Simentalsko govedo
Simentalsko govedo (njemački: Simmentaler Fleckvieh) je jedna od pasmina (vrsta) domaćeg goveda porijeklom iz švicarske doline Simme (dolina je na njemačkom - tal) u Kantonu Bern.[1]
| Simentalsko govedo Simmentaler | |
|---|---|
 | |
| Država |  Švicarska
|
Simentalska pasmina poznata je po različitim imenima, u Njemačkoj, Austriji i Švicarskoj, kao i mnogim drugim evropskim zemljama poznata je kao Fleckvieh, u Francuskoj je zovu Pie Rouge, Montbeliard i Abondance, a u Italiji Pezzata Rossa.[1]
Današnji službeni naziv u svjetskim okvirima je Simmental - Fleckvieh. Dominiraju dva tipa švicarski simentalac i njemački - fleckvieh.[2]
Karakteristike uredi
Boja simentalca varira od žute do crvene s bijelim šarama, a glava, noge i rep su bijeli s pigmentnim poljima. Dlaka mu je mekana, koža srednje debela i djelomično pigmentirana.[2]
Odrasle simentalske krave stare 5 godina, teške su između 600 i 750 kg i visoke (mjereno kod hrpta) 145-150 cm.[2]
Simentalke su dugovječne i vrlo prilagodljive na klimu, tlo i intenzitet iskorištavanja.[2]
Period laktacije u intenzivnom iskorištavanju traje od 5 do 7 godina, tad prosječna krava daje od 16 do 20 litara mlijeka dnevno.[2] Pored mlijeka simentalke su poznate i po visokom procentu čistog mesa (62-67%) i njegovoj kvaliteti, pa se svrstavaju u red najboljih pasmina za meso na svijetu.[2]
Historija uredi
Simentalsko govedo je jedna od najstarijih i najrasprostranjenih pasmina goveda u svijetu. Iako se njihov prvi registar počeo voditi u švicarskom Kantonu Bern tek 1806., postoje brojni pisani dokumenti po crkvama i privatnim arhivima da su se ta velika crveno - bijela goveda uzgajala daleko ranije po zapadnoj Švicarskoj. Simentalke su postale vrlo tražene zbog brzog rasta, i izvanredne proizvodnje kvalitetnog mlijeka, a kako su bile velike, korištene su i za vuču zaprežnih kola.[1]
Zbog tog je već 1785. švicarski parlament ograničio njihov izvoz, radi manjka stoke za vlastite potrebe. Švicarsko udruženje uzgajivača simentalki osnovano je 1890.[1]
Od svog nastanka u Švicarskoj, pasmina se proširila na svih šest kontinenata. Danas se ukupan broj Simentalskih goveda u svijetu procjenjuje na 40 do 60 milijuna grla. Od tog broja više od polovice nalazi se Evropi, njeno širenje odvijalo se do kasnih 1960-ih.[1]
Po nekim izvorima nekoliko grla uveženo je u Italiju još u 15. vijeku.[1] Tokom 19. vijeka - Simentalke su razmnožene u većini zemalja Istočne Evrope, Balkana i Rusije. Prvi primjerci uveženi su Južnu Afriku - 1895., na nakon tog 1897. u Gvatemalu kao prvu zemlju zapadne hemisfere, zatim u Brazil 1918. i u Argentinu - 1922.[1]
Postoje dolumenti iz različitih izvora koji pokazuju da su simentalska goveda uvežena u Sjedinjene Američke Države prije 20. vijeka. Prva simentalska goveda dokumentirana su već 1887. u Illinoisu, a 1895. i u New Jerseyu, a nakon tog u razdoblju između 1916. - 1920. i u New Yorku i Novom Meksiku.[1]
Međutim taj rani uvoz nije izazvao nikakav veći interes kod američkih stočara, pa se uzgoj simentalske pasmine raširio tek krajem 1960-ih.[1]
Njenoj popularnosti po Sjevernoj Americi puno je doprinjeo Kanađanin po imenu Travers Smith, koji je 1967. uvezeo slavnog bika - Parisien iz Francuske. Njegova sperma izvežena je u Sjedinjene Američke Države te iste godine, pa se prvo tele tako oplođeno otelilo februaru 1968.[1]
Te iste godine oktobru osnovano je Američko udruženje uzgajivača simentalki (American Simmental Association).
Danas samo Američko udruženje uzgajivača simentalki registrira oko 80.000 novih simentalki godišnje.[1]
Simentalsko govedo proširilo se po Velikoj Britaniji, Irskoj i Norveškoj do 1970. a nakon tog i po Švedskoj i ostalim evropskim zemljama sjeverne hemisfere ubrzo nakon toga.
Prve Simentalke stigle su do Australije 1972., Svjetska simentalska federacija osnovana je 1974., a 1976. uvežena su prva simentalska goveda u Narodnu Republiku Kinu.[1]
Izvori uredi
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 „Breeds of Livestock - Simmental Cattle ” (engleski). Oklahoma State University. Pristupljeno 12. 02. 2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 „Simentalac ” (hrvatski). Mario Melešević. Arhivirano iz originala na datum 2018-09-15. Pristupljeno 12. 02. 2016.
Vanjske veze uredi
- Simentalac Arhivirano 2018-09-15 na Wayback Machine-u (sh)