Emirat Dala
| |||||||||||||||||||||||||||
Emirat Dala (arapski: إمارة الضالع) je bio službeni naziv za emirat (vazalna feudalna država) Britanskog Carstva koji je egzistirao od 1886 do 1967 godine na jugu Arapskog poluotoka. Prijestolnica ovog planinskog Emirata na granici sa Sjevernim Jemenom bio je grad Ad-Dali.
Historija uredi
Planinskim krajem Dala do kraja 19. st. vladali su imami iz dinastije Zejida iz Sjevernog Jemena. Kako se Britansko Carstvo namjeravalo dobro učvrstiti u važnoj strateškoj luci Adenu, željelo je osigurati i pozadinu te svoje krunske kolonije. Zbog toga je od kraja 19. st. počelo sklapati Ugovore o zaštiti s lokalnim plemenskim vođama, oni bi dobili vlast u svojoj vazalnoj državi, a zauzvrat su morali ući u britansku kolonijalnu političku tvorevinu Protektorat Aden, koja je Britancima omogućavala kontrolu nad cijelim teritorijem.
Tako je i Emir Dale iz plemenskog roda Amiri sklopio isprva neslužbeni Ugovor s Britancima 1886 godine. Emirat Dala bio je jedan od prvih devet članica koji su ušli u Protektorat Aden. Potom je Emirat Dala bio među prvih šest članica koji su 1959 godine osnovali novoosnovanu probritansku Federaciju Arapskih Emirata Juga, koja se 1963 godine pretvorila u Južnoarapsku Federaciju. U okviru Emirata Dala postojao je zavisni Šeikat Kutaibi nad kojim su emiri Dale formalno imali vlast, međutim taj neprohodni planinski kraj uvijek je ostao praktički pod kontrolom plemena Kutaibi.
Planine Radfan na jugu Emirata Dala sredinom 1960-ih postale su poprište žestokih borbi između britanskih snaga i lokalnog plemena Kutaibi. Posljednji emir Dale bio je Šafaul ibn Ali Šaif Al Amiri, koji je svrgnut kad je vlast preuzeo Narodni oslobodilački front (NLF) 1967 koji je ukinuo sve britanske paradržave i osnovao Demokratsku Narodnu Republiku Jemen.
Teritorij bivšeg Emirata Dala danas je najvećim dijelom Muhafaze Ad Dali.
Emiri Emirata Dala uredi
- Šafa ul al-Amiri,- .... - ....
- Ahmad ibn Šafa ul al-Amiri,- .... - ....
- al-Hasan ibn Ahmad al-Amiri,- .... - ....
- Abd al-Hadi ibn al-Hasan al-Amiri,- .... - ....
- Musa`id ibn al-Hasan al-Amiri,- 1839.?
- Šafa`ul ibn `Abd al-Hadi al-Amiri,- .... - januar 1872.
- Ali ibn Mukbil al-Amiri (prvi put),- april 1872. - 1873.
- Muhamed ibn Musa id al-Amiri,- 1873 - decembar 1873.
- Ali ibn Mukbil al-Amiri (drugi put),- januar 1874. - april 1874.
- Abd Alah ibn Muhamed al-Amiri,- april 1874. - april 1878.
- Ali ibn Mukbil al-Amiri (drugi put),- mart 1878 - 10. septembar 1886.
- Šaif ibn Saif al-Amiri,- septembar 1886. - 22. decembar 1911.
- Nasir ibn Šaif al-Amiri (prvi put),- decembar 1911. - 1920.
- Haidara ibn Nasir al-Amiri,- 1920. - 1928.
- Nasir ibn Šaif al-Amiri (drugi put),- jul 1928. - 1947.
- Ali ibn Ali al-Amiri,- 1947. - 1954.
- Šafa ul ibn Ali al-Amiri,- 1954. - 17. august 1967. [1]
Pogledajte i ovo uredi
Bibliografija uredi
- Paul Dresch: A History of Modern Yemen.Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2000. (en)
- R.J. Gavin: Aden Under British Rule: 1839-1967. London: C. Hurst & Company, 1975. (en)
- Tom Little: South Arabia: Arena of Conflict. London: Pall Mall Press, 1968. (en)