Prašuma Lom

Prašumski rezervat Lom osnovan je 1956. godine. Nalazi se u masivu planine Klekovače, Bosna i Hercegovina na grebenu Lom-planine. Zauzima površinu od 297,8 hektara. Ima izdvojeno jezgro - strogi rezervat prirode, veličine 55,8 hektara (kategorija Ia po IUCN - klasifikaciji). Pripada Javnom preduzeću šumarstvo "Srpske šume", Šumskom gazdinstvu "Oštrelj-Drinić" iz Drinića, opština Petrovac, a nalazi se na teritoriji Gazdinske jedinice "Lom-Klekovača",

Prašuma Lom
IUCN kategorija Ia (strogi rezervat prirode)
Lokacija	Na planini Klekovači
Najbliži grad	Petrovac, Istočni Drvar
Koordinate	44°24′0″N 16°26′0″E
Površina	2,987 km² (1 mi² )
Osnivanje	2013.
Upravljačko tijelo	Šumsko gazdinstvo „Oštrelj−Drinić“
www.drinic.rs.ba

Nekada su na ovim prostorima sve šume bile prašume. Proces prevođenja prašuma u privredne šume trajao je decenijama, tokom kojih je vrlo malo površina ostalo sačuvano od sječe i to je jedan od razloga što su prašume danas dragocjene. Da bi jedna šuma bila prašuma, u njoj nisu dozvoljene ni bilo koje druge aktivnosti, čak ni korištenje dubećih ili oborenih suvih stabala. Ta stabla predstavljaju dom odnosno životni prostor drugih stanovnika prašume, kao što su gljive, insekti i mnoge životinje. Time se čuva prirodna ravnoteža, koja upravo i jeste najveća vrijednost prašuma.

Prve ideje o zaštiti predjela divljine na planini Klekovači datiraju iz 1905. godine. To su najstariji napori te vrste na ovim prostorima, pa i šire. U vrijeme proglašenja zaštite Prašumskog rezervata Lom 1956. god., u Driniću je radila eksperimentalna stanica Instituta za šumarstvo i drvnu industriju iz Sarajeva. O tom vremenu svjedoči i sačuvana tabla te eksperimentalne stanice. I danas u Driniću ekologija ima svoje poklonike. Iako je malo mjesto, u njemu je veoma aktivno ekološko društvo.

Vegetacija

Vegetacija lomske prašume sastoji se od tri grupacije

• Najbrojniju vegetaciju sa 75% površine čini tipična šuma ovih dinarskih planina, zajednica bukve-jele-smrče (Piceo-Abieti-Fagetum illyricum). Geobotanički položaj prašume je na granici ilirske provincije, tako da se u njoj završava areal nekih ilirskih vrsta. Nalazi se u rasponu 1250-1420 m/nm, uglavnom na sjevernim i sjevero-zapadnim ekspozicijama.
• Slijedeću vegetaciju sa 18% površine čini Subalpska bukova šuma (Acerij-Fagetum-subalpinum), na sličnim ekspozicijama, različitih nagiba, na visini 1420-1522 m. nadmorske visine. U njoj je značajno učešće javora (Acer-pseudoplatanus).
• Preostalih 4% zauzima sekundarna zajednica jele i smrče (Abieti-Piceetum, 1350-1470 m. nadmorske visine).

Udio vrsta u drvnoj masi rezervata je sljedeći: bukva 22%, jela 38%, smrča 40%. U ovoj prašumi se nalazila najšira jela u BiH – prečnika 1,75 metara. Ovo stablo je u zimu 2019. godine palo. Ovdje je evidentirana i najviša jela u zemlji – visine 55 metara.

Prisustvo gljiva na stablima je vidan dokaz da se radi o prašumi. Ukupno u prašumi ima 306 vrsta gljiva, više od 1000 biljnih vrsta, 59 vrsta ptica.

Geologija i zemljište

Geološki supstrat prašume Lom čine krečnjaci. Zbog toga je reljef rezervata veoma razvijen, a mjestimično i jako karstifikovan. Prisutne su mnoge kraške pojave. Iako su krečnjaci vodopropusne stijene sa podzemnom hidrologijom, ipak se na području rezervata nalaze dva mala vrela. Ima i nekoliko pećina (neke sa vječnim snjegom koji se do prije par decenija organizovano isporučivao slastičarima).

Zemljišta na krečnjacima su uobičajeno gust mozaik inicijalnih litosola, plitkih crnica (kalkomelanosola), srednje dubokih smeđih krečnjačkih zemljišta (kalkokambisola) i dubokih ilimerizovanih krečnjačkih zemljišta (luvisola). Taj lanac karika jednog istog evolutivnog niza pruža veoma široku lepezu za razvoj biljaka.