Manastir Krušedol
Manastir Krušedol je manastir Srpske pravoslavne crkve na južnoj strani Fruškoj gore u Vojvodini. Sam manastir se nalazi u ataru sela Krušedol, na putu između sremskog gradića Irig i sela Maradik. Manastir je zadužbina porodice poslednjih srpskih despota u Sremu - Brankovića. Sagrađen je između 1509 i 1514. godine. Porodica Đorđa Brankovića, dva patrijarha Srpske pravoslavne crkve i kralj Milan Obrenović su sahranjeni u Krušedolu.
Istorija uredi
Manastirska crkva je posvećena prazniku Blagoveštenja. Manastir je osnovao despot Đorđe Branković (u monaštvu nazvan sveti Maksim) sa svojom majkom Angelinom[1], uz pomoć vlaškog vojvode Jovana Njagoja, između 1509. i 1516. Neki istraživači smatraju da se na tom mestu nalazilo svetilište stare slovenske vere.[2]
Prilikom povlačenja Turaka iz Srema 1716, manastirski konaci su oštećeni, a crkva spaljena. Obnavljanje manastira je počelo 1721. i završeno krajem šeste decenije 18. veka. Uz zapadno krilo konaka izgrađen je visoki barokni zvonik 1726, a između 1742. i 1750. godine obnovljena je crkva. Izgradnja četvorostranih manastirskih konaka završena je 1753. godine.
U crkvi postoje dva sloja zidnog slikarstva. Stariji sloj su freske, slikane između 1543. i 1546, a drugi sloj su uzane zidne slike koje su nastale između 1750. i 1756. godine. Na zapadnoj fasadi crkve je freska sa predstavom strašnog suda, nastala krajem XVII veka.
Ikonostas je komponovan od ikona iz četiri perioda. Najstarije su ikone apostola sa Hristom, Bogorodicom i sv. Jovanom Krstiteljem, rad iz polovine XVI veka. U Drugom svetskom ratu, manastir nije razoren, ali je opljačkana bogata i vredna manastirska riznica. Manastir je posle rata obnovljen.
U crkvi, ispred ikonostasa, nalaze se kivoti u kojima su smešteni ostaci moštiju svetih Brankovića, tj. despota Đorđa Brankovića (monah Maksim) i njegovih roditelja Angeline i slepog Stefana Brankovića. U manastirskoj crkvi leže i posmrtni ostaci mnogobrojnih značajnih Srba. Između ostalih tu su sahranjeni patrijarh Arsenije III Čarnojević, mitropolit Isaija Đaković, patrijarh Arsenije IV Jovanović Šakabenta, grof Đorđe Branković, vojvoda Stevan Šupljikac, knjeginja Ljubica Obrenović i kralj Milan Obrenović.
Po istorijsko-kulturnoj ulozi, po bogatstvu riznice manastira, čuvenom ikonostasu i živopisu, drugim relikvijama, manastir Krušedol je jedan od najznačajnijih Fruškogorskih manastira. Na dan 13. avgusta 2009. godine Srpska Pravoslavna Crkva, Eparhija sremska i manastir Krušedol proslavili su veliki jubilej - pet vekova, pola milenijuma, postojanja ove velike Srpske Svetinje. Tom prilikom Sveti Arhijerejski Sinod Srpske Pravoslavne Crkve odlikovao je manastir Krušedol ordenom Svetog Save prvog stepena, koji je posle Svete Liturgije uručen visokoprepodobnom arhimandritu igumanu Savi.
Izvori uredi
- ↑ [ http://www.spc.rs/sr/500_godina_manastira_krusedol Arhivirano 2019-01-25 na Wayback Machine-u 500 godina manastira Krušedol na sajtu SPC, 11. avgust 2009.] (pristup: 14. septembar 2009)
- ↑ Veselin Čajkanović, Mit i religija u Srba, Srpska književna zadruga, Beograd, 1973.
Literatura uredi
- Miroslav Timotijević, "Manastir Krušedol", I-II, Beograd 2008.
- "Tronovi crkve manastira Krušedola", ur. M. Timotijević, Galerija Matice srpske, Novi Sad 2009.
Vidi još uredi
Eksterni linkovi uredi
- Informacije o manastiru Arhivirano 2009-06-22 na Wayback Machine-u