Ranavalona III.
Ranavalona III. (Amparibe pored Antananariva, 22. novembar 1861. - Alžir, 23. maj 1917.[1]), bila je posljednja kraljica Madagaskara koja je vladala od 30. jula 1883. do 28. februara 1897.[1]
| Ranavalona III. | |
|---|---|
| |
| Ranavalona III. | |
| Kraljica Madagaskara | |
| Vladavina | 30. jul 1883. - 28. februar 1897. |
| Krunidba | 22. novembar 1883. |
| Prethodnik | Ranavalona II. |
| Nasljednik | nema |
| Puno ime | |
| Razafindraheti | |
| Posthumno ime | Ranavalo Manjaka III. |
| Dinastija | Merina |
| Otac | Andriantsimianatra |
| Majka | Raketaka |
| Rođenje | 22. novembar 1861. Amparibe pored Antananariva,  Madagaskar
|
| Smrt | 23. maj 1917. Alžir,  Alžir
|
| Potpis | 
|
| Vjera | protestanska |
Biografija uredi
Ranavalona III., kći madagaskarskih aristokrata Andriantsimianatre i Raketake, rođena je kao princeza Razafindraheti 1861. u Amparibeu, tada malom selu u okolici Antananariva.[1] Ona je bila nećakinja kraljice Ranavalone II. i praunuka kralja Andrianampoinimerina i kao takva kvalificirana da uđe u krug potencijalnih pretendenata na tron Kraljevine Madagaskar.
Kad je sazrila za školu, princezu Razafindrahety primila je njezina tetka, kraljica [[Ranavalona II, na svoj dvor gdje je imala privatne satove od londonskog učitelja. Školovanje je nastavila u protestanskoj vjerskoj školi za djevojke Ambatonakanga u Antananarivu.
Kao mlada djevojka, Razafindraheti se udala za aristokrata po imenu Ratrimo (Ratrimoarivoni).[1] On je svega nakon nekoliko godina 8. maja 1883. umro u dobi od 22 godine, ostavivši Razafindraheti udovicom. Tad su kružile glasine da ga je možda dao otrovati premijer Rainilaiarivoni zbog političkih razloga. On i njegov stariji brat Rainivoninahitrinioni (bivši premijer) stajali su iza aristokratske revolucija iz 1863. nakon koje je i u Madagaskar postao ustavna monarhija, sa podjelom vlasti između kralja i predsjednika vlade, a ne kao dotad isključivo u rukama kralja i njegove aristokracije. Nakon smrti kraljice Ranavalona II. - Razafindraheti je postala najozbiljniji kandidat za njenu nasljednicu, pogotovo nakon odluke da se uda za premijera Rainilaiarivonija.[1]
Vladavina uredi
Odmah nakon udaje za Rainilaiarivonija (koji je prije tog bio muž prethodnih dviju kraljica Rasoherine i Ranavalone II.) i ustoličenja na tron 30. jula 1883., Ranavalonu III. dočekao je prvi Francusko-malagaški rat (1883.-1985.)
Francuzi su već prije počeli na sve moguće širiti svoj utjecaj na pleme Sakalava, a i na ostale madagaskarske etničke skupine. Nakon rata Francuzi su 1985.) prisilili kraljicu da potpiše jedan vrlo ambivalentni ugovor.[2] Na osnovu tog sporazuma Francuska je dobila pravo na koloniju Diego-Suarez i pravo da se njeni građani mogu naseljavati u Antananariu, ali u tom trenutku nisu inzistirali da dobiju protektorat nad Madagaskarom,[2] zbog sukoba s Britancima. Ipak su se oni na temelju svog tumačenja tog ugovora, ponašali kao da je cijeli Madagaskar njihov protektorat i da im pripada suverenitet. (Velika Britanija priznala je Francuskoj pravo na protektorat tek 1890.) [2]
Već slijedeće godine 1886., Ranavalona III. tražila je preko diplomatskih kanala pomoć od tadašnje sile u usponu Sjedinjenih Američkih Država, ne bi li tako očuvala svoju nezavisnost . Svoje diplomatski napore popratila je brojnim darovima koje je poslala predsjedniku Groveru Clevelandu).[2] Sjedinjene Američke Države, međutim, nisu pokazali nikakvu želju da pomognu Madagaskaru da očuva svoju nezavisnost.[2]
Kulminacija netrpeljivosti između Ranavalone III. i Francuza zbila se 1894., kad je Ranavalona III. zajedno sa svojom vladom odbila Francuske zahtjeve za teritorijalnim ustupcima i njihovo tumačenje potpisanog ugovora iz 1885. Nakon tog su Francuzi poslali Charlesa Le Myre de Vilersa da pokuša uvjeriti kraljicu i njenu vladu u ispravnost francuske interpretacije ugovora, - ali i da im zaprijeti ratom ukoliko to odbiju. Ranavalona III. i njena vlada odbili su zahtjeve, tako da su u novembru 1894. prekunuti svi odnosi.
Nakon tog su Francuzi bombardirali i zauzeli luku Toamasina u decembru 1894., a zatim zauzeli luku Mahajanga u januaru 1894. U maju 1895. uputili su ekspedicioni odred da zauzme Antananarivo. Mnogi francuski vojnici pomrli su zbog malarije i drugih bolesti tokom marša na Antananarivo. Francuzi su stigli do Antananariva u septembru 1895. Madagaskarska vojska uspjela ih je zadržati na prilazima gradu tri dana, ali je nakon bombardiranja palače kraljica odlučila da je daljnji otpor nemoguć i pristala na predaju Francuzima.
Nakon toga su njenog muža premijera Rainilaiarivonija prognali, tako da je on već slijedeće godine umro u progonstvu u Alžiru 17. jula 1896.[1] Za razliku od njega Ranavalonu III. nisu dirali, ona je ostala kraljica čak i nakon službenog proglašenja Madagaskara francuskom kolonijom (u augustu 1896. Ali je već slijedeće godine, kraljica je bio optužena za poticanje narodnog ustanka, tako da je francuski generalni guverner Joseph Simon Gallieni ukinuo u februaru 1897. monarhiju, a kraljicu Ranavalonu III., poslao u progonstvo, prvo na otok Reunion 28. januara 1897., a zatim 1. januara 1899. u grad Alžir, gdje je i umrla. Nakon njene smrti, njeni posmrtni ostatci su 1938. preneseni u Madagaskar gdje je uz dostojnu pompu pokopana u kraljevskoj grobnici u Ambohimangu.[3]
Bilješke uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Henry Soszynski: Madagaskar Kingdom na portalu Madagaskar, pristupljeno 31. 08. 2011.”. Arhivirano iz originala na datum 2004-09-17. Pristupljeno 2004-09-17.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Madagaskar History, Outside influences (1861–95) na portalu Encyclopædia Britannica, pristupljeno 31. 08. 2011.
- ↑ Malagasy Last Queen Ravalona III na portalu Ipernity.com, pristupljeno 31. 08. 2011.
