Georges Eugène Haussmann
Georges Eugène Haussmann (Pariz, 27. mart 1809. – Pariz, 11. januar 1891) bio je visoki francuski funkcioner i političar, koji je zaslužan za transformaciju Pariza iz srednjovjekovnog u grad kakav danas znamo. Iako se o estetskim rezultatima njegova rada još i danas čuju disonantni stavovi, nema sumnje da je kao urbanist izvršio veliki utjecaj na gradove širom svijeta.[1]
| Georges Eugène Haussmann | |
 Haussmannov portret | |
| Biografija | |
|---|---|
| Datum rođenja | 27. mart 1809. |
| Mesto rođenja | Pariz (Prvo Francusko Carstvo) |
| Datum smrti | 11. januar 1891. |
| Mesto smrti | Pariz (Treća Francuska Republika) |
| Narodnost | Francuz |
| Politička partija | Bonapartist |
| Supružnik | Octavie de Laharpe |
| Potomstvo | Marie-Henriette Valentine (Eugénie, vanbračna) |
| Diploma sa | Conservatoire de Paris |
| Mandat(i) | |
| Deputat departmana Gornja Korzika | |
| 1877. — 1881. | |
| Predsednik | Napoleon III |
| Član Senata | |
| 1853. — 1870. | |
| Predsednik | Napoleon III |
| Prefekt Seine (današnji Pariz) | |
| Predsednik | Napoleon III |
| Prethodnik | Jean-Jacques Berger |
| Naslednik | Henri Chevreau |
uredi  |
|
Biografija uredi
Haussmann je sa očeve strane bio unuk člana Revolucionog konventa, a sa majčine napoleonovog generala. Nakon studija prava u Parizu 1831. zaposlio se u državnoj upravi kao generalni sekretar prefekture. Zatim se uzdigao do položaja podprefekta (1832–1848), a nakon tog je radio kao prefekt po provincijskim departmanima (1848–1853). Na kraju je dobio ključni položaj prefekta departmana Seine (današnji Pariz) koji je obavljao od 1853. do 1870.[1]
Na tom posljednjem radnom mjestu započeo je ogroman program javnih radova, pa je tako kreirao model urbanističkog planiranja 20. vijeka. Haussmann je probio široke, ravne bulevare sa drvoredima preko dotadašnje kaotične mase uličica kojima je tad bio premrežen Pariz. Na taj je način povezao željezničke stanice i tako po prvi put omogućio brz i lak promet gradom. Svrha je bila djelomično ekonomska, kao poticaj industrijalizaciji omogućavanjem efikasnog transporta roba i usluga, djelomično i estetska uvođenjem reda u prostor grada. Na taj se način dalo više svjetla objektima i ulicama. Ali je svrha dobrim dijelom bila i vojničko-policijska, jer su time uklonjene mračne krivudave uličice po kojima su ustanici lako podizali nepremostive barikade kao što je to bilo za Revolucije 1848.[1]
Haussmann je također kreirao novi sistem vodovodne mreže i kanalizacije, i tako otklonio smrad u gradu. Podigao je parkove u engleskom stilu; Vensenes u centru Pariza. Po cijelom gradu povećao je uličnu rasvjetu, proširio trotoare i tako stvorio prostor za kioske i kafeje, koji su oživili ulice. Na otočiću Île de la Cité srušio je većinu privatnih kuća i tom malom komadu zemlje dao administrativni i vjerski karakter. Haussmann je također vodio izgradnju Opere i centralne tržnice, slavne Les Halles, koja je radila do kraja 1960-ih).[1] Titulu barona dobio je istovremeno sa imenovanjem za senatora 1857. godine, a 1867. postao je i član Académie des Beaux-Arts 1867.[2]
Iako je inicijator dobrog dijela tih novina bio Napoleon III, one bez Haussmannovog izuzetnog radnog elana možda nikad nebi bile realizirane. Haussmannu je u realizaciji tih planova, svakako pomogao i autokratski režim u kom je djelovao, jer je lako podizao velike dugoročne kredite, koje je trošio kako je htio, jer ga nije kontrolirao parlament a niti bilo tko drugi. Ipak je njegovo trošenje javnog novca vremenom izazvalo puno kritike od strane liberalne opozicije, na kraju je to pomoglo liberalima Émila Olliviera da formiraju vladu[1], koja ga je u januaru 1870. smjenila sa položaja.[2]
Što se tiče politike Haussmann je bio uvjereni bonapartist, i kao takav biran u Parlament kao deputat departmana Gornja Korzika u periodu od 1877. do 1881., ali nije bog zna koliko sudjelovao u njegovu radu. Napisao je važnu autobiografiju Mémoires, koja je izdana u 3 toma (1890–1893).[1]
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Georges-Eugène, Baron Haussmann, French civil servant” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 9.3. 2020.
- ↑ 2,0 2,1 „Georges Eugène, baron Haussmann” (francuski). Larousse encyclopedie. Pristupljeno 9.3. 2020.
