Ladoga
Ladoga (rus. Ладожское озеро, Lа́dožskoe о́zero, finski: Laatokka, istorijsko ime Nevo) je jezero u evropskom delu Rusije, u blizini rusko-finske granice. Ovo je po površini najveće jezero u Evropi, a petnaesto u svetu.
| Jezero Ladoga | |
|---|---|
[[Datoteka: | |
| Lokacija | |
| Države |  Rusija |
| Hidrografija | |
| Vrsta | prirodno |
| Površina | 18.400 [1] km² |
| Volumen | 908 km³ |
| Aps. visina | 5 [2] m |
| Dužina | 219 km |
| Širina | 138 km |
| Dubina | 250 [3] m |
Geografija uredi
Jezero Ladoga se nalazi u republici Karelija, u Lenjingradskoj oblasti. Površina jezera u raznim izvorima varira od 17.700 do 18.400 km². Jezero je u pravcu sever-jug dugačko 219 km, a njegova najveća širina dostiže 138 km. Prosečna širina jezera iznosi 83 km. Dubina jezera se razlikuje od dela do dela: u severnom delu jezera ona se koleba od 70 do 260 metara, a u južnom od 20 do 70 metara. Prosečna dubina je 51 m. Površina sliva jezara iznosi oko 276.000 km², a zapremina 908 km³.
Reke uredi
Basenu jezera Ladoga pripada oko 50.000 manjih jezera i oko 3.500 reka dužih od 10 kilometara. Veće reke koje se ulivaju u jezero su:
- Svir iz jezera Onjega (prosečan protok 790 m³/s),
- Volhov — sa juga, iz jezera Iljmen (prosečan protok 580 m³/s),
- Vuoksen - iz Finskog jezera Sajme (prosečan protok 540 m³/s),
Neva je jedina reka koja ističe iz jezera Ladoga i povezuje ga sa Lenjingradom i Finskim zalivom. Reka Svir koja utiče u njega ga povezuje sa jezerom Onjega, a ono dalje sa Belim morem preko Belomorsko-baltičkog kanala.
Ostrva uredi
U jezeru se nalazi oko 660 ostrva, sa ukupnom površinom od oko 435 km². Najveći deo ostrva, uključujući i poznato ostrvo Valam (rus. Valaam) se nalazi u severo-zapadnom delu jezera. U ovom delu jezera se nalazi Valamski arhipelag (rus. Valaamskiй arhipelag) sa oko 50 ostrva ukupne površine 36 km².
Istorija uredi
U srednjem veku jezero je činilo vitalni deo trgovačkog puta koji je povezivao Varjage (skandinavsko pleme Vikinga) i Vizantiju.
Između 1611. i 1715. godine na najvećem jezerskom ostrvu Valam (rus. Valaam), je osnovan Valamski manastir (rus. Valaamskiй monastыrь)
Za vreme rata između Rusije i Švedske koji se vodio od 1610. do 1617. godine Jezero su okupirali Šveđani. Godine 1617. po miru u Stoblovu, severna i zapadna obala je pripala Švedskoj. Posle Velikog severnog rata, 1721. godine, ove teritorije su Ništadskim mirom (rus. Ništadtskiй mir) vraćene Rusiji. Kasnije, od 1812. do 1940. godine severna obala jezera je pripadala Finskoj i jezero je činilo Rusko-Finsku granicu. Međutim 1940. godine obal je sa Finsko-Kareliskom prevlakom priključena SSSR-u.
Za vreme Opsade Lenjingrada (1941. do 1944.), jezero Ladoga je bilo jedini izlaz iz opkoljenog grada. Lenjingrad se snabdevao namirnicama preko zaleđenog jezera. Put kojim je zimi grad mogao da komunicira sa ostatkom Rusije je nazivan "Put života" (rus. Doroga Žizni).
Gradovi na obali jezera Ladoga uredi
- Šliselburg (rus. Šlisselьbу́rg, )
- Novaja Ladoga (rus. Nо́vaя Lа́doga, )
- Sjastroj (rus. Sяsьstroй, )
- Pitkjaranta (rus. Pitkяranta, )
- Sortavala (rus. Sortavala, )
- Lahdenpohja (rus. Lahdenpо́hья, )
- Priozersk (rus. Priozе́rsk, )
Vanjske veze uredi
Literatura uredi
- Mala Enciklopedija Prosveta - Opšta Enciklopedija (A-Lj). Izdavačko preduzeće "Prosveta", Beograd 1959.
Reference uredi
Koordinate: 60° 48′ 58" SG Š, 31° 31′ 43" IGD