Ustav Jugoslavije od 1963. godine
Ustav SFR Jugoslavije od 1963. godine nastao je kao rezultat uverenja da su samoupravni odnosi u Jugoslaviji u dovoljnoj meri prevladali da zavređuju ustavnopravno ustoličavanje.
Odredbe uredi
Definiciju države karakteriše ne samo odredba da je to savezna država, već i socijalistička demokratska zajednica, što je trebalo da označi težnju ka marksističkom idealu o odumiranju države.
Osnovima ekonomskog uređenja proglašeni su društvena svojina, samoupravljanje i samoorganizovanje radnih ljudi na mikro i makroplanu.
Pravo na društveno samoupravljanje proglašeno je neprikosnovenim, a teritorijalne jedinice u državi (opština, srez, autonomne pokrajine Srbije, socijalističke republike i sama federacija) proglašene su društveno-političkim zajednicama. U odredbi nezabeleženoj u ustavnom pravu, ukinuta je hijerarhija između ovih jedinica i uveden sistem međusobnih prava i obaveza.
Skupština je proglašena najvišim organom vlasti i društvenog samoupravljanja, a u saveznu i republičke skupštine su pored opštepolitičkog veća uvedena i veća radih zajednica - privredno, prosvetno-kulturno, socijalno-zdravstveno i organizaciono-političko. Skupštine autonomnih pokrajina mogle su imati i više.
Predsednik republike postao je nezavisan od SIV-a i samostalni organ federacije. Uveden je Ustavni sud Jugoslavije i ustavni sudovi republika članica.
Praksa uredi
Na ovaj ustav doneto je 42 amandmana do donošenja novog Ustava Jugoslavije od 1974. godine. Ovo pokazuje da stabilnost institucija nije bila postignuta na duži rok. Novi amandmani ojačali su položaj autonomnih pokrajina, uveli nove oblasti samoupravljanja a dotadašnji savezni organi postali su zajednički, a ne više nadređeni.
Literatura uredi
- Petranović, Branko (1980). Istorija Jugoslavije 1918-1978. Beograd: Nolit.
- Petranović, Branko (1988). Istorija Jugoslavije 1918-1988. 3. Beograd: Nolit.