Humačka ploča
Humska ili Humačka ploča je ploča (10–11 .vek)[1] ispisana ranim oblikom bosančice (sa primjesom od pet glagoljičkih slova) i staroslovenskim jezikom. Nađena je na Humcu pored Ljubuškog, Bosna i Hercegovina.
Humska ploča predstavlja najstariji ćirilski natpis na prostoru današnje Bosne i Hercegovine i pripada najstarijim južnoslovenskim natpisima. Spomenik je sačinjen od kamena-miljevine, ima dimenzije 68 x 59 x 15 cm, a sama ploča teška je 142 kg. Natpis ima tri reda postavljena spiralno u kvadratnu formu. Natpis još uvek nije potpuno rekonstruisan, jer je ploča stara i oštećena, a najveći problemi se javljaju oko ličnih imena Krsmir (ili Uskrsmir) i Bret, kao i naziva župe gde se vide tri slova ruc pa se pretpostavlja da je Vrulac.
Do 1958. bila je uzidana u pročelje franjevačkog samostana na Humcu koji je sagrađen 1867. godine. Danas se nalazi u franjevačkom muzeju u Humcu kod Ljubuškog
Natpis na Humačkoj ploči uredi
- У име оца и сина и светаго духа. А се црква арханђела Михајла а зида ју К'рсмир' син Бретов жупи *руц' и жена јего Павица.
Prepis latiničnim slovima:
U ime otca i sina i svetago duha. A se crki arhanđela Mihajla, a zida ju K'rsmir' sin Bret', Župi ?run' i ženi jega Pavica.
Natpis nije moguće sa sigurnošću u potpunosti protumačiti zbog toga što su određena slova slabo ili nikako vidljiva uslijed raspada kamena. Postoje i različita tumačenja imena. Natpis na Humačkoj ploči govori o crkvi arhanđela Mihajla koju gradi određeni K'rsmir' (skračeno od Uskrsmir ili po drugom tumačenju Krešimir) sa ženom imena Pavica (Pravica ili Pribica). Ime Bret (možda i Sret) je skračeno od Brentislav ili Brečislav (odnosno Sretislav, Sretimir, Sreten, Sretko ako se ime protumači kao Sret). Najviše problema predstavlja ime tadašnje župe koje je Marko Vego protumačio 1956. godine kao Urun (Urumovača).
Tumačenje po Marku Vegi:
- U ime oca i sina i svetoga duha. Ovo je crkva arhanđela Mihajla, a zida je Uskrsmir sin Bretov, u župi Urun i ženi njegovoj Pavica.
Izvori uredi
- ↑ Jovan Deretić, „Kratka istorija srpske književnosti Arhivirano 2014-01-11 na Wayback Machine-u“ (I Stara književnost)
