Lidija Šentjurc

Lidija Šentjurc (Hrastnik, 18. mart 1911. – Ljubljana, 25. decembar 2000), učesnica Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politička radnica SFR Jugoslavije i SR Slovenije, junak socijalističkog rada i narodni heroj Jugoslavije.

Lidija Šentjurc
Lidija Šentjurc
Mesto rođenja	Hrastnik Austrougarska
Datum smrti	25. 12. 2000. (89 godina)
Mesto smrti	Ljubljana Slovenija
Suprug	Sergej Krajger
Profesija	društveno-politički radnik
Članica KPJ od	1932.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije
Čin	potpukovnik u rezervi
Narodni heroj od	27. novembra 1953.
Odlikovanja	Orden narodnog heroja Orden junaka socijalističkog rada Orden narodnog oslobođenja Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem Orden bratstva i jedinsta Orden za hrabrost Orden zasluga za narod sa srebrnim vencem Partizanska spomenica 1941.

Biografija

Rođena je 18. marta 1911. godine u mestu Hrastnik, u Sloveniji. Njen otac Franc, koji je bio rudar, poginuo je tokom Prvog svetskog rata, pa ju je odgajila majka, koja je vodila gostionicu. Nakon završene osnovne škole u rodnom mestu, pohađala je građansku školu u Krškom. Zatim je završila Učiteljsku školu u Ljubljani i upisala se na Filozofski fakultet Ljubljanskog univerziteta. Diplomirala je na pedagoškoj grupi 1938. godine.

Još kao učenica Učiteljske škole, u Ljubljani, preko svog školskog druga Edvarda Kardelja, povezala se sa revolucionarnim omladinskim pokretom. Za vreme studija učestvovala je u radu revolucionarnog studentskog pokreta i 1932. postala član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Zbog komunističkog delovanja, 1933. godine je uhapšena i izvedena pred Državni sud za zaštitu države, koji ju je osudio na dve godine robije, koju je izdržala u zatvoru u Požarevcu.

Po povratku iz zatvora, nastavila je revolucionarni rad, delujući među studentima i radeći u ženskim organizacijama. Politički je radila i među rudarima u Trbovlju, gde je 1939. godine učestvovala u organizovanju štrajka. U periodu od 1935. do 1937. godine, nalazila se u Zagrebu, gde je radila kao član Agitpropa Centralnog komiteta Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) i član uredništva lista „Glas omladine“. Posle policijske provale u zagrebačku partijsku organizaciju, februara 1936. godine, postala je član Pokrajinskog rukovodstva SKOJ-a za Sloveniju i uredništva njegovog legalnog glasila „Mlada pota“. Od jeseni 1937. godine je radila u omladinskim komisijama pri Centralnom komitetu KP Jugoslavije i Centralnom komitetu KP Slovenije i kao član Okružnog komiteta KPS za Trbovlje.

Narodnooslobodilačka borba

Odmah posle okupacije Kraljevine Jugoslavije, aprila 1941. godine, Nemci su otpočeli sa masovnim iseljavanjem Slovenaca iz delova Slovenije koje su pripojili Trećem rajhu. Zajedno sa nekoliko hiljada, svojih sunarodnika, bila je internirana u Srbiju. U toku avgusta, po partijskom zadatku, je ilegalno došla u okupiranu Ljubljanu i uključila se u rad na osnivanju masovne narodnooslobodilačke omladinske organizacije - „Omladinski Oslobodilački front Slovenije“ (sl. Mladinska Osvobodilna fronta Slovenije), čiji je u početku bila sekretar.

Od proleća 1942. do proleća 1943. godine radila je kao sekretar Okružnog komiteta KPS u Ljubljani, a po odlasku rukovodstva Narodnooslobodilačkog pokreta iz grada, postala je član Povereništva Centralnog komiteta KP Slovenije i Izvršnog odbora Oslobodilačkog fronta za Ljubljanu. Potom je prešla na oslobođenu teritoriju, gde je uključena u članstvo CK KPS. Na Kočevskom zboru, oktobra 1943. godine, izabrana u Slovenački narodnooslobodilakčki odbor.

Početkom 1944. godine, CK KPS ju je uputio na politički rad u Slovenačko primorje, gde je bila sekretar Povereništva CK KPS za Slovenačko primorje, Gorenjsku, Korušku i Trst. U Trstu je učestvovala u stvaranju slovenačko-italijanske antifašističke organizacije „Radničko jedinstvo“ (sl. Delavska enotnost), i u formiranju komande mesta NOVJ. U februaru 1945. godine postavljena je za organizacionog sekretara Centralnog komiteta KP Slovenije .

Posleratna karijera

Posle oslobođenja Jugoslavije, vršila je mnoge odgovorne državne i partijske dužnosti. Bila je ministar prosvete u Vladi Federalne Slovenije (1946) i ministar za komunalne poslove u Vladi Narodne Republike Slovenije (1947–1949). U periodu od 1952. do 1968. godine, radila je u saveznim instucijama, u Beogradu - bila je potpredsednik Savezne skupštine i predsednik Odbora za socijalnu politiku i narodno zdravlje, član Saveznog izvršnog veća i sekretar za socijalnu politiku i komunalne poslove. Do 1961. godine bila je član Glavnog odbora SSSRN Slovenije, a od 1966. član Izvršnog odbora i potpredsednik Centralnog odbora SSRN Jugoslavije i predsednik njegove komisije za organizaciona i kadrovska pitanja. U periodu od 1945. do 1953. birana je za narodnog poslanika slovenačke skupštine, a u periodu od 1945. do 1963. godine narodnog poslanika Savezne skupštine. Od 1963. godine bila je član Saveta federacije.

Za člana Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije birana je na Šestom, Sedmom i Osmom kongresu, a za člana CK SK Slovenije na Prvom i Drugom kongresu. U periodu od 1949. do 1952. godine obavljala je dužnost organizacionog sekretara Centralnog komiteta KP Slovenije. Od 1969. godine, kao predsednik Istoriske komisije pri Predsedništvu CK SKS radila je na sakupljanju građe za istoriju Saveza komunista Slovenije. Na ovoj dužnosti ostala je sve do penzionisanja 1980. godine.

Bila je udata za slovenačkog i jugoslovenskog političara Sergeja Krajgera, koji je od maja 1981. do maja 1982. godine obavljao dužnost predsednika Predsedništva SFRJ. Umrla je 25. decembra 2000. godine u Ljubljani.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su Orden junaka socijalističkog rada, Orden narodnog oslobođenja, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem i dr. Ordenom narodnog heroja odlikovana je 27. novembra 1953.. godine.

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga deveta). Beograd 1975. godina.
• „Narodni heroji Jugoslavije”. Beograd: Mladost. 1975. 
• Heroine Jugoslavije. „Spektar“, Zagreb 1980. godina.