Vicekralj
Vicekralj ili Podkralj (engleski: viceroy) je titula funkcionera koji vlada kolonijom ili provincijom kao predstavnik svog monarha.[1]
| Vicekralj Viceroy | |
|---|---|
 | |
Historija uredi
Španjolski kraljevi su tu titulu (španjolski: virrey) dodjelivali svojim guvernerima po američkim kolonijama i guvernerima na samom Iberijskom poluotoku (Kruna Aragona, Kraljevina Valencia).[1]
Početkom 16. vijeka Španjolska je u svojim američkim kolonijama osnovala dva velika vicekraljevstva Nova Španjolska (Meksiko) i Peru, a nakon tog u 18. vijeku još dva - Nova Granada i Río de la Plata. Vicekraljeve je imenovao španjolski kralj i njegov Savjet za Indije iz redova španjolskog plemstva.[1]
Djelokrug rada vicekralja i njegove dužnosti bili su veliki, od prikupljanja i uvećavanja kraljevih prihoda, imenovanja nižih civilnih i crkvenih kolonijalnih funkcionera, do provođenja zakona, zaštite Indijanaca i njihovog pokrštavanja, a sve do 18. vijeka, davanja - encomiendas (naknada) Indijancima za rad i priznanja odabranim kolonistima.[1]
Prerogativi vicekraljeva ipak su bili poprilično limitirani, jer su im drugi visoki kolonijalni funkcioneri, koje je također postavljao kralj, mogli osporiti odluke direktnim kontaktom sa dvorom u Madridu. Štoviše brojni propisi kolonijalne administracije o gotovo svim aspektima života (koje su oni često ignorirali) nisu im dopuštali previše samovolje. Pored tog - Audiencia, sud sa kojim su dijelili odgovornost za red u koloniji, često je koristio svoju poziciju da opstruira njihove odluke.[1]
S druge strane imali su jako visoku plaću, da ne podlegnu korupciji, ali im je zato bilo zabranjeno bilo kakvo poduzetništvo. Na kraju svog mandata bili su dužni podnjeti izvještaj kralju, o svim važnijim događajima i akcijama svoje administacije, koji je nakon tog morao proći i sudsku reviziju (residencia).[1]
Portugalski kapetan generali u Brazilu imali su status sličan španjolskim vicekraljevima, pa su i oni od sredine 17. vijeka imali titulu - vicekralj.[1]
Krajem 14. vijeka Kraljevina Engleska je svojim guvernerima u Irskoj dodjelila titulu - vicekralj. Najpoznatiji vicekralj bio je britanski guverner u Indiji, koji je tu titulu koristio između 1935. - 1858. i 1935.[1]