Eyjafjallajökull

Ejafjadlajekidl (islandski Eyjafjallajökull [ˈeɪjaˌfjatlaˌjœːkʏtl̥]), jedan od manjih glečera na Islandu. Nalazi se severno od Skogara i zapadno od velikog glečera Mirtalsjekul. Ledena kora glečera skriva vulkan visok 1666 m. Vulkan je od ledenog doba imao često erupcije.^[1] Vulkan je 2010. imao dve erupcije, od 20. marta i od 14. aprila. Aprilska erupcija je izazvala masovni prekid vazdušnog saobraćaja iznad severne Evrope. Prethodna erupcija je bila od 1821. do 1823., a erupcija pre nje je bila 1612. Krater vulakana ima prečnik od 4 km, a glečera zauzima površinu od 100 km². U prevodu sa islandskog jezika naziv glečera znači — „ostrvsko-planinski lednik“.,

Južni kraj planine je bio nekad deo atlantske obale Islanda. Kako se more povuklo nekih 5 km, na bivšoj obali ostale su strme litice sa brojnim vodopadima, od kojih je najpoznatiji Skogafos. Pri jačim vetrovima, voda sa manjih vodopada može biti oduvana naviše uz planinu.

Erupcije u XVII i XIX veku uredi

Ejafjadlajekidl u martu 2006. viđen sa odmarališta na Solhejmajekula, glečera na vulkanu Katla.

Kretanje oblaka prašine i pepela po Evropi

Vulkan podno lednika je tokom prethodnog perioda imao nekoliko značajnih aktivnosti, 1612. godine i u periodu 1821-1823. godina. Erupcija iz HIH veka prekrila je veći deo zapadnog i južnog Islanda slojem vulkanske prašine i pepela koja je riolitskog porekla.

Erupcija 2010. godine uredi

Glavni članak: Erupcija vulkana Ejafjadlajekidl 2010.

Krajem 2009. godine u obalsti lednika Ejafjadlajekidl detektovano je više seizmičkih aktivnosti koje su proizvele oko 1000 trusova jačine 1-2 stepeni po Rihteru. 26. februara 2010. godine magma iz grotla vulkana krenula ka površini i izazvala još tri hiljade manjih trusova. Krajem marta dolazi do manje erupcije 8 kilometara istočno od vrha kratera, da bi se 14. aprila, nakon kratke pauze, erupcija nastavila, ali ovom prilikom iz samog kratera. To je izazvalo poplave otopljenog snega i leda i primoralo oko 800 stanovnika da se evakuiše. U visinu do 8 kilometara izbačena je velika količina prašine i pepela koja se širi prema zapadnoj Evropi i dalje prema Rusiji i Balkanu. Eksplozija i oblak koji se kreće Evropom uticao je na obustavljanje aviosaobraćaja u prvom mahu u Velikoj Britaniji, Skandinaviji, Austriji, Francuskoj, Italiji, zemljama Beneluksa, na Baltiku i Rusiji. 17. aprila zatvoreni su i vazdušni prostori iznad Hrvatska, Bosne i Hercegovine, Srbije i Crne Gore^[2].

Ejafjadlajekidl i Katla - Erupcije uredi

U proteklih 1100 godina, Ejafjadlajekidl je eruptirao četiri puta: 920, 1612, između 1821. i 1823. i 2010. Svaka od prethodne tri erupcije je direktno prethodila velikoj erupciji na obližnjem vulkanu Katla, skrivenog ispod glečera.^[3] Katla, koji je mnogo aktivniji vulkan, je poznat po svojim jakim subglacijalnim erupcijama i svom velikom rezervoaru magme, mnogo većem od onog ispod Ejafjadlajekidla, koje dovode do velikog otapanja leda i poplava.