Q Planes
Q Planes (sh. Q avioni ili Tajanstveni avioni [1]), također poznat i pod naslovom Clouds Over Europe (sh. Oblaci iznad Evrope), je britanski crno-bijeli špijunski film snimljen 1939. u režiji Tima Whelana i Arthura B. Woodsa. Radnja prikazuje kako nestaju prototipovi britanskih naprednih borbenih aviona, odnosno istragu koju u tvornici aviona provode britanski vojno-obavještajni istražitelji na čelu sa majorom Hammondom (koga glumi Ralph Richardson). Nominalni protagonist, koga tumači Laurence Olivier, je hrabri probni pilot Tony McVane koji zavodi istražiteljevu sestru (koju glumi Valerie Hobson, i koji će voditi završni obračun sa špijunima i saboterima. Film je snimljen nekoliko mjeseci prije izbijanja drugog svjetskog rata, odnosno kada su se značajno pokvarili odnosi Britanije i nacističke Njemačke; iako se u filmu eksplicitno ne navodi nacionalnost negativaca, većina publike je pretpostavila da je riječ o Nijemcima. Film je, zbog svog patriotskog naboja i poruke publici da pazi na strane špijune i subverzivce, dobio podršku britanske vlade, te je tako Kraljevska mornarica "posudila" razarač HMS Echo za scenu završnog obračuna u filmu.
| Q Planes | |
|---|---|
 poster za američko tržište sa naslovom Clouds Over Europe | |
| Režija | Tim Whelan Arthur B. Woods |
| Producent | Irving Asher Alexander Korda (izvršni producent) |
| Scenario | Brock Williams Jack Whittingham Ian Dalrymple |
| Uloge | Ralph Richardson Laurence Olivier Valerie Hobson |
| Studio | Irving Asher Productions Denham Studios |
| Distribucija | Columbia Pictures (UK/US) |
| Datum(i) premijere | 2. 3. 1939 (UK)
|
| Trajanje | 82 min. |
| Zemlja |  Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Jezik | engleski |
Q Planes, koji je "ozbiljnu" špijunsku temu pomiješao sa humorom, je ostavio značajan dojam na suvremenike. Brian Clemens, tvorac TV-serije The Avengers je izjavio da je lik Johna Steeda temeljen upravo na majoru Hammondu. Jack Whittingham, jedan od scenarista, je kasnije surađivao sa Ianom Flemingom i Kevinom McCloryjem na romanu Thunderball i istoimenom filmu iz serije o Jamesu Bondu, gdje nestanci i otmice vojnih aviona predstavljaju srž zapleta.
Uloge uredi
- Laurence Olivier ... Tony McVane
- Ralph Richardson ... Major Hammond
- Valerie Hobson ... Kay Hammond
- George Curzon ... Jenkins
- George Merritt ... Mr. Barrett, predsjednik kompanije
- John Laurie ... Novinski urednik
Izvori uredi
Fusnote uredi
- ↑ Pretpostavlja se da je naslov filma inspiriran tzv. Q-brodovima, odnosno malim ratnim broovima "maskiranim" u nenaoružane trgovačke brodove koje je britanska mornarica koristila u prvom svjetskom ratu kako bi na prevaru uništavala neprijateljske podmornice.
Literatura uredi
- Aldgate, Anthony and Jeffrey Richards. Britain Can Take it: British Cinema in the Second World War. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2nd Edition, 1994. ISBN 0-7486-0508-8.
- Barr, Charles, ed. All Our Yesterdays: 90 Years of British Cinema. London: British Film Institute, 1986. ISBN 0-85170-179-5.
- Chapman, James. Saints and Avengers: British Adventure Series of the 1960s (Popular TV Genres). London: I. B. Tauris, 2002. ISBN 978-1-86064-754-3.
- Coleman, Terry. Olivier: The Authorised Biography. London: Henry Holt and Co., 2006, First edition 2005. ISBN 0-7475-7798-6.
- Holden, Anthony. Olivier. London: Weidenfeld, 2008. ISBN 1-904435-89-0.
- Murphy, Robert. British Cinema and the Second World War. London: Continuum, 2000. ISBN 0-8264-5139-X.
- Spoto, Donald. Laurence Olivier: A Biography. New York: HarperCollins, 1992. ISBN 0-06-018315-2.
Vanjske veze uredi
- Q Planes na sajtu IMDb
- Clouds Over Europe na filmskoj bazi podataka TCM
- Clouds Over Europe na AllMovie-u (en)
- Q Planes dostupan kao besplatni download na Internet Archive