Stanko Crnobrnja

Stanko Crnobrnja
Stanko Crnobrnja
Rođen/a	24. 5. 1953. (dob: 70); Beograd, Srbija
Zanimanje	Televizijski režiser
Godine aktivnosti	1974–present
Djeca	1

Stanko Crnobrnja je televizijski i filmski reditelj, producent i scenarista, teoretičar, i publicista, u oblasti masovnih komunikacija i teorije televizije, i profesor na Fakultetu za medije i komunikacije Univerzitet Singidunum Arhivirano 2012-08-15 na Wayback Machine-u (Beograd, Srbija).

Akademska karijera uredi

Stanko Crnobrnja je 2006. godine bio osnivač, idejni tvorac, i prvi Dekan, Fakulteta vizuelnih umjetnosti,Univerziteta Mediteran, u Podgorici, Crna Gora. Od 1993. do 2000. godine bio je gostujući profesor na International Academy of Broadcasting, - IAB, Arhivirano 2014-10-28 na Wayback Machine-u u Montreu, Švajcarska, za predmete u programu poslediplomske nastave: Estetika radiotelevizije, Analiza programskih sadržaja, Zabavno-muzički programi i muzička video produkcija. Od 2003. Godine, do danas, je gostujući predavač na Fakultetu dramskih umjetnosti, Univerziteta Crne Gore, na Cetinju Arhivirano 2013-10-25 na Wayback Machine-u, za predmete: TV režija, TV produkcija, Produkcija ineraktivnih digitalnih medija. Bio je gostujući profesor na Univerzitetu umetnosti, Beograd, za predmet u programu Interdisciplinarnih specijalističkih studija: Televizijska režija i reportaža. Na zajedničkom, međunarodnom, programu Univerziteta umetnosti u Beogradu i Universita Lyon 2, Universite Pierre Mendes-France i Institut d'Etudes Politiques de Grenoble, bio je predavač u programu Studije menadžmenta u kulturi i kulturne politike za predmet: Menadžment elektronskih medija.

Televizijske režije uredi

Godine 1974. sa nepunih 21 godinu, Stanko Crnobrnja započinje svoju profesionalnu karijeru kao, u tom trenutku, najmlađi televizijski režiser u Jugoslaviji. U karijeri dugoj 40 godina Crnobrnja je ostvario više od 1500 televizijskih emisija i serija, kao reditelj, producent, ili scenarista. Među veće serije i emisije, koje je režirao, spadaju: Muzika kroz vekove, Nedeljom popodne, Petkom u 22^{[mrtav link]}, Formula 1, Specijalna Redakcija, Noć punog meseca, Priča o fotografiji, Povratak u budućnost, Govor znakova i simbola, Beograd noću, Varijacije za pepeljugu, Pozdrav iz Beograda, 3-K Check-IN, Slobodno, Klub 10, Grifon, Vidiot, Drugarica ministarka, Šta da se radi Panonski mornar, Kaleidoskop XX veka, Ne tako davno, Devojčice sa šibicama, Igra u dosluhu, BIS - noćni program TVB, Od našeg dopisnika, Žena sa sto lica, Mesečev lov, Velikani Džeza,Villa Maria, itd. Početkom 1980-ih godina Crnobrnja postaje jedan od istaknutih TV režisera novog televizijskog izraza, najčešće primenjivanog u režiji rok muzike na TV, koji je postao poznat kao 'beogradska škola video režije'.

