Dietil etar
Dietil etar (etil etar, ili jednostavno etar) je organsko jedinjenje iz etarske klase sa formulom (C2H5)2O. On je bezbojna, visoko isparljiva zapaljiva tečnost sa karakterističnim mirisom. On je u širokoj upotrebi kao rastvarač i svojevremeno je se koristio kao generalni anestetik. Etar as delimično rastvoran u vodi (6.9 g/100 mL).[7]
| Dietil etar | |||
|---|---|---|---|
| |||
| |||
| IUPAC ime |
| ||
| Drugi nazivi | Etil etar; Etil oksid; 3-Oksapentan; Etoksietan | ||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 60-29-7 
| ||
| PubChem[1][2] | 3283 | ||
| ChemSpider[3] | 3168
| ||
| UNII | 0F5N573A2Y
| ||
| KEGG[4] | |||
| ChEBI | 35702 | ||
| ChEMBL[5] | CHEMBL16264
| ||
| RTECS registarski broj toksičnosti | KI5775000 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | C4H10O | ||
| Molarna masa | 74.12 g mol−1 | ||
| Agregatno stanje | bezbojna tečnost | ||
| Gustina | 0.7134 g/cm3, tečnost | ||
| Tačka topljenja |
-116.3 °C, 157 K, -177 °F | ||
| Tačka ključanja |
34.6 °C, 308 K, 94 °F | ||
| Rastvorljivost u vodi | 69 g/L (20 °C) | ||
| Indeks prelamanja (nD) | 1.353 (20 °C) | ||
| Viskoznost | 0.224 cP (25 °C) | ||
| Struktura | |||
| Dipolni moment | 1.15 D (gas) | ||
| Opasnost | |||
| Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS) | External MSDS | ||
| Opasnost u toku rada | Ekstremno zapaljiv (F+), štetan (Xn) | ||
| NFPA 704 |
 4
2
1
| ||
| R-oznake | R12 R19 R20 R22 R66 R67 | ||
| S-oznake | S9 S16 S29 S33 | ||
| Tačka paljenja | -45 °C[6] | ||
| Tačka spontanog paljenja | 160 °C[6] | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Srodna materije: Etri | Dimetil etar Metoksipropan | ||
| Srodna jedinjenja | Dietil sulfid Butanoli (izomer) | ||
|
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Primena uredi
On je veoma važan rastvarač u proizvodnji celulozne plastike kao što je celuloza acetat.[8]
Gorivo uredi
Dietil etar ima visoki cetanski broj od 85-96, i koristi se kao početni fluid dizel i benzinskih motora[9] zbog njegove visoke isparljivosti i niske temperature samozapaljivanja. On se iz istog razloga koristi kao komponenta u mešavinama goriva za modele motora sa karburatorskim kompresionim paljenjem.
Laboratorijska upotreba uredi
Dietil etar je uobičajeni laboratorijski rastvarač. Njegova rastvorljivost u vodi je ograničena, iz kog razloga se koristi za tečnost-tečnost ekstrakciju. Kad se koristi sa vodenim rastvorima, organski slog dietil etra je iznad zbog manje gustine od vode. On se često koristi kao rastvarač za Grignardovu reakciju i niz drugih reakcija sa organometalnim reagensima. Zbog njegove primene u proizvodnji nedopuštenih supstanci, on je svrstan u tabelu II prekursora pod konvencijom Ujedinjenih naroda protiv nezakonitog prometa opojnim drogama i psihotropnim materijama.[10]
Literatura uredi
- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ Joanne Wixon, Douglas Kell (2000). „Website Review: The Kyoto Encyclopedia of Genes and Genomes — KEGG”. Yeast 17 (1): 48–55. DOI:10.1002/(SICI)1097-0061(200004)17:1<48::AID-YEA2>3.0.CO;2-H.
- ↑ Gaulton A, Bellis LJ, Bento AP, Chambers J, Davies M, Hersey A, Light Y, McGlinchey S, Michalovich D, Al-Lazikani B, Overington JP. (2012). „ChEMBL: a large-scale bioactivity database for drug discovery”. Nucleic Acids Res 40 (Database issue): D1100-7. DOI:10.1093/nar/gkr777. PMID 21948594.
- ↑ 6,0 6,1 „Ethyl Ether MSDS”. J.T. Baker. Pristupljeno 24. 6. 2010.
- ↑ „INCHEM - Diethyl ether”.
- ↑ „Ethers, by Lawrence Karas and W. J. Piel”. Kirk‑Othmer Encyclopedia of Chemical Technology. John Wiley & Sons, Inc. 2004.
- ↑ „Extra Strength Starting Fluid: How it Works”. Valvovine. Arhivirano iz originala na datum 2007-09-27. Pristupljeno 5. 9. 2007.
- ↑ „Microsoft Word - RedListE2007.doc”. Arhivirano iz originala na datum 2008-02-27. Pristupljeno 2014-04-11.
Spoljašnje veze uredi
- Mihael Faradajova najava etra kao anastetika 1818 Arhivirano 2011-05-22 na Wayback Machine-u
- Proračun pritiska pare, gustine tečnosti, dinamičke viskoznosti tečnosti, i površinskog napona dietil etra