Raketna artiljerija
Raketna artiljerija je vrsta artiljerije čije oruđe koristi raketni pogon montiran na projektile, za razliku od topovske (klasične cijevne) artiljerije koja rabi eksplozivna punjenja. Upotreba raketa u nekakvom obliku artiljerije historijski je prvi put zabilježena u srednjovjekovnoj Kini gdje je igrala uglavnom psihološku ulogu, a kasnije su sisteme preuzeli Mongoli i proširili ih diljem Azije odnosno Evrope. Prva organizirana upotreba raketne artiljerije pripisuje se Indijcima u kasnom 18. vijeku, od kojih su tehnologiju preuzeli Britanci i koristili je tokom Napoleonskih ratova.
Raketno-artiljerijski sistemi dobili su na popularnosti nakon Napoleonovog poraza u bitki kod Waterlooa 1815. godine i ubrzo su postali sastavni dio brojnih zapadnjačkih vojski, no u drugoj polovini 19. vijeka njihova upotreba je marginalizirana razvojem novih topova povećanog dometa, razorne moći i preciznosti. Zadnja dva bitna sukoba u kojima su korišteni tokom ovog vijeka bili su Američko-meksički rat (1846−1848) i Američki građanski rat (1861−1865). Ključni nedostaci raketno-artiljerijskih oružja ovog doba bili su mala nosivost bojeve glave i nepreciznost.
Do ponovnog zanimanja za raketnu artiljeriju dolazi uoči Drugog svjetskog rata kada Nijemci razvijaju Nebelwerfer odnosno Sovjeti Kaćušu (VRB). Upotreba raketnih pogona na projektilima eliminira silu trzaja zbog čega su bile konstruktivno jednostavne, lagane i lako prenosive diljem širokog fronta, a višecijevna konfiguracija lansera i masovno grupiranje anuliralo je problem disperzije. Ova vrsta oružja danas se koristi u kopnenim vojskama, mornaricama i avijacijama brojnih zemalja, a najčešći tip raketne artiljerije su višecijevni bacači raketa (VRB).
Suvremena raketna artiljerija bitno se razlikuje po dometu, dijametru projektila, tipovima lansera, mogućnostima navođenja i drugim sistemima.
Povezano uredi
Vanjske veze uredi
- (en) John F. Guilmartin, Jr.: Rocket and missile system (Encyclopædia Britannica)