Režije igranih filmova uredi

Crnobrnja je godine 1987. režirao igrani film 'Bio jednom jedan sneško' (engl. 'The Magic Snowman') kao jugoslovensko-američku ko-produkciju. U ovoj filmskoj bajci nastupila je međunarodna glumačka ekipa a glas Snešku beliću dao je slavni Rodžer Mur, poznat kao glavni junak filmova o Džemsu Bondu. U filmu su glumeli i Relja Bašić, Milena Zupančić, Ratko Polič i dečak Džastin Frid, a direktor fotografije bio je proslavljeni sineasta Karpo Godina. Godine 1984. Crnobrnja je bio režiser muzičkih video-klipova u igranom filmu 'Hajde da se volimo 1'. Drugi i treći nastavak ovog filmskog serijala, pod istim nazivom, u celini je režirao 1989. i 1990. Godine. Oba filma oborila su dotadašnje jugoslovenske rekorde u gledanosti, a u njima su, osim glavne protakonistikinje, pevačice Lepe Brene, igrali najpoznatiji jugoslovenski glumci i komičari kao što su Josif Tatić, Predrag Ejdus, Semka Sokolović, Milan Štrljić, Emir Hadžihafibegović, Lazar Ristovski, Bogdan Diklić, Dragan Bjelogrlić, Nikola Kojo, Ivan Bekjarev, Mima Karadžić, Ivana Žigon, Jova Radovanović i celokupna postava sarajevske komičarske družine poznate kao 'Audicija'^{[mrtav link]}.

Režije muzičkih klipova uredi

Od kraja sedamdesetih godina do polovine 1993. godine Crnobrnja je napisao scenario i režirao više od 100 muzičkih video klipova, namenskih filmova i televizijskih reklama. Posebno se izdvajaju njegove mnogobrojne režije muzičkih klipova za grupe 'Galija' i 'Garavi Sokak'. Osim rada sa rok i pop muzičarima Crnobrnja je režirao mnogobrojne muzičke klipove za izvođače narodne ali i klasične muzike.

Režije scenskih manifestacija i festivala uredi

U rasponu od dvadeset pet godina, od 1986 do 2006. godine Crnobrnja je režirao više od 50 festivala (9) i velikih scenskih manifestacija kao što su: Mesam, Fest, Pjesma Mediterana, Budva,Sunčane skale - Herceg Novi, Festival armijskih pesama, Svečano otvaranje šahovske Olimpijade - Novi Sad, Pesma Evrovizije - Zadar, Bemus, Međunarodni festival omladine i studenata, Moskva, Kristalna prizma, Dani jugoslovenske privrede i kulture - Najrobi, Kenija, Svetski kongres arhitekata i urbanista,Barselona, Španija, Promocija jugoslovenske kulture i sporta - Atina, Beogradski košarkaški turnir, Svetski dan pozorišta - Sava centar, Beovizija, Univerzijada 2007, Tajland, Radijski festival.

Utemeljivač i rukovodilac medijskih mreža uredi

Od 1990. Godine Stanko Crnobrnja bavi se osmišljavanjem, utemeljivanjem, pokretanjem i rukovođenjem celokupnih medijskih sistema, prvenstveno nacionalnih radio-televizijskih mreža/kanala. Tako je od 1989 do 1993 bio kreativni direktor Novog 3K televizijskog kanala, Televizije Beograd/RTS. 2002. godine bio je utemeljivač, programski i kreativni direktor Televizije IN, Podgorica, prve digitalne, komercijalne TV mreže na Balkanu, a godine 2006. bio je utemeljivač i rukovodilac projekta osnivanja radio televizije ATLAS, Podgorica. Godine 2007. bio je utemeljivač i glavni direktor Televizije AVALA, prve, legalne nacionalne TV mreže u istoriji Srbije.

Knjige i izdavaštvo uredi

Crnobrnja je bio dugogodišnji član redakcije časopisa 'RTV: teorija i praksa', jedinog časopisa u Jugoslaviji koji je, u celosti, bio posvećen istraživanju radija i televizije. Ko-autor je, zajedno sa Miroslavom Radojkovićem, udžbenika: ’Sredstva masovnih komunikacija', i autor knjige: 'Estetika televizije i novih medije' kao i pojmovnika: 'Novi mediji i društvene mreže'. Duži niz godina objavljuje članke i analize u 'Kulturnom dodatku' dnevnog lista 'Politika'. Autor je više članaka i studija iz oblasti teorije televizije i masovnih komunikacija.

