Stefan Boca
Stefan (Stevan Boca) je bio episkop dalmatinski i žički, profesor bogoslovlja i crkveni pisac.
| Stefan Boca | |
|---|---|
| Crkva | Srpska pravoslavna crkva |
| Nadbiskupija/arhiepiskopija | Zička eparhija |
| Postavljen | 1978 |
| Stolovanje završilo | 2003 |
| Lični detalji | |
| Rođenje | 21. 8. 1916. Munjava, Austrougarska (danas Hrvatska) |
| Smrt | 4. 2. 2003. (dob: 86) Manastir Žiča, Srbija i Crna Gora |
| Alma mater | Univerzitet u Beogradu |
Životopis uredi
Rođen je 21. avgusta 1916. godine u Munjavi (Josipdol), srez Ogulin, gde je završio osnovnu školu. Nižu gimnaziju završio je u Ogulinu, šestorazrednu Bogosloviju u Sarajevu, a Bogoslovski i Filozofski fakultet u Beogradu.
Za katihetu u Otočcu, Hrvatska, postavljen je 1939. godine.
Episkop gornjokarlovački Sava ga 1940. godine rukopolaže za đakona. Za vreme Drugog svetskog rata proteran je u Srbiju, gde vrši katihetsku dužnost u Kragujevcu do 1949. godine.
Godine 1955. postavljen je za profesora Bogoslovije Svetog Save u manastiru Rakovici kod Beograda, a 1958. godine, odlazi u Englesku, gde je sa radom „Hrišćansko vaspitanje dece u srednjem adolescentskom dobu“ diplomirao na Koledžu Svetog Avgustina u Kenterberiju. Na studijama u Engleskoj zatekao ga je izbor za episkopa dalmatinskog.
Zamonašen je 10. jula 1959. godine u manastiru Rakovici od patrijarha Germana, a rukopoložen na Petrovdan iste godine od mitropolita solunskog Pantelejmona. Patrijarh srpski German i patrijarh antiohijski Teodosije, uz sasluženje više arhijereja, hirotonisali su ga 9. avgusta 1959. godine u Sabornoj crkvi u Beogradu.
Episkop Stefan je upravljao eparhijom dalmatinskom od 1959. do 1978. godine, i u tom periodu ona je doživela punu obnovu. Podignuto je 14 novih hramova, obnovljeno 50, u Drugom svetskom ratu popaljenih i porušenih, popunjene su parohije, a svakako vrhunac njegovog rada u Dalmaciji je otvaranje Bogoslovije Sveta Tri Jerarha u manastiru Krki, 1964. godine. Tu je zamonašen veliki broj mladih teologa, od kojih je sada veliki broj arhijereja srpske Crkve.
Preveo je sa engleskog jezika klasično delo episkopa Nikolaja „Vera svetih, Katihizis Istočne Pravoslavne crkve“, koje je u izdanju Svetog arhijerejskog sinoda (1970), doživelo nekoliko izdanja i služi kao udžbenik za versku nastavu.
Kao episkop dalmatinski, fototipski je objavio delo svoga prethodnika na episkopskoj katedri Nikodima R. Milasa „Pravoslavna Dalmacija“, iz 1901. godine.
Izdao je, između ostalog, „Monografiju Manastir Krupa 1317-1967“, a zatim o 200-godišnjici smrti priredio spomenicu „Dalmatinski episkop Simeon Končarević i njegovo doba“ (1970). Povodom 100-godišnjice osvećenja temelja Dalmatinske Lazarice 1874-1974, objavio spomenicu „Dalmatinska Lazarica i pravoslavni Kosovljani“.
Još kao episkop dalmatinski objavio je prvu zbirku svojih propovedi pod naslovom „Pazimo na vreme“ (1976). Drugu i treću knjigu pod istim naslovom, objavio je manastir Žiča 1983. i 1987. godine. Episkop Stefan je propovedao, prevenstveno na biblijske teme.
Na majskom zasedanju Svetog arhijerejskog sabora 1978. godine izabran je za episkopa žičkog. U tron episkopa žičkog vladika Stefan je uveden 23. jula 1978. godine i nastavlja delatnost njegovih prethodnika, episkopa Nikolaja, Germana (potonji patrijarh srpski) i Vasilija Kostića. Povodom 800-godišnjice manastira Studenice objavljena je naučna spomenica „Osam vekova Studenice“.
U Žičkoj eparhiji je uveo običaj tzv. bratskih sastanaka, na kojima je sa sveštenicima svoje eparhije, u otvorenoj diskusiji, razgovarao o aktuelnim pitanjima u društvu.
Episkop Stefan je bio veoma aktivan i priznat u svetskim ekumenskim krugovima. Bio je član značajnih komisija Svetskog saveta crkava; učestvovao je na zasedanju Komisije za međucrkvenu pomoć u Iverdonu (Švajcarska) i bio domaćin istoj Komisiji u Žiči. U manastiru Žiči je, 1980. godine, organizovao teološki simpozion na temu „Propovedanje i učenje hrišćanske vere danas“, pod pokroviteljstvom Komisije za svetsko misionarstvo i evangelizaciju pri Svetskom savetu crkava. U Sofiji je 1983. godine, na Svepravoslavnom skupu održao predavnje na temu „Ekumensko delenje sredstava sa pravoslavnog gledišta“, a na Misionarskoj konferenciji u Solunu, 1987. godine, takođe je govorio o „svedočenju Pravoslavne crkve u socijalizmu“. Držao je predavanja na katoličkoj fondaciji Pro Orijente u Beču.
Kao predsednik Građevinskog odbora za podizanje nove zgrade Bogoslovskog fakulteta u Beogradu, svakako je najzaslužniji za uspešan početak i završetak ovog posla. Stalni Prosvetni odbor pri Svetom arhijerejskom sinodu vodio je više godina. Zbog njegovog velikog doprinosa napretku bogoslovskog školstva, naučnog i izdavačkog rada, Bogoslovski fakultet mu je 1988. godine, dodelio titulu počasnog doktora bogoslovskih nauka.
Vladika Stefan je nakon smrti patrijarha Germana slovio za jednog od najvećih kandidata za preuzimanje trona srpske crkve. Tokom izbora za patrijarha 1990. godine, pored episkopa šumadijskog Save i tadašnjeg episkopa raško-prizrenskog Pavla, ušao je u drugi krug izbora. Tada je za poglavara izabran patrijarh Pavle.
Episkop žički Stefan Boca umro je 4. februara 2003. godine u manastiru Žiči. Opelo i sahranu u manastiru Žiči, 6. februara služio je patrijarh srpski Pavle uz sasluženje skoro svih vladika srpske crkve i velikog broja sveštenstva i monaštva, kao i uz prisustvo mnoštva naroda.
| Prethodnik: Irinej (Đorđević) |
episkop dalmatinski 1959—1978. |
Nasljednik: Nikolaj (Mrđa) |
| Prethodnik: Vasilije (Kostić) |
episkop žički 1978—2003. |
Nasljednik: Hrizostom (Stolić) |