Fustat
Fustat (arap. الفسطاط) je bio prvi glavni grad Egipta za vreme arapske vladavine. Osnovao ga je Amr ibn el As nedugo po osvajanju Egipta 661. godine nove ere. Jedna od prvih građevina je i Amr džamija, prva i najstarija džamija ne samo u državi nego i na celom kontinentu.[1][2]
| Fustat arap. الفسطاط | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Egipat
|
| Gubernija | Stari Kairo (sadašnji deo) |
| Osnovan | 641. godine |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo (početak 12. veka) | od 120.000 do 200.000 |
| Položaj | |
| Koordinate | 30°00′N 31°08′E / 30.0°N 31.14°E |
  Fustat Fustat (Egipta) | |
| Ostali podaci | |
Koordinate: 30° 00′ 00" SGŠ, 31° 08′ 24" IGD
Grad je dostigao vrhunac svoje moći u 12. veku kada je u njemu živelo blizu 200.000 žitelja.[3] Tih godina predstavljao je centar administrativne vlasti Egipta, sve do 1168. godine kada je po naređenju vezira Šavara spaljen. Vezir se na taj potez odlučio ne bi li zaštitio svoje bogatstvo od Krstaša. Ostaci grada kasnije su pripojeni obližnjem Kairu kojeg je malo severnije od Fustata sagradila šiitska dinastija Fatimida u drugoj polovini 10. veka. Tada je novoizgrađeni grad sa starim delom postao novi centar upravljačke moći Egipta. Godinama kasnije ostaci Fustata bili su dugo zapušteni i služili su kao skladište đubreta.
Danas Fustat predstavlja deo Starog Kaira. Sa malobrojnim građevinama koje su očuvane iz doba kada je bio glavni grad privlači brojne turiste svake godine. Predmeti i ostaci drevnog Fustata pronađeni u mnogobrojnim arheološkim istraživanjima uglavnom se nalaze u Muzeju islamske umetnosti u Kairu.
Egipatska prestolnica uredi
Fustat je od svog nastanka zamišljen kao centralno mesto upravljačke moći Egipatske države. Petstotina godina sa prekidima bio je glavni grad Egipta. Od svog osnivanja 661. godine pa sve do 750. nesmetano je imao zvanje prestolnice, sve dok Abasidi nisu odlučili da se bore sa Omejadskim kalifatom. Borba nije usmerena samo na oslobođenje okupirane teritorije Egipta već su se u celom islamskom svetu vodili konflikti za rušenje vladavine dinastije Omejada. Da bi ojačali svoje upravljanje državom, Abasidi su prestonicu preselili iz Fustata u Damask. Međutim, ubrzo je kalifska porodica prešla u novoosnovani Bagdad koji je od 762. godine postao glavni grad.
Nove dinastije koje su se smenjivale na prestolu države činili su slične poteze. Tako je Al-Askar bio prestonica od 750. do 868. godine sve dok je Tulunidi nisi preselili u Al-Kata’i.[4] Nekoliko godina kasnije, tačnije 905. grad su uništili Abasidi i prestonicu vratili u Fustat. Narednih decenija grad je doživeo preporod i bio je na vrhuncu svog uspeha sve do 1168. kada je po naređenju vladara spaljen.
Poreklo imena uredi
Ime grada potiče od arapske reči fusṭāṭ (فسطاط) što u prevodu znači veliki šator ili paviljon. Prema tradiciji, mesto izgradnje Fustata izabrala je ptica. Legenda kaže da je golubica položila jaja u šatoru Amr ibn el Asa, muslimanskog osvajača Egipta, neposredno pred pohod na Aleksandriju. Amr je ovo protumačio kao Božiji znak i naredio da se na mestu njegovog kampa, koji se nalazio severno od rimske kule Vavilon sagradi, novi grad.[1][5] Nakon što se vratio iz boja kao pobednik počeo je izgranju nove prestonice dajući joj ime Misr el Fustat ili Fustat Misr.
Izvori uredi
Literatura uredi
- Abu-Lughod, Janet L. Cairo: 1001 Years of the City Victorious (Princeton University Press, 1971), ISBN 0-691-03085-5
- Aniouto, Jnim (mart 1998.). „Historic Cairo – rehabilitation of Cairo's historic monuments”. Architectural Review.
- David, Rosalie (2000). The Experience of Ancient Egypt. London; Njujork: Routledge. ISBN 0415032636.
- Eyewitness Travel: Egypt. Dorlin Kindersley Limited, London. 2001, 2007. ISBN 0-75662-875-8.
- Ghosh, Amitav, In an Antique Land (Vintage Books, 1994). ISBN 0-679-72783-3
- Lapidus, Ira M. (1988). A History of Islamic Societies. Cambridge University Press. ISBN 0-521-22552-5 Uneseni ISBN nije važeći..
- Maalouf, Amin (1984). The Crusades Through Arab Eyes. Al Saqi Books. ISBN 0-8052-0898-4.
- Mason, Robert B. (1995). „New Looks at Old Pots: Results of Recent Multidisciplinary Studies of Glazed Ceramics from the Islamic World”. Muqarnas: Annual on Islamic Art and Architecture (Brill Academic Publishers) XII. ISBN 9004103147.
- Petersen, Andrew (1999). Dictionary of Islamic Architecture. London; Njujork: Routledge. ISBN 0415213320.
- Yeomans, Richard (2006). The Art and Architecture of Islamic Cairo. Garnet & Ithaca Press. ISBN 1859641547.
