Patrice Lumumba
Patris Lumumba (2. jul 1925 — 17. januar 1961) bio je prvi premijer nezavisnog Konga 1960. godine i osnivač Kongoanskog nacionalnog pokreta, danas poznat kao jedan od velikih mučenika u borbi afričkih naroda za nezavisnost od evropskih kolonijalnih sila.
| Patris Lumumba | |
| |
| Mandat(i) | |
|---|---|
| 1. Premijer DR. Kongo | |
| 24. jun 1960 - 5. septembar 1960 | |
| Prethodnik | funkcija uspostavljena |
| Naslednik | Josep Ileo |
| Biografija | |
| Politička partija | Nacionalni pokret Konga (do 1961) |
uredi  |
|
Lumumba, koji se rodio, odrastao i školovao u Kongu pod belgijskom vlašću, godine 1958. je osnovao Kongoanski nacionalni pokret, stranku čiji je cilj bio ostvariti nezavisnost Konga od Belgije. Lumumba i njegova stranka, koja je inzistirala na unitarnom uređenju zemlje i prevladavnju tradicionalnih plemenskih podjela, se neposredno pred sticanje nezavisnosti nametnula kao najjača od svih stranaka, te je nakon sticanja nezavisnosti postao premijer. Njegova ideologija afričkog nacionalizma i panafrikanizma je, međutim, postala trn u oku bivšim kolonijalnim gospdarima koji su nastojali zadržati uticaj i ekonomske interese u zemlji, te je skoro odmah nakon sticanja nezavisnosti podržala secesionistički pokret u rudama bogatoj provinciji Katangi gde je osnovana nezavisna država na čelu sa Moisesom Čombeom. Stalne pobune u novoosnovanoj kongoanskoj vojsci, kao i neredi čije su žrtve često bili belci, dovele su do tzv. kongoanske krize, te potakle belgijsku vojnu intervenciju koju je Lumumba bezuspešno pokušao apelirajući na Ujedinjene nacije. Kada se za pomoć obratio Sovjetima, time je, uprkos deklarisane neutralnosti, postao umešan u Hladni rat. Došao je u sukob sa predsednikom Žozefom Kasa-Vubuom i načelnikom generalštaba Žozefom Mobutuom koji su ga nakon samo nekoliko meseci na dužnosti protivustavno smenili 1. decembra 1960. i stavili u kućni pritvor u Leopodvilu. Potom je izručen secesioniostima u Katangi koji su ga 17. januara 1961. mučki ubikli.[1] Posle ubistva Patrisa Lumumbe u Beogradu su u znak protesta održane velike demonstracije koje su se pretvorile u nerede. Zauzeta je i opljačkana Belgijska ambasada (jer se smatralo da su Belgijanci, kao bivši kolonisti, umešani u ubistvo Lumumbe).[2]
Jedan od studentskih domova i jedna ulica u Beogradu, Nišu, Vranju, Subotici i Zaječaru po njemu nosi ime.
Patris Lumumba je bio oženjen i imao je petoro dece. Ostao je simbol borbe afričkih naroda protiv kolonijalizma, veoma slično Če Gevari.
Reference uredi
- ↑ „1961: Ex-Congo PM declared dead”. British Broadcasting Corporation.
- ↑ „BBC: "1961: Lumumba rally clashes with UK police"”. BBC News. 19. 2. 2001. Pristupljeno 17. 1. 2011.
