Savka Javorina-Vujović
Savka Javorina-Vujović Saša (Studenci, kod Gospića, 4. avgust 1918 — Beograd, 19. januar 2002) je bila učesnica narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije, ličanka koja je ceo rat provela u Srbiji i Makedoniji u borbi protiv nemačkog i bugarskog okupatora, četnika i albanskih kvislinga.
| SAVKA JAVORINA-VUJOVIĆ | |||
|---|---|---|---|
 Savka Javorina-Vujović | |||
| Mesto rođenja | Studenci, kod Gospića Austrougarska | ||
| Datum smrti | 19. 1. 2002. (83 godina) | ||
| Mesto smrti | Beograd, Srbija SR Jugoslavija | ||
| Profesija | medicinska sestra, borac, politički komesar | ||
| Članica KPJ od | 1940. | ||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||
| Narodni heroj od | 9. oktobra 1953. | ||
| Odlikovanja |
| ||
Bila je politički komesar Rasinskog partizanskog odreda, Prve kosovsko-metohijske brigade i Osme srpske brigade NOVJ.
Biografija uredi
Rođena je 4. avgusta 1918. godine u Studencima, Perušić, Gospić. Potiče iz srpske porodice. Gimnaziju je učila u Gospiću i Zagrebu, a srednju medicinsku školu u Beogradu.
U školi je došla u dodir sa omladinskim pokretom, kome je pristupila 1936. godine. Radila je u Omladinskoj sekciji Ženskog pokreta, Zadruzi mladih devojaka, docnije u društvu „Polet“ i u stručnom udruženju medicinskih sestara. Hapšena je 1937. i 1940. godine.
Posle izlaska iz zatvora, aprila 1940. godine, primljena je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije. U KPJ je primio dr. Nenad Parenta sa kojim se povezala još 1936. godine.
Ratna biografija uredi
Kada je počeo ustanak 1941. godine, Saša je bila sekretar partijske organizacije pri bolnicama u Beogradu. Radila je na okupljanju sanitetskih kadrova za partizanske odrede i prikupljanju sanitetskog materijala. Tada je bila i član Mesnog odbora Narodnooslobodilačkog fonda u Beogradu. Septembra 1941. godine je otišla iz Beograda u Rasinski partizanski odred. Najpre je bila borac, a zatim je kao politički komesar čete učestvovala sa ovim odredom u mnogim borbama koje su vođene na Blacu, Šiljegovcu, Ribarskoj Banji i drugim mestima.
Godine 1943. bila je član Oblasnog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju. Maja iste godine prebacila se na Šaru, sa grupom partizana otišla na teren Kumanova i Vranja, gde je formiran odred, a kasnije Prva kosovsko-metohijska brigada na terenu Crne Trave. Saša je postala politički komesar te brigade. Februara 1944. godine ranjena na Biljači u borbi sa bugarskim okupatorskim jedinicama.
Kosovsko-metohijska brigada koja se probijala ka Jegejskoj Makedoniji vodila je neprekidne borbe sa četnicima. Na putu od Kozjaka za Kukuš planinu, koji je trajao 25 dana, brigada je vodila 30 borbi. U vrlo teškim uslovima, u neprekidnoj borbi, čitava brigada je pokazala izvanredan heroizam. Saša, politički komesar, bila je oličenje toga heroizma. Jula 1944. godine Saša je prešla u Osmu srpsku brigadu 22. divizije, u kojoj je takođe bila politički komesar. 8. septembra 1944. oslobađali su Vranje i Vladičin Han. U decembru je došla u oslobođeni Beograd i na Čukarici formirala partijsku organizaciju. Kasnije je bila sekretar Trećeg rejonskog komiteta partije u Beogradu.
Period SFRJ uredi
Godine 1946. otišla je u Zaječar i bila sekretar Sreskog i član Okružnog komiteta KPJ za Zaječar. Od 1947. do 1953. radila je u Kadrovskoj upravi Centralnog komiteta KP Srbije, u Beogradu, a od 1953. do 1955. godine je bila sekretar Sreskog komiteta SKJ za Svetozarevo.
Od 1955. godine radila je u administarciji Saveznog izvršnog veća u Beogradu.
Umrla je 2002. u Beogradu.
Odlikovanja uredi
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovana je 9. oktobra 1953. godine.
Na predlog Crvenog krsta Jugoslavije dobila je jedno od najvećih svetskih priznanja za humanost - medalju "Florens Najtingejl".[1]
Literatura uredi
- Žene Srbije u NOB. „Nolit“, Beograd 1975. godina
- Vojna enciklopedija. II izdanje, IV tom, 1973. godina
- „Narodni heroji Jugoslavije”. Beograd: Mladost. 1975.
Vanjske veze uredi
- Savka Javorina-Vujović – narodna heroina
- Savka Saša Javorina (SUBNOR Srbije)
- ↑ Vladimir Mandić, Kazivanja o jugoslovenskim dobitnicama Medalje Florens Najtingejl, Drugo dopunjeno izdanje, Beograd, 1999.