavna tradicija u južnoj Italiji privremeno gubi uticaj. Pravoslavni bivaju pod pritiskom Rimokatolika da prime uniju. Drugi pad Carigrada 1453. i osmansko osvajanje Srednjovekovne Srbijea tokom HV i HVI veka doveli su do velikog upliva srpskih i drugih izbeglica sa Balkana u Italiju. Postoje mala naselja na jugu zemlje koja su ostala pravoslavna do danas. Oni su dugo držali vekovnu pravoslavnu tradiciju na jugu zemlje, mada s vremenom, postepeno podležu pritisak pokatoličavanja.
U današnjoj južnoj Italiji pravoslavnih ima veoma malo ali ih karakteriše velika vitalnost. Italijanski mitropolit Genadije pod patronatom Vaseljenske patrijaršije je za manje od deset godina rekonstruisao dva manastira i tridesetak parohija u kojima služe mladi sveštenici. Članovi ovih parohija su italijanski Grci, Grci koji su u Italiji zbog studija, emigranti iz Ukrajine, Belorusije, Rumunije i Srbije. Liturgija se služi po grčkoj tradiciji, ali se pored grčkog koristi i italijanski, crkvenoslovenski, rumunski… Mnoge pravoslavne parohije nemaju svoje crkve, tako da Liturgije obično služe u privatnim stanovima ili na otvorenom, među ruševinama starih manastira i nekadašnjih pravoslavnih crkava.[3]
Izvori uredi
- ↑ http://zarubezhje.narod.ru/italy/ Rusko pravoslavlje u Italiji
- ↑ http://www.crkva-kassel.de/?p=2581 Pravoslavlje u Južnoj Italiji, Crkvena Opština Kasel
- ↑ http://www.spc.rs/sr/pravoslavlje_u_italiji Arhivirano 2011-12-29 na Wayback Machine-u Pravoslavlje u Italiji, Pravoslavlje
