Esna
Esna (arapski: سنا/Isnā) je grad od 90,355 stanovnika[1] na jugu Egipta u Muhafazi Luksor.[2]
Esna
سنا | |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 25°18′N 32°33′E / 25.300°N 32.550°E | |
| Država |  Egipat
|
| Muhafaza | Luksor |
| Površina | |
| - Ukupna | 19.0 km²[1] |
| Visina | 86[1] |
| Stanovništvo (2018.) | |
| - Grad | 90,355[1] |
| - Gustoća | 4,748 stan. / km²[1] |
| Vremenska zona | UTC+2 (UTC) |
| Karta | |
  Esna Pozicija Esne u Egiptu | |
Geografske karakteristike uredi
Esna se nalazi u Gornjem Egiptu, u dolini Nila, udaljena 55 km južno od svog administrativnog centra Luksora.[2]
Esna je centar agrarnog kraja i turistička destinacija za kruzere iz Luksora, koji se zaustavljaju u Esni radi posjeta njegovom hramu, koji i dandanas stoji u centru grada, u iskopanoj jami, 9 metara ispod današnjeg nivoa tla.[2]
Esna je poznata i po dvije brane sa ustavama[3] za brodove, koje skreću vode za kanal Kelebiju, koji navodnjava velik dio Muhafaze Kena.[4] Novija brana izgrađena 1996. ima i novi efikasniji tip turbina koje proizvode 14.28 Mw električne energije.[3]
Historija uredi
U Drevnom Egiptu grad se zvao Iunin ili Ta-Senet, a za Antike - Latopolis. Od srednjeg vijeka je trgovište i usputna stanica karavana za Sudan. Iz tih vremena ostao je karavansaraj i minaret jedan od najstarijih u zemlji.[5]
Hram uredi
Esnin hram datira iz ptolemejskih i rimskih vremena i jedan je od posljednjih hramova podignutih u Egiptu. Bio je posvećen bogu Hnumu i nekolicini drugih božanstava, uključujući Neita, Heku, Satisa i Menhit.[2]
Hram je bio podignut prema planu sličnom hramovima u Edfuu i Denderi, ali jedino što je preostalo od njega je hipostilna dvorana koju je sagradio Rimski car Klaudije kad je proširivao ranije zdanje. Najstariji dio građevine koji se danas vidi (a to je 1 /4) je zapadni (stražnji) zid koji bi bio fasada orginalnog hrama, dekorirana sa reljefima posvećenim Ptolemeju VI i Ptolemeju VII.[2]
Krov hipostilne dvorane poduprt sa 24 stupa, stoji još uvijek netaknut. Stupivi sa raznim cvijetnim kapitelima, dekorirani su tekstovima koji opisuju vjerske svetkovine u gradu i nekoliko rimskih careva prije bogova. Na jednom od stupova prikazan je car Trajan kako pleše pred božicom Menhit.[2]
Na sjevernom zidu hipostilne dvorane nalazi se reljef sa scenom tradicionalnog inventara faraonskih zvjeradi (koja predstavlja zle duhove). Na uglu istočnog zida, nalazi se zagonetni reljef donjeg dijela kalendara, za kog se pretpostavlja da je kriptografska himna bogu Hnumu, hijeroglifi na njemu su uglavnom krokodili, a u suprotnom uglu na istom zidu hijeroglifi ovnova. Tu se nalazi i mala prostorija, nalik na onu pronađenu u hramu Edfuu, koja je možda bila soba za presvlačenje svećenika, a možda i kapela sa kartušom Domicijana.[2]
Dekoracije na južnom zidu dao je napraviti Septimije Sever i njegovi sinovi, Geta i Karakala, jer su na tim hijeroglifima opisani oni, a tek onda bogovi. Na gornjim dijelovima sjevernog i južnog zida nalaze se kalendari.[2]
Strop hipostilne dvorane na sjevernoj polovici dekoriran je egipatskim astronomskim figurama, a na južnoj rimskim znakovima zodijaka.[2]
U dvorištu ispred hrama nalazi se skulptura malo poznate boginje Menhit, sa glavom lava, nju su u Esni štovali kao ženu boga Hnuma.[2]
Ostale znamenitosti uredi
promenada uz Nil bila je ukrašena kartušama Marka Aurelija, po njoj su išle procesije prema hramu, u iste svrhe koristi se i danas.
Pored grada nalazi se nekropola koja se koristila od Starog kraljevstva do Ptolemejskog Kraljevstva.[2]
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „Egypt, Arab Republic of Egypt” (engleski). City population. Pristupljeno 2.8. 2020.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 „Esna” (engleski). Egypt Sites. Pristupljeno 2.08.2020.
- ↑ 3,0 3,1 „New Esna Barrage” (engleski). Tarek Mohamed Abdel-Aziz. Pristupljeno 2.08.2020.
- ↑ „Qinā governorate, Egypt” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 2.08.2020.
- ↑ „Esna” (engleski). Lonely Planet. Pristupljeno 2.08.2020.
Vanjske veze uredi
- Welcome to Esna (en)