Pavle Goranin Ilija

Pavle Goranin Ilija (rođen: Elijahu Steiner) (Varaždin, 13. 10. 1915 - Žunovi, 2. 1. 1944), jugoslavenski pravnik, član Komunističke partije Jugoslavije, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Pavle Goranin Ilija
Datum rođenja:	(1915-10-13)13. 10. 1915.
Mesto rođenja:	Varaždin, Austro-Ugarska Monarhija
Datum smrti:	2. 1. 1944. (dob: 28)
Mesto smrti:	Žunovi, Kraljevina Jugoslavija
Profesija:	pravnik
Član KPJ od:	1936.
Za narodnog heroja proglašen:	15. 5. 1944.

Biografija

Podrijetlo i školovanje

Pavle Goranin Ilija je rođen 13. 10. 1915 u varaždinskoj židovskoj porodici Mavre Steinera. Otac mu je bio profesor u mostarskoj i sarajevskoj realnoj gimnaziji, a mlađi brat Srećko student. U Sarajevu je završio osnovnu školu i gimnaziju. Kao đak viših razreda gimnazije, uključio se u napredni omladinski pokret, te s mnogo smisla radio na organiziranju i okupljanju omladine. 1934 upisao je Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu. U Beogradu je bio aktivist naprednog studentskog pokreta, i već 1936 godine postao je član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Pavle je bio jedan od pokretača i potpisnika poznatog proglasa bosansko hercegovačkih studenata, iz 1937 godine, za autonomiju Bosne i Hercegovine (BiH). Radio je u studentskom društvu "Petar Kočić" i u drugim naprednim studentskim udruženjima. Bio je pravi majstor u organiziranju ilegalne partijske tehnike. Diplomirao je 1938 godine.

Život nakon diplome i aktivnosti u KPJ do 1941

Poslije završetka studija, Pavle je u Sarajevu bio među najaktivnijim jugoslavenskim komunistima. Radio je u kancelarijama naprednih advokata. Gotovo da nije bilo nijedne napredne političke akcije u kojoj Pavle nije učestvovao. Organizirao je štrajk u tvornici čarapa "Ključ" u Sarajevu. Često je bio hapšen, kažnjavan i proganjan, ali je odlučno nastavljao revolucionarnu aktivnost. Pavle je bio jedan od glavnih oslonaca grupi partijskih rukovodilaca koji su po direktivi Centralnog komiteta (CK) KPJ vršili reorganizaciju partijske i SKOJ-evske organizacije u BiH. On je najprije bio član, a kasnije i sekretar Mjesnog komiteta (MK) KPJ u Sarajevu. Kada je 1939 godine imenovana Komisija za rad s omladinom u Pokrajinskom komitetu (PK) KPJ za BiH, određen je za njenog člana, a uskoro potom postao je član PK SKOJ-a i CK SKOJ-a. Bio je i član Okružnog komiteta (OK) KPJ za Sarajevo i njegov delegat na Pokrajinskoj konferenciji KPJ za BiH, 27. i 28. 7. 1940 godine.

Narodnooslobodilačka borba

Aprilski rat tj. okupacija Kraljevine Jugoslavije i kapitulacija jugoslavenske vojske zatekla je Pavla u Sarajevu, na radu u MK KPJ. Odmah poslije dolaska ustaša u Sarajevo, za njim je bila raspisana potjernica, tako da je stalno bio izložen opasnosti od hapšenja. No, i pored toga on je bio jedan od najistaknutijih partijskih radnika u Sarajevu. Jednom su ustaše uspjele da ga uhapse, ali im se na putu ka zgradi policije istrgnuo, ostavivši im u rukama samo svoj kaput. 1941 Pavle je podizao narod na oružje, skupljao i angažirao partizanske borce na Romaniji. Bio je prvi politički komesar Romanijskog NOB odreda, najbrojnijeg i najslavnijeg odreda u istočnoj Bosni. Zatim komesar Romanijskog bataljona i član prvog NOB suda u oslobođenom Sokolacu. Sve akcije i uspjesi Romanijskog NOB odreda, odnosno bataljona, a njih je bilo mnogo — protiv Wehrmachta, ustaša i četnika — vezani su za ime Pavla Goranina Ilije. Pavle je učestvovao na poznatom Partijskom savjetovanju u Ivančićima, 7. i 8. 1. 1942 godine.

Kada su, zbog četničke izdaje i neprijateljske ofanzive, nastali teški dani za NOB u istočnoj Bosni, Ilija je bio na čelu 1. udarnog bosanskog bataljona, koji je odolijevao svim pokušajima četnika, ustaša i Nijemaca da razbiju ustanak u ovoj oblasti. Iz ovog i drugih bataljona nastala je, 2. 8. 1942 godine, 6. istočnobosanska brigada, čiji je on bio jedan od najistaknutijih organizatora. U februaru 1942, godine otišao je u Sokoloviće, gdje su četnici održavali svoj zbor i rekao im istinu o izdaji Draže Mihailovića i njegovih oficira. Krajem 1942 godine, Pavle je primio dužnost zamjenika političkog komesara Grupe udarnih majevičkih bataljona, iz koje je, u martu 1943, nikla 1 tj. 15 majevička brigada. Pavle je bio prvi komesar te brigade. S njom je prošao kroz sve bitke u 5. neprijateljskoj ofenzivi, a zatim i mnoge borbe na Romaniji, Birču i Majevici, sve do prvog oslobođenja Tuzle u oktobru 1943 godine. Krajem novembra 1943 godine imenovan je za političkog komesara 27. divizije. Na toj dužnosti je poginuo 2. 1. 1944 godine, kod sela Žunovi, istočno od Vareša, od avionske bombe, koja je pala pored kuće u kojoj se nalazio Štab divizije.

U narodnooslobodilačkom ratu poginuo je i Pavlov brat Srećko, a otac Mavro je stradao od fašističkog terora.

Narodni heroj Jugoslavije

Pavle Goranin Ilija je proglašen za narodnog heroja Jugoslavije 15. 5. 1944 godine. Sahranjen je u Grobnici narodnih heroja u Sarajevu.

Literatura

Portal NOB Segment isključivo posvećen Narodnooslobodilačkoj borbi.

• Romano, Jaša (1980). Jevreji Jugoslavije 1941-1945: žrtve genocida i učesnici narodnooslobodilačkog rata, Beograd: Jevrejski Istorijski Muzej, Saveza jevrejskih opština Jugoslavije.
• Živković, Dušan (1975). Narodni heroji Jugoslavije, Beograd: Mladost.