Viktor Bubanj

Viktor Bubanj (1918 — 1972), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik Jugoslovenskog ratnog vazduhoplovstva i narodni heroj Jugoslavije. U periodu od 1970. do 1972. godine obavljao je funkciju načelnika Generalštaba Jugoslovenske narodne armije.

Viktor Bubanj
Spomenik Viktoru Bubnju na Novom Beogradu u ulici Narodnih heroja
Rođenje	3. 12. 1918 Fužine
Smrt	15. 10. 1972 Beograd
Zanimanje	Politički komesar

Biografija

Rođen je 3. decembra 1918. godine u selu Fužine, kod Rijeke. Osnovnu školu završio je u Delnicama, a građevinski odsek Srednje tehničke škole u Zagrebu 1937. godine. Kao građevinski tehničar radio je na izgradnji puteva i hidro-elekrane „Vinodol“. Član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) je od 1936, a Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) od 1939. godine. Krajem 1940. godine završio je Školu rezervnih oficira (pilota) u Pančevu, i u sastavu izviđačke eskadrile učestvovao je u Aprilskom ratu 1941. godine.

Na partijskom sastanku u Crikvenici, avgusta 1941. godine, izabran je za sekretara partijske ćelije, a sredinom septembra za člana Okružnog komiteta KP Hrvatske za Hrvatsko primorje. Dobio je veoma odgovoran zadatak, da u uslovima ilegalnog rada, rukovodi tehnikom Okružnog komiteta. Bubanj je ovaj zadatak, s uspehom, obavljao četiri meseca, šaljući preko partijskih kanala biltene i ostali materijal partijskim organizacijama. Ovaj ilegalni rad je prekinut početkom novembra 1941. godine, zbog italijanske provale u partijsku organizaciju u Kraljevici, kada su saznali da se tehnika Okružnog komiteta nalazi u Crikvenici i da njom rukovodi Viktor Bubanj. Tehnika je sklonjena u Novi Vinodol, a Viktor je otišao u partizane, u Ličku četu.

Bista Viktora Bubnja u Trsatu

Kao vođa diverzantske grupe, Viktor je sa svojim drugovima uspeo da, krajem 1941. i početkom 1942. godine, ošteti tri italijanske kompozicije, pri čemu se istakao kao vrlo hrabar i snalažljiv borac. Ubrzo je postao komandir voda, pa čete, a u maju 1942. godine postavljen je za komandanta Prvog primorsko-goranskog partizanskog odreda. U zasedi koju je sa odredom postavio kod Brinja uspeo je da uništi jaku italijansku motorizovanu kolonu, a zatim je, posle dvodnevnih borbi, s odredom zauzeo i ustaško uporište Modruš. Po naređenju Glavnog štaba NOP odreda Hrvatske, Bubanj je sa Prvim i Drugim udarnim bataljonom i sa kordunaškim partizanima, učestvovao u čišćenju ustaških garnizona na Kordunu. Njegovi bataljoni su napali ustaško uporište Blagaj, kod Veljuna i uništili ga, a zatim, pri povratku u Gorski kotar, usred dana iznenada napali Italijane kod Tisovca. U toj borbi poginulo je oko 300 italijanskih vojnika, a oko 40 zarobljeno.

Kada je, 12. oktobra 1942. godine, u Drežnici formirana Šesta udarna primorsko-goranska brigada, postavljen je za njenog komandanta. Na toj dužnosti je ostao do kraja 1942. godine, kada je određen za zamenika Pete operativne zone Hrvatske, 17. marta 1943. godine postavljen je za komandanta Četrnaeste primorsko-goranske brigade. Sa ovom brigadom vodio je uporne borbe sa italijanskom divizijom „Murge“, ustašama i četnicima, kod Žute Lokve, a zatim se, kao vešt i samostalan komandant, istakao u bici za Senj, septembra 1943. godine, kada je potisnuo diviziju „Murge“ i oslobodio Senj. U toku Četvrte ofanzive uspeo je sa svojom brigadom u proboju iz neprijateljskog okruženja u pravcu Gorskog kotara, a u toku zime 1943-44 vodio je uporne borbe s neprijateljem u Lici i ugrožavao ustaško uporište u Gospiću, sprečavajući njegovo snabdevanje.

Marta 1944. godine po naređenju Vrhovnog štaba NOV i POJ, dužnost komandanta brigade prepušta Milanu Rustanbegu, i s grupom mladih pilota, odlazi u Sovjetski Savez na obuku. Od 1. septembra do 16. decembra 1944, Bubanj se obučavao na školskom avionu i imao 141 let. Na praktičnoj obuci od 16. decembra 1944. do 30. maja 1945. godine obučavao se na vojnim borbenim avionima. Imao je ukupno 28 sati leta. Prvog maja 1945. godine postavljen je za političkog komesara novoformiranog 254. vazduhoplovnog lovačkog puka, koji je septembra 1945. godine preleteo u oslobođenu Jugoslaviju i ušao u sastav Jugoslovenskog ratnog vazduhoplovstva.

Kao pilot-lovac, Bubanj je ubrzo postavljen za komandanta avijacijske divizije stacionirane u Zagrebu. U jesen 1946. godine postavljen je na dužnost Načelnika štaba Jugoslovenskog ratnog vazduhoplovstva, a maja 1954. godine, po završenoj Višoj vojnoj akademiji JNA, prelazi na dužnost komandanta avio-korpusa u Zagrebu, a zatim septembra 1962. preuzima dužnost zamenika komandanta Ratnog vazduhoplovstva i protivvazdušne odbrane (RV i PVO) i pomoćnika državnog sekretara za narodnu odbranu. Od 19. maja 1964. do januara 1970. godine obavljao je dužnost komandanta RV i PVO.

Paralelno sa ovim odgovornim komandnim dužnostima, general-pukovnik Viktor Bubanj je obavljao i mnoge partijske dužnosti. Bio je član Opunomoćstva CK SKJ za RV i PVO i član Konferencije SKJ za Jugoslovensku narodnu armiju. Kao istaknuti visoki vojni rukovodilac, Bubanj je 5. januara 1970. godine postavljen za načelnika Generalštaba Jugoslovenske narodne armije. Bio je glavni planer i rukovodilac velikog manevra „Sloboda '71“, i član Saveta narodne odbrane Predsedništva SFRJ.

Prvi oficirski čin dobio je 1943. godine. 1944. je unapređen u potpukovnika, a 1946. u pukovnika. Čin general-majora dobija 1949, general-potpukovnika 1955, a general-pukovnika 1965. godine. Sa suprugom Marijom Car, venčao se krajem 1945. godine i imao troje dece: ćerku Dunju, rođenu 1946. u Zagrebu, ćerku Dubravku rođenu 1948. u Beogradu i sina Gorana rođenog 1956. godine u Zagrebu.

Umro je 15. oktobra 1972. godine, od srčanog udara, u Beogradu, i sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.

Knjige i odlikovanja

Objavio je knjige:

• „Čovjek u prostoru“
• „Treća dimenzija rata“, za koju je dobio nagradu državnog sekretara za narodnu odbranu
• „Doktrina pobjede“, u kojoj je teorijski razrađena doktrina opštenarodne odbrane SFRJ

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. godine i drugih visokih jugoslovenskih i stranih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine.

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga druga). Beograd 1971. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. „Mladost“, Beograd 1975. godina.