Dnevnik (Novi Sad)
Dnevnik je najstarija novinsko-izdavačka i štamparska kuća u Vojvodini. Okosnicu ovog preduzeća čini informativno-politički dnevni list „Dnevnik“. Preduzeće se nalazi na Bulevaru oslobođenja u Novom Sadu. Od sličnih listova, od „Dnevnika“ je starija samo beogradska Politika.
| Dnevnik | |
|---|---|
| Tip | dnevne novine |
| Format | Newspaper |
| Vlasnik | Dnevnik Vojvodina press |
| Glavni urednik | Miroljub Mijušković |
| Osnivanje | 15. novembar 1942. |
| Sjedište | Bulevar oslobođenja 81, 21000 Novi Sad, Srbija |
| Službeni website | www.dnevnik.rs |
Istorija
List je pokrenut ilegalno od strane vojvođanskih antifašista, za vreme mađarske okupacije 15. novembra 1942. godine, a prvobitno ime mu je bilo „Slobodna Vojvodina“. Štampan je u ilegalnoj podzemnoj štampariji na tadašnjoj periferiji Novog Sada, kod Almaškog groblja. List je bio političkog karaktera i predstavljao je glasilo Pokrajinskog narodnooslobodilačkog odbora Vojvodine. Prvi urednik lista bio je narodni heroj Svetozar Marković Toza, a pored Markovića, tekstove su napisali i Branko Bajić i Nikola Petrović. List je štampan na geštetneru i ilegalnim kanalima rasturen po Bačkoj.
Kad je kurir koji je iznosio novine iz baze bio uhapšen, odao je adresu štamparije i četiri dana posle izlaska prvog broja, 19. novembra, mađarska policija je zajedno sa žandarmima opkolila kuću i otkrila bazu izgrađenu ispod dvorišne terase. Urednik lista, Svetozar Marković, je uhapšen i izveden pred vojni sud, gde je osuđen na smrt. Obešen je u kasarni u Futoškoj ulici 9. februara 1943.
Preživeli Nikola Petrović je, zajedno sa Gezom Tikvickim, organizovao novu bazu u Starom Vrbasu, tako da naredni brojevi lista izlaze ovde, a potom u Paragama. Kad je rukovodstvo NOP-a u Bačkoj uspostavilo stalnu vezu sa centrom pokreta u Sremu, „Slobodna Vojvodina“ je premeštena u Surduk. Uređivanje lista povereno je Jovanu Popoviću, tadašnjem sekretaru Pokrajinskog NO odbora. List je štampan u Surduku od novembra 1943. do septembra 1944, a preko „partizanske pošte“ distribuiran je po celoj Vojvodini.
Kad je rukovodstvo NOP-a iz Srema prešlo u oslobođeni Petrovgrad (današnji Zrenjanin) i „Slobodna Vojvodina“ je oktobra 1944. premeštena u ovaj grad na Begeju, a 19. novembra vraćena je u Novi Sad. Ovde je izlazila kao dnevni list na srpskom i mađarskom jeziku. Mađarska verzija lista nosila je naziv "Szabad Vajdaság", a kasnije je preimenovana u "Magyar Szó" ("Mađarska reč"). Verzija lista na srpskom jeziku izlazila je pod imenom „Slobodna Vojvodina“ sve do kraja 1952. godine, a od 1. januara 1953. izlazi pod imenom „Dnevnik“.
Razvojni put čitave kuće Dnevnik i ekspanzija vezuju se za godine reformi i stabilizacije ustavnog i političkog položaja Autonomne Pokrajine Vojvodine.
Izdanja
- Neven (osnovan: 1979.)
- Poljoprivrednik (osnovane: 1956.)
- Lovačke novine (osnovane: 1961.)
- Službeni list AP Vojvodine (osnovan: 1953.)
- Eliksir (osnovan: 1972.)
Komercijalna izdanja
Period pedesetih godina XX vijeka, za ondašnju Jugoslaviju bio je specifičan po mnogo čemu. Nakon raskida sa Staljinom i istočnim blokom, uz značajnu pomoć sa Zapada, zemlja se mijenja i u kulturnom i kultorološkom smislu. Najvidljivije je to u filmu i mizuci. Sve je više filmova iz zapadne Evrope i Amerike, a preko radio talasa šire se ritmovi džeza i italijanske popularne muzike. Najbolja ilustracija su i stripovi, upravo iz Italije. Tu su se istakli zagrebački Vjesnik i novosadski Dnevnik. U to vrijeme je Mitar Milošević došao na poziciju glavnog i odgovornog urednika komercijalnih izdanja NIŠRO Dnevnik (stripovska izdanja i roto-romani) i njegova je zasluga za uspon stripa i popularne žanrovske književnosti kroz edicije X-100, Lunov Magnus Strip i Zlatna serija
- stripovska izdanja
- roto-romani[1]
Literatura
- Dr Dušan Popov, „Slobodna Vojvodina“, Enciklopedija Novog Sada, knjiga 25, Novi Sad, 2005.
- Dr Dušan Popov, Dnevnik, Enciklopedija Novog Sada, sveska 7, Novi Sad, 1996.