De la Gardijev pohod
De la Gardijev pohod (švedski: De la Gardieska fälttåget) je švedska vojna intervencija vođena od 1609. do 1610. pod komandom Jakoba De la Gardie na tlu Rusije u svrhu pomoći caru Vasiliju IV. da se održi na vlasti, u periodu znanom kao vrijeme nevolja, kad se s jedne strane odigravala poljsko-litavska intervencija (Poljsko-ruski rat) i pobuna Lažnog Dimitrija II.[1] Na kraju se ta pomoć pretvorila u potpunu suprotnost – okupaciju velikog dijela ruskog sjeverozapada.
| De la Gardijev pohod | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment Poljsko-ruskog rata (1605–1618) | ||||||
 Susret vojski Jakoba De la Gardie i Mihajla Skopina-Šujskog kod Novgoroda | ||||||
| ||||||
| Sukobljene strane | ||||||
 Rusko Carstvo
|
 Kraljevina Švedska
|
 Poljsko-Litavska Unija
| ||||
| Komandanti i vođe | ||||||
| Mihajlo Skopin-Šujski | Jakob De la Gardie Evert Horn af Kanckas |
Stanislav Zolkievski | ||||
Pozadina uredi
Švedski kralj Karl IX je još 1607. poslao je četiri pisma ruskom caru Vasiliju IV. upozaravajući ga na komplot koji protiv njega vodi Poljsko-Litavska Unija i Vatikan.[1]
Vasilije IV. isprva tome nije vjerovao, ali je napokon odlučio poslati bojara Mihajla Skopin-Šujskog u strogoj tajnosti na pregovore sa Šveđanima. On se 1608. sastao sa Magnusom Mortenssonom i načelno dogovorio da Kraljevina Švedska pošalje kao pomoć 5 000 vojnika.[1]
Službeno je dogovor o vojnoj pomoći zaključen (i potpisan) 23. februara 1609. u Viborgu.[1]
Švedska se obavezala poslati kontigent od 5.000 najamnika (Šveđana, Nijemaca, Holanđana, Livonaca, Estonaca, Latvijaca) od toga 2.000 konjanika i 3.000 pješadinaca s punom vojnom opremom.[1]
Ruski car Vasilije IV. obavezao se da će zauzvat Kraljevini Švedskoj prepustiti Korelu (Priozersk) sa okolicom.[1]
Tok kampanje uredi
Ruske snage vodio je Mihajlo Skopin-Šujski a švedske De la Gardie i Evert Horn, dvije vojske spojile su se kod Novgoroda krajem 1609. i od tamo krenule na marš prema Moskvi. Usput su oslobodili brojne gradove, razbili poljsko-litavsku opsadu Larve Svetog Trojstva u Sergijev Posadu i razbili vojsku pretendenta na tron Lažnog Dimitrija II u selu Tušino pored Moskve, gdje je bio njegov dvor.
U Moskvu su stigli početkom 1610. i slomili svaki oblik otpora protiv cara i preuzelu kontrolu nad gradom. Tu se desilo trovanje Mihajla Skopin-Šujskog, pa je zapovjedništvo nad njegovim trupama preuzeo njegov ujak i rival Dimitrij Šujski
U junu 1610. De la Gardie i Dimitrij Šujski krenuli su iz Moskve razbiti opsadu Smolenska koju je vodio poljski hetman Stanislav Zolkievski. On ih je sačekao ujutro 24. juna 1610. kod sela Klušino (Bitka kod Klušine) i teško porazio.[1]
Razlog za taj poraz s jedne strane bila je nesposobnost Dimitrija Šujskog, ali i iznenadni prelaz dobrog dijela švedskih najamnika na protivničku stranu.[1]
Taj poraz drastično je promjenio daljni odnos švedskih intervenističkih snaga, koje su se dotad držale dogovora[1], ali su odtad počeli ratovati za svoj račun. Pa je vojska De la Gardie, koristeći rusku razjedinjenost i kaotično stanje zauzela Kareliju, Ingriju i cijelu obalu Finskog zaljeva.
Zbog tog se pohod De la Gardie može smatrati i uvodom u Ingrijski rat.