Osnivač i vlasnik medijskih organizacija uredi

Od 1987. godine Stanko Crnobrnja bio je osnivač, vlasnik ili izvršni producent u više organizacija i medijskih projekata. Godine 1987. u Beogradu je osnovao i bio vlasnik preduzeća za audio-video produkciju 'Stanner media'. Godine 1993. Godine, u Torontu, u Kanadi, osnovao je preduzeće za audio-video produkciju i distribuciju ' ZAM North America'. Od 1998. do 2008. godine bio je osnivač i suvlasnik preduzeća za audio-video produkciju 'Videola' u Beogradu, a godine 2000. postaje suosnivač medijske organizacije 'Energia', u Beogradu. Godine 2005. u Podgorici postaje suosnivač medijske organizacije 'Katun Movies'. Crnobrnja je bio prvi kreativni direktor muzičke izdavačke kuće 'Final Cut', sa sedištem na Kipru, i zvršni producent za muzička CD izdanja: Beogradski nonet, Ana Stanić, Marina Arsenijević, Ksenija Pajčin, Stelios Konstantas (Kipar)

Obrazovanje uredi

Stanko Crnobrnja je doktorirao, iz oblasti teorije medija i televizijske estetike na Fakultetu dramskih umetnosti, Univerziteta umetnosti u Beogradu. Magistrirao je iz oblasti teorije medija i teorije televizije, na Fakultetu dramskih umetnosti Univerziteta umetnosti u Beogradu. Diplomirao je filmsku i televizijsku režiju na Akademija za pozorište, film, radio i TV, Univerziteta u Beogradu. Pohađao je studije filmske i televizijske režije, kao i studije masovnih komunikacija na American University, Washington, D.C., SAD. Gimnaziju je završio u Western High School, Washington, D.C., SAD.

Poreklo i porodica uredi

Stanko Crnobrnja rođen je u Beogradu, u Srbiji, 24.05.1953. godine. Otac Bogdan Crnobrnja-Tolja (1916-1998), partizanski komandant, jugoslovenski poličar i diplomata, i majka Angelina-Anđa Crnobrnja^{[mrtav link]} (1921-2013), farmaceut. Uz oca Bogdana, koji je bio ambasador SFRJ u Indiji, Cejlonu i Avganistanu, Stanko Crnobrnja rano detinjstvo proveo je u Nju Delhiju, u Indiji^{[mrtav link]}. U Beogradu je pohađao osnovnu školu^{[mrtav link]}, a gimnaziju jezavršio u Vašingtonu, SAD gde je njegov otac, takođe, bio ambasador SFRJ. Stariji brat Mihailo Crnobrnja (1946), je profesor Emeritus na FEFA, Univerzitet Singidunum u Beogradu. Bio je dugogodišnji profesor na FPN, Univerziteta u Beogradu, kao i poslednji ambasador Jugoslavije, pri EU, u Briselu. Stanko Crnobrnja ima kćerku Zonu^{[mrtav link]} (1976), iz braka sa dr.Dragom Milović (1950). Godine 1993. sa suprugom i kćerkom seli se u Toronto, Kanada, gde 1998. prima i kanadsko državljanstvo. Godine 2000. vraća se iz Kanade u region bivše Jugoslavije gde sa manjim prekidima boravi do danas.

Članstvo u organizacijama i udruženjima uredi

Stanko Crnobrnja je član Udruženje filmskih umetnika Srbije, udruženje TV reditelja Srbije, Međunarodna PR asocijacije, Broadcasting Educators Association USA, Akademije filmske umetnosti Srbije, kao i član upravnog odbora Filmskog centra Srbije Arhivirano 2014-10-20 na Wayback Machine-u. Bio je član više ekspertskih grupa kao što je ekspertska grupa Instituta za film, za studiju o razvoju filma i radiotelevizije u Srbiji, član komisije Ministarstva kulture za osnivanje audio-vizuelnog centra Srbije, član grupe za medije Nacionalnog konventa o Evropskoj uniji (NKEU). Cnobrnja nikada nije bio član ni jedne političke partije ili organizacije.

