Uganda
Uganda je država u istočnoj Africi, bez izlaza na more. Graniči na sjeveru sa Sudanom, na istoku s Kenijom, na jugu s Tanzanijom, na jugozapadu s Ruandom te na zapadu s DR Kongom. Veliki dio teritorija sačinjava Jezero Victoria. Ime joj dolazi od drevnog kraljevstva Buganda koje je sadržavalo veći dio zemlje u prošlosti, uključujući glavni grad Kampalu.
| Republika Uganda Jamhuri ya Uganda |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Geslo: "For God and My Country" (engleski: "Za Boga i moju zemlju") |
||||||
| Državna himna: ""Oh Uganda, Land of Beauty"" | ||||||
 |
||||||
| Glavni grad i najveći grad | Kampala | |||||
| Službeni jezici | engleski, suahili | |||||
| Demonim | Uganđani | |||||
| Vlada | ||||||
| - | Predsjednik | Yoweri Museveni | ||||
| - | Premijer | Robinah Nabbanja | ||||
| Nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva | ||||||
| - | Republika | 9. oktobar 1962. | ||||
| Površina | ||||||
| - | Ukupno | 236,040 km2 (81..) | ||||
| Stanovništvo | ||||||
| - | Procjena za 2007[1] | 30,900.000 (38th.) | ||||
| - | Popis iz 2014 | 34,634.650 | ||||
| - | Gustoća | 144/km2 (82.1.) | ||||
| BDP (PPP) | procjena za 2008 | |||||
| - | Ukupno | 36.910 mrld. $[2] | ||||
| - | Per capita | 1.152 $[2] | ||||
| BDP (nominalni) | procjena za 2008 | |||||
| - | Ukupno | 14.529 mrld. $[2] | ||||
| - | Per capita | 453 $[2] | ||||
| Gini (1998) | 43 srednji |
|||||
| HDI | 0.516 nizak • 162. |
|||||
| Valuta | Ugandski šiling (UGX) | |||||
| Vremenska zona | EAT (UTC+3) | |||||
| - | Ljeti (DST) | nema (UTC+3) | ||||
| Pozivni broj | +2562 | |||||
| Web domena | .ug | |||||
Na teritorij današnje Ugande arapski trgovci robljem i evropski kolonizatori su došli relativno kasno, tek u 19. vijeku. Britanija je nad Ugandom uspostavila protektorat godine 1894. Nakon stjecanja nezavisnosti mladu državu su mučila politička nestabilnost, pogotovo nakon državnog udara koga je 1966. godine izveo predsjednik Milton Obote. Pet godina kasnije njega je svrgnuo Idi Amin, čija je vladavina ostala zapamćena po genocidu, ekonomskoj propasti te katastrofalnom ratu protiv Tanzanije čije su snage na vlast vratile Obotea. No i njegov režim je izazvao građanski rat koji je konačno završen godine 1986. pobjedom snaga na čelu s Yowerijem Musewenijem.
Pod Musewenijem, koji i dan-danas vlada Ugandom, ta je afrička zemlja konačno stekla dovoljno političke stabilnosti da se okrene ekonomskom razvoju, a 1990-im i određenim političkim reformama. Zbog toga se Uganda, pogotovo u usporedbi s većinom svojih susjeda, držala uspješnom državom. No, njen je razvoj bitno usporila katastrofalna epidemija AIDS-a, a nešto kasnije i upetljanost u građanski rat u susjednom Kongu.
Istorija uredi
Na teritoriji današnje Ugande arapski trgovci robljem i evropski kolonizatori su došli relativno kasno, tek u 19. veku. Britanija je nad Ugandom uspostavila protektorat godine 1894. Nakon sticanja nezavisnosti mladu državu su mučila politička nestabilnost, pogotovo nakon državnog udara koga je 1966. godine izveo predsednik Milton Obote. Pet godina kasnije njega je svrgnuo Idi Amin, čija je vladavina ostala zapamćena po genocidu, ekonomskoj propasti kao i katastrofalnom ratu protiv Tanzanije čije su snage na vlast vratile Obotea. Ali i njegov režim je izazvao građanski rat koji je konačno završen godine 1986. pobedom snaga na čelu sa Joverijem Musevenijem.
Pod Musevenijem, koji i dan-danas vlada Ugandom, ta afrička zemlja je konačno stekla dovoljno političke stabilnosti da se okrene ekonomskom razvoju, a 1990-im i određenim političkim reformama. Zbog toga se Uganda, pogotovo u poređenju sa većinom svojih suseda, držala uspešnom državom. No, njen razvoj je bitno usporila katastrofalna epidemija SIDA-e, a nešto kasnije i upetljanost u građanski rat u susednom Kongu.
Geografija uredi
Nalazi se u istočnoj Africi. Površina je 236.035 km². ima oko 34 milion stanovnika. Glavni grad grad je Kampala a ostali su; Masaka, Džinča, Kitgum, Mbarara, Soroti i drugi.
Reljef uredi
Većinom visoravni. Najviši vrhovi su Ruevenzori 5.110 m, Elgon 4.321 m i Moroto 3.020 m.
Klima uredi
Klima je zbog nadmorske visine različita. U nižim delovima je ekvatorijalna na planinama suptropska, umjerena dok su neki vrhovi pod snegom. Najvažnije reke su Ambertov Nil, Viktorijin Nil, Kagera a jezera Viktorijino, Albertovo, Kjoga, Sorati. Prosečna temperatura od 15-25° C.
Stanovništvo uredi
Oko 65% stanovnistva su Bantu crnci među njima su najbrojniji Baganda 16%. Na severu žive Niloti 30% i Nilohamiti 4%. Po gradovima živi 60.000 Arapa, Indijaca i Evropljana. 82% stanovnika su hrišćani, katolici 42% i protestanti 40%, 12% su muslimani, ostali su animisti.
