Srpska napredna stranka (istorijska)
Ovo je članak o stranci iz 19. vijeka. Za stranku koja se planira osnovati v. Napred Srbijo.
Srpska napredna stranka je bila jedna od četiri najvažnije političke stranke u Srbiji pre I svetskog rata.
Osnovana je u januaru 1881. godine oko grupe mladokonzervativaca okupljenih oko lista "Videlo". Prvaci Napredne stranke su bili Milan Piroćanac (prvi predsednik, do 1886), Milutin Garašanin (drugi predsednik, do 1898), Stojan Novaković (predsednik posle obnove 1906) i Čedomilj Mijatović. Obično se smatraju nastavljačima grupe starih konzervativaca (Ilija Garašanin, Jovan Marinović, Danilo Stefanović, Nikola i Filip Hristić, Đorđe Cenić, Kosta Cukić), ali su vođe naprednjaka od njih daleko liberalniji i moderniji.
SNS je došla na vlast podržana od strane kneza Milana Obrenovića i sprovodila je liberalne reforme, uverena da je to jedini put stvarnog osamostaljenja i napretka Srbije. U prvo vreme bili su u savezništvu sa radikalima ali su brzo ušli u sukob i oko vlasti i oko političkih načela. Donela je prve i napredne zakone o prosveti, sudovima, političkim strankama, Narodnoj banci i stajaćoj vojsci. Nakon Timočke bune 1883. i Srpsko-bugarskog rata 1885. postaje zavisna od kralja Milana, ali i nepopularna u narodu. Posle 1887. godine nalazi se u opoziciji, da bi oko 140 naprednjaka bilo iz osvete pobijeno 1889. godine, kada su radikali formirali vladu. Predstavnici naprednjaka i kasnije učetvuju u neradikalskim ili neutralnim vladama.
U programu Napredne stranke iz 1889. godine stoji: članovi ove stranke "ostaju i dalje verni načelu napretka srpskog", usvajajući načelo "da radnja i borba za srpski narod znači da se radi za samostalnost, uskrs i jedinstvo Srba. Da se za samostalnost Srba ne može raditi uspešnije nego u punoj slozi sa prosvetom i obrazovanošću svetskom, a pazeći uvek narodne potrebe i na velike interese budućnosti srpske. Da Napredna stranka, ostajući verna načelu napretka u narodnom i državnom životu, nastavi svoj rad na tome: da se ustavnost istinski razvija za sve i svakoga, da zakon i red postanu svetinja u zemlji, da se suzbija nasilje i ozgo i ozdo, da se rodoljublje srpsko oličava u stvarnome radu, da u srpskom državnom životu izvojuju pobedu znanje i poštenje, da se istinita prosveta kreće uporedo sa prosvetom naprednih naroda i da se suzbija polutanstvo, da se privredno stanje Srba unapređuje i da se Srbija približava ekonomskoj nezavisnosti svojoj, da, poštujući samostalnost i pravedne aspiracije drugih naroda, radi na tome da se poštuje samostalnost i da se ostvaruju pravedne aspiracije naroda srpskog i da u pogledu Balkanskog poluostrva za Naprednu stranku vredi i dalje načelo: Istok istočnim narodima".
1895. godine Stojan Novaković formira vladu, a krajem 1896. se stranka, po padu sa vlasti, samoraspušta. Deo naprednjaka, pod ocem i sinovima Marinković, učestvuje u tzv. fuzionašoj vladi sa radikalima Nikole Pašića 1901-1902. godine. 30. januara 1906. stranka je obnovljena pod vođstvom Novakovića (Garašanin je umro 1898. godine). Do 1919. u skupštini ima po nekoliko poslanika i nalazi se u opoziciji izuzev 1909. godine kada je Novaković, u vreme aneksije Bosne i Hercegovine, sastavio vladu uz podršku svih stranaka. 1914. se pod vođstvom Živojina Perića odvaja manji broj naprednjaka i osniva Konzervativnu stranku.
Naprednjačkoj orijentaciji pripadali su, kraće ili duže vreme, i mnogi drugi značajni ljudi Srbije svoga doba – predsednici vlade Ljubomir Kaljević, Vladan Đorđević, Svetomir Nikolajević Lazar Dokić i Aleksa Jovanović, Milan Đ. Milićević, Vukašin Petrović, Đura Horvatović, Dragutin Franasović, Milan Kujundžić, Andra Đorđević, Ljubomir Kovačević, Mita Rakić i drugi.
Posle I svetskog rata, naprednjaci zajedno sa samostalcima, liberalima, jednim delom radikalskih prvaka i većim delom srpskog i manjim hrvatskog krila Hrvatsko-srpske koalicije učestvuju u stvaranju Demokratske stranke Ljubomira Davidovića.
Nova stranka uredi
Septembra 2008. godine, nekadašnji dugogodišnji zamjenik predsjednika Srpske radikalne stranke Tomislav Nikolić, koji je isključen iz SRS nakon sukoba sa Vojislavom Šešeljem, najavio je kako će se njegove pristaše, trenutno organizovane u poslanički klub Napred Srbijo, organizovati u novu stranku pod imenom Srpska napredna stranka.
21. oktobra iste godine, Tomislav Nikolić je izabran za predsjednika Srpske napredne stranke.