Historija drevnog Egipta

Ovaj članak je dio serije
Historija Egipta.

Glavni članak: Drevni Egipat

Arheološki dokazi ukazuju da se posebna kultura razvila u dolini Nila prije 5000. pne. Ono što se danas naziva faraonskim periodom datira od 3100. pne., kada je Egipat postao jedinstvena država, a završava kada je Egipat 332. pne., prestao biti nezavisna država nakon osvajanja od strane Aleksandra Velikog. Njime su kasnije vladali grčki ptolemejski kraljevi.

Preddinastijski period uredi

Glavni članak: Preddinastijski period Egipta

Oko ← 6000. Početak uzgoja žitarica u sjevernoj Africi.

← 4000.-3000. Započinje isušivanje Sahare; stanovništvo sjeverne Afrike širi se prema jugu i istoku - pred-dinastijski period u Egiptu.

Oko ← 3500. Prva upotreba jedara na Nilu.

Ranodinastijski period uredi

Paleta Kralja Nermera (Menesa), oko 3100. pne.

Glavni članak: Ranodinastijski period Egipta

Oko ← 3100. Prema predaji, godina ujedinjenja Egipta za Nermerove (Menes) vladavine.

Staro Carstvo uredi

Glavni članak: Egipat - Stara država

← 2686. je početak Stare države (doba piramida) u Egiptu (← 2181.) ← 2590. Keops gradi veliku piramidu kod Gize. Iz oko ← 2350. potječu rani religijski tekstovi pronađeni na zidovima egipatskih grobnica, tzv. Piramidalni tekstovi (hijeroglifi).

Prvi prijelazni period uredi

Glavni članak: Prvi prijelazni period Egipta

Da je to bilo vrijeme nemira i ratova vidi se po činjenici da su se ove četiri dinastije smjenjivale u samo 50 g.

Srednje carstvo uredi

Glavni članak: Egipat - Srednja država

Tutmozis III. ubija neprijatelja, Amonov hram u Karnaku

Oko ← 2040.-1674. nakon perioda kaosa, uspostavlja se Srednje Carstvo u Egiptu; Faraoni jačaju državu, uspostavljaju centraliziranu upravu i oko ← 1990. osvajaju susjednu Nubiju (danas Etiopija). Iz oko ← 1900. potječe srednjo-carska Priča o Sinuhe.

Drugi prijelazni period uredi

Glavni članak: Drugi Prijelazni Period Egipta

← 1725. plemena Hiksa uvode ratne kočije u Egipat. ← 1648. Dominacija Hiksa u Egiptu (do ← 1540.).

Novo Carstvo uredi

Glavni članak: Egipat - Nova država

Oko ← 1540. Kamose i Amozis protjeruju Hikse i utemeljuju Novo kraljevstvo u Egiptu (do ← 1069.). Egipćani osvajaju Palestinu i Siriju.

Oko 1500. napisana Knjiga mrtvih, prvi rukopis na papirusu koji obuhvaća cijelo egipatsko vjerovanje.

← 1505. započinje gradnja Amonova hrama u Karnaku za vrijeme Tutmosa I. (← 1505.-1493.) i Tutmosa III. (← 1490.-1436.).

Hram faraonke Hatšepsut, oko 1460. pne.

← 1478.-1458. Egiptom vlada kraljica Hatšepsut.

← 1402. pod vlašću Amenofisa III. Egipat je na vrhuncu slave. Započinje gradnja hrama u Luxoru. Hetiti u Armeniji usavršavaju tehniku kovanja željeza.

Oko ← 1360. Ehnaton nasilno uvodi monoteističko obožavanje boga sunca (Atona) u Egiptu i izgrađuje novu prijestolnicu – Ahetaton.

Zlatna maska Tutankamonovog sarkofaga, oko 1350. god. pne.

← 1347. egipatskim faraonom postaje Tutankamon koji ukida Atonov (Sunčev) kult što su ga bili uveli Ehnaton i njegova žena Nefertiti te obnavlja staru vjeru u Amona.

Oko 1319.-1145. je period Ramesida u Egiptu (XIX. dinastija) koja je najjača za Ramzesa II. koji u brojnim ratovima protiv osvajača čak širi egipatski teritorij. ← 1275. Bitka kod Kadeša između Egipćana pod Ramzesom II. i Hetita.

Oko ← 1200. Propast Hetitskog Carstva; egzodus Židova iz Egipta i naseljavanje u Palestini.

← 1152. umire Ramzes III., posljednji veliki egipatski faraon.

Pad Egipta uredi

Glavni članak: Treći prijelazni period Egipta

← 671. Asirci pokoravaju Egipat; početak obrade željeza.

← 525. Perzijanci napadaju Egipat.

← 332. Aleksandar Veliki osvaja Egipat.

← 323. umire Aleksandar: carstvo je podijeljeno između Makedonije, Egipta, Sirije i Pergama.

← 304. Ptolomej I., makedonski vladar Egipta, osniva neovisnu dinastiju (do 30.)

Oko ← 290. je osnovana Aleksandrijska knjižnica.

← 30. smrt Antonija i Kleopatre: Egipat postaje rimskom provincijom.

Izvori uredi

ILUSTRIRANA POVIJEST SVIJETA I, Više autora, Beograd-Ljubljana, 1983.