Pionirska ostvarenja - detaljnije uredi

Veoma rano opredeljenje ka teoriji i praksi televizije, i dugogodišnje delovanje u raznim televizijskim sistemima Evrope i Severne Amerike, doveli su i do niza pionirskih projekata, akcija, programskih, tehnoloških i sistemskih prvenaca, u kojima je Stanko Crnobrnja pokretač, autor, producent, reditelj ili scenarista. Dakle, može se reći da je specijalnost Stanka Crnobrnje pokretanje, stvaranje i aplikacija novih, do tada nepostojećih, medijskih, pogotovo televizijskih, ideja, ličnosti, rešenja, programa i celokupnih tehnološko-programskih celina-sistema. Iz dugog niza ovakvih, medijskih, prvenaca izdvajaju se:

Prvi diplomski rad na beogradskoj Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju iz oblasti multimedijalnog video - arta. TV emisija NA PRAGU SNA. Scenario i režija.

Prva serija u istoriji jugoslovenske televizije, posvećena istoriji, razvoju i budućnosti fotografije, PRIČA O FOTOGRAFIJI. Koscenarista i režiser.

Prva upotreba slow motion sistema, kao generatora specijalnih kinetičkih efekata, u muzičkoj emisiji, u istoriji TV Beograd, u emisiji NA PRAGU SNA. Dizajn, scenario i režija.

Prvi, celovečernji rock-pop video, BEOGRAD NOĆU, u istoriji evropske javne radio-difuzije. Scenario i režija.

Prva nagrada, u istoriji jugoslovenske televizije, za režiju i unapređenje televizijskog jezika, na festivalu Zlatna ruža Montrea. Emisija BEOGRAD NOĆU, scenario i režija.

Prvi TV magazin, iz oblasti kulture u SFRJ, PETKOM U 22, koji je trajao, bez prekida, 10 godina i koji je, po prvi put i od samog početka, uspešno spojio tradicionalnu, avangardnu i alternativnu kulturu, u televizijski program rekordne gledanosti. Koproducent i režiser.

Prvi magistarski rad, u istoriji SFRJ, iz oblasti teorije televizijskih sistema, odbranjen na FDU, Beograd, pod nazivom ŽIVOT KAO INFORMACIJA: POČETAK ALTERNATIVNIH TELEVIZIJSKIH SISTEMA^{[mrtav link]}.

Prvi direktan prenos u istoriji televizije Crne Gore, ostvaren sa jadranske obale, NEDELJOM POPODNE, iz Budve. Režiser.

Prva-inicijalna režija internacionalnog muzičkog festivala MESAM, Beograd.

Prva-inicijalna režija manifestacije KRISTALNA PRIZMA, godišnje nagrade Akademije za filmsku umetnost, Beograd.

Prva, privatno proizvedena, komercijalna, zabavno-muzička TV serija, ZAM, koja je emitovana na državnoj zemaljskoj i satelitskoj TV mreži, u istoriji SFRJ. Koscenarista i režiser.

Prva-inicijalna režija dugogodišnjih serija, na 3K RTS: ČEKAJUĆI METROA, POZDRAV IZ BEOGRADA, KLJUČEVI ARKANE, POVRATAK U BUDUĆNOST.

Prvi režiser u SFRJ, dobitnik četiri nagrade OSKAR POPULARNOSTI, i to za: NEDELJOM POPODNE (TV serija), BEOGRAD NOĆU (TV show program), FORMULA 1 (TV serija) i HAJDE DA SE VOLIMO (igrani film).

Prvi igrani film, domaćeg autora, u distribuciji svetske kompanije MIRAMAX, BIO JEDNOM JEDAN SNEŠKO (THE MAGIC SNOWMAN). Režija.

Prvi domaći (koprodukcioni) igrani film, MAGIC SNOWMAN, koji je ušao u redovno prikazivanje na američkoj, specijalizovanoj, DISNEY kablovskoj TV mreži. Režija.

Prva upotreba DOLBI SOUND tehnologije, u snimanju zvuka, u domaćoj kinematografiji, u igranom filmu HAJDE DA SE VOLIMO 2. Režija.

