Manaus
Manaus je grad od 2,063,689[2] i općina 2,255,903 od stanovnika.[1] na sjeverozapadu Brazila u Saveznoj državi Amazonas u kojoj je administrativni centar.
Manaus
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 3°7′S 60°1′W / 3.117°S 60.017°W | |
| Država |  Brazil
|
| Savezna država | Amazonas |
| Osnovan | 1669.[1] |
| Vlast | |
| - Prefeito | David Antônio Abisai Pereira |
| Površina | |
| - Ukupna | 11,401 km²[1] |
| Visina | 92[1] |
| Stanovništvo (2022.) | |
| - Urbano područje | 2,063,689[2] |
| - Urbana gustoća | 181,0 stan/km²[2] |
| - Područje utjecaja | 2,255,903[1] |
| - Gustoća područja utjecaja | 197,9 stan/km²[1] |
| Vremenska zona | VST (UTC-4:30) |
| Poštanski broj | 69000-000[1] |
| Pozivni broj | 92[1] |
| Karta | |
  Manaus Pozicija grada u Brazilu | |
Metropolitanski Manaus ima 2,325,000 stan.[3] i po tome je 7 grad po veličini u zemlji.[4]
Geografske karakteristike uredi
Manaus se nalazi u srcu Amazonske prašume, prostire se duž sjeverne obale Rio Negra, 18 km uzvodno od ušća u Amazonu, udaljen 1,450 km od Atlanskog ocana. I pored tog je velika luka do koje mogu doploviti i prekooceanski brodovi, jer se nalazi na moćnoj rijeci.[4]
Preko rijeke tek od 2011. postoji most dug 3,595 metara. [5]
Historija uredi
Manaus je stvoren u 17. vijeku da osigura portugalsku dominaciju po Amazoniji. Nukleus je bila utvrda São José da Barra do Rio Negro, koju je projektirao kapetan Francisco da Mota Falcão 1669., pa se ta godina uzima kao godina kad je osnovan.[6]
Misija i naselje koje je izraslo uz nju, zvalo se Villa da Barra ili Barra do Rio Negro (barra se odnosi na pješčani sprud na rijeci). Od 1809. kad je postao prijestolnica Generalne kapetanije Rio Negro ima status grada i novo ime Barcelos. Ono mu je promjenjeno 1850. u Manáos (po domorodačkom plemenu) kad je postao administrativni centar Provincije Amazonas (kasnije savezna država).[4]
U periodu od 1890. do 1920. prosperirao je na proizvodnji kaučuka iz stabla Hevea brasiliensis. Tad su podignute brojne historicističke palače građevine, kao katedrala i raskošna opera Teatro Amazonas (1896. renovirana 1987.-1990.). Tad su nikle i brojne trgovine u luci. U to vrijeme Manaus je bio jedan od prvih gradova u Brazilu koji je imao električnu rasvjetu, pa je od 1892. i sjedište nadbiskupije .[4]
Od 1902 je jedna britanska kompanija modernizirala luku, izgradivši carinarnicu, kamenu obalu, skladišta i plutajuće gatove, jer vodostaj na rijeci tokom godine oscilira do 12 metara. Kad je cijena kaučuka 1920-ih pala na svjetskom tržištu Manaus je zapao u krizu. . Donekle se oporavio za Drugog svjetskog rata, ali je počeo značajnije napredovati tek nakon 1967. kad je postao porto franco.[4]
Krajem 1970-ih brazilska vlada i privatne firme započeli su eksploatirati velike šume, kako zbog drvene građe tako i zbog povećanja oranica. Vlada je podigla i veliku ribarsku luku, tad je počeo i veliki transport goveda iz savana gornjeg toka Rijeke Branco, iz koje se doprema i koža za izvoz.[4]
Obrazovanje i nauka uredi
Manaus je sjedište Nacionalnog istraživačkog instituta Amazone (osnovan 1954.), Univerziteta Amazone (1962.), Geografskog i historijskog instituta Amazone (1917.) i Salezijanske škole za siročad.[4]
Transport i privreda uredi
Manaus je danas najveća luka u unutrašnjosti i glavni logistički centar za čitav gornji sliv Amazone. Iz luke se izvoze brazilski orasi, meso, kemikalije, naftni derivati i proizvodi elektroindustrije.[4]
Grad ima Internacionalni aerodrom Eduardo Gomes (IATA: MAO, ICAO: SBEG)[7] 14 km od centra grada.
Manaus ima veliko brodogradilište, pivovaru i rafineriju nafte koja se na preradu doprema šlepovima iz Atlantika On je i snažni industrijski centar prehrambene, elektro i kemijske industrije,[4]
U novije vrijeme je i turizam postao značajan za ekonomiju grada. Njegove atrakcije su uz okolicu, botanički i zoološki vrt, i veliki zabavni park na periferiji - džungla na otvorenom.[4]
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 „Manaus Municipality in Amazonas” (engleski). City Population. Pristupljeno 16.12.2023.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Manaus in Amazonas” (engleski). City Population. Pristupljeno 16.12.2023.
- ↑ „Major Agglomerations of the World” (engleski). City Population. Pristupljeno 16.12.2023.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 „Manaus” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 16.12.2023.
- ↑ „Rio Negro Bridge” (engleski). Bridge Info. Pristupljeno 16.12.2023.
- ↑ „História” (portugalski). Prefeitura Manaus. Pristupljeno 16.12.2023.
- ↑ „Manaus/Eduardo Gomes International Airport” (engleski). Skybrary. Pristupljeno 16.12.2023.