Rudnik (rudnik)

Rudnik Rudnik označava rudnike smeštene na planini Rudnik, odnosno u blizini istoimenog naselja kod Gornjeg Milanovca u centralnom delu Srbije, odnosno u jugozapadnom delu centralne Šumadije. Teritorijalno pripada opštini Gornji Milanovac. Izgrađeno je od velikog broja rudnih tela (preko 90) koja, prema dosadašnjim saznanjima, zauzimaju prostor od 3 km po dužini i preko 1,5 km po širini. Ležiste karakteriše velika promenljivost veličine, zapremine i prostornog položaja rudnih tela.

Istorija

Viševekovno trajanje rudarenja na Rudniku navodi na zaključak da je iskopavanje rude počelo još u vreme praistorije. U toku vekova je više puta napuštano i ponovo obnavljano. Geološka, rudarska, etnološka, istorijska i arheološka ispitivanja ukazuju da je Rudnička planina svakako jedna od najinteresantijih ako ne i najbogatijih rudarskih oblasti Srbije. Na rudištima Rudničke planine otkopane su srebrnosne olovne i bakarne rude u praistorijskom i antičkom dobu, srednjem veku, u doba osmanske vladavine i austrijske vlasti nad Srbijom (1718-1738), za vreme Prvog srpskog ustanka, u 20. veku, a i danas se uspešno nastavlja. Sve je počelo dolaskom Ilira i Kelta na ove prostore koji su se zanimali za rudu i eksploatisanje rudnog blaga panine Rudnik.

Proizvodnja

Objekti otvaranja i razrade

Objekti otvaranja u jami rudnika ”Rudnik” urađeni su u proteklom periodu i locirani su od kote k+572m do kote k+830m , a bili su uslovljeni položajem i pravcem rudonosnih zona kao i njihovim zaleganjem. Otvaranje je izvršeno potkopima i jama se ubraja u brdski tip.

Otkopavanje rude

Fizičko-mehaničke karakteristike rude i pratećih stena, oblik i položaj rudnih tela u prostoru, veličina rudnih tela i sadržaj metala u rudi, uslovili su primenu više metoda otkopavanja, ali skoro isključivo sa otvorenim otkopima. Poslednjih 20 godina rudnik "Rudnik" za otkopavanje rudnih tela skoro isključivo primenjuje metodu frontalnog otkopavanja odozgo na dole sa otvorenim otkopima (komorno-stubna metoda). Ovom metodom, od 1953. godine zaključno sa 2013. godinom do sada otkopano je preko 70% od ukupno otkopane količine rude iz ležišta ”Rudnik”, koja iznosi 10.091.605 t.

Prerada

Ruda ggk.450mm (projektovana veličina, u stvarnosti i veće krupnoće), kamionima se transportuje do bunkera rovne rude (prihvatni bunker), na Flotaciji. U odeljenju drobljenja i prosejavanja ruda se usitnjava do ggk16mm. Kapacitet odeljenja drobljenja je 110t/h.

Izdrobljena ruda se transportnim trakama transportuje u mlinski bunker (skladira). Kapacitet mlinskog bunkera je 800 - 1000t rude. Izdrobljena ruda se usitnjava u mlinu sa kuglama, uz prisustvo vode. Kapacitet mlina je 35t/h. Sitno samlevena ruda - pulpa, sastoji se od 65% zrna manjih od 80 mikrona. Pulpa (mešavina rude i vode) uz dodatak reagenasa priprema se za flotiranje.

U procesu flotiranja, upotrebljavaju se sledeći reagensi: deprimatori, penušavci, kolektori i modifikatori. U procesu flotiranja koriste se fizičko-hemijske osobine minerala. Naša flotacija prerađuje polimetaličnu olovo-cinkanu-bakrovu rudu. Redosled flotiranja je sledeći: flotiranje minerala olova, zatim minerala bakra i na kraju minerala cinka. Cilj tehnološkog procesa flotiranja je dvostruk da bi postigla što veće iskorišćenje metala i što veći stepen koncentracije metala u koncentratima. Proizvodi flotacije su koncentrati i jalovina (u kojoj su samo tragovi metala). Koncentrati se prodaju, a jalovina se skladišti na jalovištu.

Laboratorija

Radna jedinica Laboratorija Rudnika i flotacije „Rudnik“ sastoji se od odeljenja za pripremu uzoraka za analizu i hemijskog odeljenja.

Uzorci rude su u čvrstom agregatnom stanju. Priprema počinje drobljenjem uzorka do krupnoće manje od 5mm. To se postiže drobljenjem u čeljusnoj, zatim čeljusno valjkastoj drobilici. Tako izdrobljen uzorak skraćuje se na Džonsonovom razdeljivaču. Zatim se uzorak melje na disk pulverzatoru (krupnoca zrna 0,150 mm) a analitički reprezentativan uzorak se dobija mlevenjem na vibro pulverzatoru (veličina zrna 0,074 mm – uzorak samleven na „mrtvo“). Tako samleven uzorak je homogen i spreman za analizu. Elementi koji se odreduju su Pb, Zn, Cu, Ag, Au, Bi, Fe, S, Cd, As standardnim hemijskim analizama primenjujući volumetrijske i gravimetrijske metode i metodu kupelacije. Metode su odabrane tako da omogućavaju davanje što tačnijih rezultata.

Atomska absorpciona spektrofotometrija

Da bi i operacije koje do njih dovode bile što kraće u laboratoriji „Rudnik“ je od januara 2007. godine uvedena nova kvantitativna metoda analize – Atomska absorpciona spektrofotometrija