Prva upotreba video zida u istoriji domeće televizije,u programu YUGOVIZIJA, Zadar. Režija.

Prva upotreba luma krana (leteće kamere) u istoriji domaće televizije, YUGOVIZIJA, Zadar. Režija.

Prvi domaći sistem zatvorene televizije koji je, sa uspehom, radio u toku Svetskog susreta omladine i studenata u Moskvi. Kreativni direktor, projektant sistema, scenarista, režiser.

Prva upotreba digitalnog frejm sinhronajzera, kao generatora specijalnih efekata, u direktnom televizijskom prenosu, u TV Beograd, ŠTAFETA MLADOSTI. Režiser.

Prva, uspešna, direktna televizijska veza (audio-video signal) iz reportažnih kola u pokretu, u produkciji TV Beograd, u specijalnom programu DOČEK PREDSENIKA REPUBLIKE SA PUTA PO AZIJI. Režiser.

Stvaralac-kreator sledećih, do tada kao TV voditelja nepoznatih, televizijsko-voditeljskih ličnosti:

Dina Čolić
Milan Erak
Branimir Zogović
Dubravka - Duca - Marković
Ivana Bojić
Voja Nedeljković
Milica Gacin
Vanja Bulić
Tamara Raonić
Marina Arsenijević

Prva-inicijalna režija muzičkog festivala BEOVIZIJA.

Prvi muzički video klip, u Jugoslaviji, snimljen u jednom kadru, sa uređajajem 'Stedikem', za pesmu 'Jedina vilo' grupe 'Garavi sokak'. Scenario i režija.

Prva autorska kreacija i upotreba digitalne video grafike na video zidu, u istoriji RTS, u programu GENERACIJA 2000. Kreativni direktor i režiser.

Autor, programski i kreativni direktor prve privatne, digitalne, komercijalne TV mreže na Balkanu TV IN, Podgorica.

Prva upotreba digitalnih reportažnih kola RTCG, van Podgorice, u programu PJESMA MEDITERANA, Budva, Režiser.

Autor, kreativni direktor prvog, svakodnevnog, koprodukcionog, direktnog TV programa, sa lokacije Budva, Crna Gora, dva puta dnevno, u trajanju od 45 dana, ostvarenog sa jadranske obale, putem optičkih kablovskih veza, na liniji Budva-Podgorica-Beograd-Evropa (satelit).

Prva doktorska teza, u istoriji FDU, Beograd, i na području ex-Jugoslavije, sa temom iz estetike televizije,ESTETSKO KODIFIKOVANJE TELEVIZIJE^{[mrtav link]}.

Predavač na prvoj visokoškolskoj, poslediplomskoj školi u svetu, koja je posvećena isključivo izučavanju radija i televizije (braodcasting), INTERNATIONAL ACADEMY OF BROADCASTING u Montreu, Švajcarska.

Prvi TV maraton, u istoriji 3K RTS, u neprekidnom trajanju od 12 sati, ZID PADA UŽIVO. Scenarista i režiser.

Prvo učestvovanje Srbije i Crne Gore, na takmičenju za Pesmu Evrovizije, 2004. u Istanbulu, Turska.

Režiser TV hronika, komentator u direktnom TV prenosu, šef Press-a i PR-a, u Delegaciji SCG.

Prva hrvatska TV sapunica, i prva sapunica na prostorima ex-YU, 'Villa Maria'. Režiser.

Osnivač i kreator radija i televizije ATLAS prve televizije u ex-Yu regionu koja emituje program u stereo tehnici.

Osnivač i prvi direktor TV AVALA prve, legalne, privatne, nacionalne TV mreže u istoriji Srbije.

Osnivač i Dekan prvog privatnog, umetničkog fakulteta u Crnoj Gori, Fakulteta vizuelnih umjetnosti.

Prvi pojmovnik nove, digitalne tehnologije, i društvenih mreža u Srbiji, ’Novi mediji i društvene mreže-pojmovnik’. Priređivač, prevodilac i autor.