Opsada Jeruzalema (70)
Opsada Jerusalima 70. godine je bila odlučujuća bitka u Prvom Jevrejsko-Rimskom ratu. Nakon pada Jerusalima, pala je i Masada, čime je završen ovaj rat. Prilikom opsade Jerusalima, Rimljane je predvodio budući car Tit, u tom času zapovednik trupa pod vrhovnom komandom njegovog oca, cara Vespazijana.
| Opsada Jeruzalema | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment Prvog jevrejsko-rimskog rata | |||||||||||
 Pustošenje Jeruzalema, sa unutrašnjeg zida Titovog slavoluka u Rimu | |||||||||||
| |||||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||||
| Rimsko Carstvo | Jevreji Judeje Jevrejski zeloti Jevrejski Sicarii | ||||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||||
| Titus Flavius Vespasianus | Simon Bar Giora Yohanan mi-Gush Halav (John of Gischala) Eleazar ben Simon | ||||||||||
| Snage | |||||||||||
| 70.000 ljudi | 60.000 ljudi, podijeljeni na tri frakcije | ||||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||||
| nepoznato | 60.000 (1,1 milion prema Flaviju Josipu) | ||||||||||
Opsada uredi
Uprkos izvesnim uspesima protiv Rimljana, ziloti, vođe jevrejskog ustanka, bili su međusobno podeljeni, i nisu bili vojnički obrazovani.
Tit je opkolio Jerusalim na čelu tri legije sa zapadne strane (Pete Makedonske, XII gromovničke i XV legije) i uz pomoć jedne legije (X legija) sa istočne strane grada. Tit je potpuno sprečio snabdevanje grada: zabranio je i hodočasnicima da ulaze u Jerusalim. Tokom opsade, Tit je poslao Josifa Flavija, ranijeg jevrejskog zapovednika, a sada lojalnog pristlicu Rimljana na pregovore sa ustanicima. Pregovori su završeni bez uspeha.
Sredinom maja, te iste, 70. godine, Tit je uspeo da uništi jedan zaštitni zid i sasvim se približio hramovnom brdu, kultnom središtu Jerusalima. Došlo je do uličnih borbi sa zilotima, koje su se završile velikim gubicima za obe strane. Na kraju, Rimljani su se povukli. Tokom jednog napada na Rimljane, Jevreji su uništili njihovu veliku opsadnu spravu, dovučenu tu da bi se napala Antonijevska tvrđava, glavno jevrejsko uporište u Jerusalimu. Međutim, Tit je ubrzo nadoknadio ovaj gubitak.
U nekoliko navrata Rimljani su bez uspeha napadali tvrđavu Antoniju. Konačno, uspeh su postigli kada su usred noći krenuli na zaspalu stražu. Tvrđava Antonija je bila od velike strateške važnosti: to je drugi po visini tačka u gradu i predstavljala je odlično polazište za napad na sam Hram, glavni vojni cilj.
Tit verovatno nije planirao da uništi Hram. Moguće je samo želeo da ga pretvori u paganski; tj. da hram bude posvećen rimskim carevima i rimskim bogovima. Kada je organizovana jevrejska odbrana prestala (u avgustu mesecu), rimski vojnici su želeli osvetu i Hram je verovatno stradao kada je čitav grad bio zapaljen. Mnogi branitelji su uspeli da pobegnu tajnim podzemnim tunelima. Neki su još pružali otpor u drugim delovima grada. Jerusalim je potpuno prešao u rimske ruke 7. septembra kada su preostali branitelji masakrirani a nekolicina se spasla bekstvom.
Uništenje Hrama Jevreji i danas oplakuju. U Rimu i danas postoji Titov slavoluk koji proslavlja osvajanje Jerusalima i Hrama.
Uništenje Jerusalima uredi
Sulpicije Sever (363. - 420. godine) u svojoj Hronici citira Tacita koji kaže da je Tit uništio Jerusalimski Hram da bu uništio jevrejsku i hrišćansku sektu. Josif Flavije izričito tvrdi da je Tit naredio da se Hram poštedi, ali da se rimski vojnici, koji su pretrpeli velike gubitke tokom opsade, nisu obazirali na ovo naređenje. No, svedočanstvo Josifa Flavija nije naročito pouzdano.
Hrišćanska tumačenja uredi
Hrišćani veruju da su opsada i uništenje Jerusalima zapravo ispunjenje Hristovog proročanstva, izrečenog pre otprilike četrdeset godina (Vidi Jevanđelje po Luki, 21, Jevanđenje po Mateju 24, Jevanđelje po Marku 13). Luka prenosi da je Isus, proričući razorenje jerusalimskog hrama, Jevrejima objasnio šta treba da rade kada rimska vojska krene na njih:
A kad vidite da je vojska opkolila Jerusalim, onda znajte da je blizu njegovo opustošenje. Tada stanovnici Judeje neka beže u gore, koji budu u gradu neka iziđu napolje, a koji budu u polju neka ne ulaze u grad, jer su ovi dani osvete, da se ispuni sve što je napisano. (Lk. 21, 20-22).
Jevsevije iz Cezareje piše da su se hrišćani iz Jerusalima povukli iz grada pre nego što je do sukoba došlo. Oni su napustili grad i sklonili se u Pelu (današnji Jordan). Hrišćani takođe veruju da uništenje Hrama i Jerusalima predstavlja ispunjenje proročanstava iz Starog Zaveta: Isaija, 10,3 i Danijel, 9,26.
Origen tumači razaranje Jerusalima kao božju kaznu Jevrejima za odbacivanje bogomdanog Mesije i patnje koje su mu nanijeli:
Bilo je pravedno da grad u kome je Isus pretrpeo tolike patnje bude potpuno uništen, i da jevrejski narod bude zbačen.[1]
– Origen
Izvori uredi
Eksterni linkovi uredi
- Karta opsade Jerusalima Arhivirano 2011-05-27 na Wayback Machine-u