Smirnski križarski pohod
Smirnski krstaški pohod (1343–1351) je pokrenuo papa Kliment VI protiv ajdinskog emira Umur Bega, savezika vizantijskog cara Jovana VI Kantakuzina. Ovaj pohod je imao za svoj glavni cilj primorski grad Smirnu u Maloj Aziji.[1]
Istovremeno je pomagao snage namesništva protiv Jovana Kantakuzina u građanskom ratu u Vizantiji 1341–1347.
Pozadina uredi
Papa Kliment VI je naložio Henriku, katoličkom patrijarhu Carigrada, da organizuje savez protiv Turaka, koji su bili sve prisutniji u Egejskom moru. Njemu su se pridružili Hugo IV od Kipra i red vitezova Jovanovaca. 30. septembra 1342. papa je objavio bulu Insurgentibus contra fidem kojom garantuje krstašima oprost greha i im ovlašćuje ih da propovedaju. Onda je pismom od 2. novembra 1342. godine angažovao vojsku i brodove Republike Venecije.[1]
U leto 1343. godine je poslanstvo iz Venecije pod vođstvom Marina Venijerija stiglo kod srpskog kralja Dušana, nastupajući u ime vizantijskog namesništva i tražeći od njega Kantakuzenovu glavu.[2] Od sredine leta 1343. godine, nakon ponude Venecije, Dušanovo savezništvo sa Kantakuzenom je formalno prekinuto.[2] Dušan je uskoro stupio u pregovore sa Carigradom, nakon čega je zaključen sporazum Dušana, sa jedne strane, i Ane Savojske i Aleksija Apokavka, sa druge strane.[2] Da bi savez bio čvršći ugovorena je i ženidba Dušanovog sina Uroša sa sestrom vizantijskog maloletnog naslednika Jovana V Paleologa.[2]
Bitka kod Soluna uredi
Nakon Dušanovog prestrojavanja, Kantakuzinu u pomoć dolazi njegov stari saveznik Umur Beg iz Smirne. Turci predvođeni begom Umurom su pokušali da zauzmu Solun za vizantijskog cara, ali njihova opsada nije uspela.
U međuvremenu, papa je 1343. godine poslao združenu krstašku flota koju su činili Mlečani, Jovanovci i Kiprani, koja je uništila veliku flotu Umur Bega.
Bitka kod Stefanijane uredi
Turci su požurili nazad kopnom da brane svoju prestonicu Smirnu. Istovremeno, kralj Dušan je poslao odred oklopnika predvođenih vojvodom Preljubom da ih presretnu. Srpski konjanici i Umurovi Seldžuci, kojih je po Jovanu Kantakuzinu bilo 3.100, susreli su se kod mesta Stefanijane u Trakiji, na putu između Sera i Soluna. Turci su se povukli u obližnja brda, a Srbi su sjahali sa konja i krenuli u poteru pešice. Turci su se zatim vratili i zarobili konje srpskih ratnika. Usledio je napad na srpske vojnike koji su većinom poginuli.[3]
Napad na Smirnu uredi
Nakon toga su krstaši napali Smirnu, zauzevši luku i citadelu, ali ne i akropolj, 28. novembra 1344. godine. U zanosu pobede, 17. januara 1345. godine katolički patrijarh Henrik je pokušao da održi pobedničku misu u napuštenoj katedrali, ali je u sred službe upao Umur Beg sa svojom vojskom i pobio sve prisutne, uključujući patrijarha, lokalnog despota Martina Zakariju i mletačkog komandanta Pjetra Zena.[1]
Nepovoljan rasplet događaja je naterao papu Klimenta da organizuje drugi pohod iste godine. U novembru, pod komandom Umberta II Vijenskog, krenuo je novi pohod iz Venecije. U februaru 1346. godine krstaši su pobedili Turke kod Mitilene, ali nisu uspeli da zauzmu turski deo Smirne, već samo da učvrte svoje pozicije. Narednih pet godina krstaši u Smirni su bili pod konstantnom turskom opsadom. Sam Umur Beg je pao 1348. godine u pokušaju da povrati grad.
Papa je 1351. godine napustio ovaj krstaški pohod, a Smirna je ostala u krstaškim rukama do 1402.
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Kenneth Meyer Setton. 1976. The Papacy and the Levant, 1204–1571, vol. I. Philadelphia: American Philosophical Society, pp. 184–223.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Željko Fajfrić, „Sveta loza Stefana Nemanje Arhivirano 2009-03-05 na Wayback Machine-u“, Šid 1998.
- ↑ Bitka kod Stefanijane